ไทยเข้าสู่สังคมสูงวัยสมบูรณ์ในปี 2565 ผู้สูงอายุมีลักษณะแก่ก่อนรวย ที่ไม่มีสวัสดิการรองรับเพียงพอ สภาพสังคมที่มีความเหลื่อมล้ำสูงทำให้ประชาชนต้องทำงานตลอดชีวิตด้วยเงินค่าแรงขั้นต่ำ มีเงินเก็บออมไม่เพียงพอในช่วงเกษียณ และต้องพึ่งพาค่าใช้จ่ายสวัสดิการจากรัฐอย่างเบี้ยยังชีพ 

ข้อเสนอภาคประชาชน

เครือข่ายประชาชนเพื่อรัฐสวัสดิการ(WWN) , We Fair และสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) เป็นกลุ่มเครือข่ายภาคพลเมืองที่ขับเคลื่อนประเด็นบำนาญถ้วนหน้าให้เป็นหลักประกันรายได้สำหรับคนทุกช่วงวัย โดยได้เสนอนโยบายแบบรูปธรรมที่รัฐสามารถทำได้เพื่อเตรียมรองรับสังคมสูงวัย ดังนี้

1. นโยบายขยายอายุการเกษียณจาก 60 เป็น 65 ปี ให้ผู้สูงวัยที่ยังมีศักยภาพในการทำงานสามารถกลับเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจ โดยเพิ่มมาตรการจูงใจผู้ประกอบการ มีการจัดฝึกอบรม Re-Skill / Up-Skill เพื่อเติมองค์ความรู้และทักษะการทำงานที่เหมาะสมให้กับผู้สูงวัย เป็นต้น
2. การออมระยะยาว เช่น ให้มีการจัดตั้งกองทุนสำรองเลี้ยงชีพภาคบังคับ เพื่อให้เกิดระบบการออมเงินอย่างถ้วนหน้า เพิ่มปริมาณการออมภาคสมัครใจ โดยยกระดับกองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.) จูงใจให้ประชาชนสมัครเข้าเป็นสมาชิกตั้งแต่อายุไม่มากเพื่อได้รับเงินตอบแทนในบั้นปลายที่มากขึ้น รวมไปถึงการทำพันธบัตรป่าไม้ โดยนำพื้นที่มาปลูกไม้ยืนต้น และนำต้นไม้ไปขายเป็นพันธบัตรกับนักลงทุนในต่างประเทศได้ ตลอดจนแนวคิดการขายคาร์บอนเครดิตในแรงงานภาคการเกษตร เป็นต้น
3. เงินอุดหนุนและบริการสังคมที่จำเป็นจากรัฐ เช่น นโยบายเงินบำนาญผู้สูงอายุแบบถ้วนหน้า เดือนละ 3,000 บาท และเพิ่มขึ้นตามระดับอายุตามภาระการดูแลสุขภาพที่มากขึ้น นโยบายการให้เงินผ่าน Digital Wallet สำหรับทุกคนที่มีอายุ 16 ปีขึ้นไปจะได้รับ 10,000 บาท เพื่อนำไปใช้จ่ายร้านค้าใกล้บ้านภายในระยะเวลา 6 เดือน เพื่อเพิ่มเม็ดเงินในการหมุนเวียนเศรษฐกิจ
4. การจัดสรรงบประมาณเพื่อปรับปรุงที่อยู่อาศัย เพื่อป้องกันการพลัดตกหกล้มในผู้สูงวัยให้บ้านละ 5 หมื่นบาท รวมถึงการจัดตั้งธนาคารหมู่บ้านหรือธนาคารชุมชน ด้วยเงินหมุนเวียนแห่งละ 2 ล้านบาท ภายใต้เงื่อนไขในการนำเงินไปใช้เพื่อการประกอบอาชีพ เป็นต้น
5. การเข้าถึงหลักประกันสุขภาพ และ Long-term care เช่น ปฏิรูปให้เกิดความชัดเจนโดยแยกระบบดูแลสุขภาพออกจากสำนักงานประกันสังคม (สปส.) ไปอยู่ภายใต้การบริหารของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) แห่งเดียว การตั้งกองทุนดูแลผู้สูงอายุระยะยาวโดยให้คนละ 9,000 บาทต่อเดือน ยกระดับการใช้ระบบการแพทย์ทางไกล (Telemedicine) ในทั่วประเทศ โดยมีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) เป็นหัวใจหลัก การให้กรมธรรม์ประกันชีวิตจำนวน 1 แสนบาทกับผู้สูงวัยทุกคน พร้อมเป็นแหล่งเงินที่สามารถกู้ยืมมาใช้ในระหว่างดำรงชีวิตอยู่ได้ เป็นต้น
6. การดูแลโดยครอบครัว ชุมชน และท้องถิ่น เช่น นโยบายการจัดตั้งชมรมผู้สูงอายุในทุกหมู่บ้าน โดยมีเงินอุดหนุนปีละ 3 หมื่นบาท วางเป้าหมายสร้างอาสาสมัครบริบาลในท้องถิ่น รวม 1 แสนอัตรา เพื่อมาช่วยดูแลผู้ป่วยติดเตียง การจัดตั้งสถานชีวาภิบาลเพิ่มขึ้นเพื่อดูแลผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพ รวมถึงการเพิ่มค่าตอบแทนให้กับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เป็นต้น

เช็ก (Check) นโยบายพรรคการเมือง

อีกไม่กี่วันก็จะถึงวันเลือกตั้งที่หลายคนรอคอย แต่ละพรรคต่างเสนอนโยบายในแบบตนเองอย่างแข็งขัน โดยเฉพาะนโยบายสูงวัยในหลากหลายมิติ เพื่อรองรับกับสถานการณ์สังคมที่เข้าสู่สังคมสูงวัย จากการรวบรวมนโยบายของแต่ละพรรคมาไว้ใน https://yourpriorities.yrpri.org/group_folder/28193 และจำแนกออกเป็นประเด็นย่อย ๆ ทั้งหมด 4 ประเด็นสำคัญ ได้แก่ การส่งเสริมอาชีพผู้สูงวัย, เบี้ยยังชีพ, การออมทรัพย์ และพัฒนาคุณภาพชีวิต

นโยบายเบี้ยยังชีพ

อัตราเบี้ยยังชีพปัจจุบันจ่ายให้กับผู้สูงอายุ 600-1,000 บาทต่อเดือน ซึ่งจะให้กับผู้สูงอายุทุกคนที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ยกเว้นคนที่ได้รับบำนาญจากรัฐ ให้มาตั้งแต่ปี 2536 ให้เฉพาะผู้สูงอายุที่ยากจน ถูกทอดทิ้ง จนเปลี่ยนมาจ่ายเบี้ยยังชีพแบบถ้วนหน้าในปี 2552

นโยบายออมเงิน

ผู้สูงอายุมากกว่าร้อยละ 80 มีเงินออมไม่พอใช้หลังเกษียณ บางคนมีร่างกายไม่แข็งแรง ไม่สามารถทำงานหาเลี้ยงชีพได้ รายได้ไม่เพียงพอ จึงเป็นภาระของลูกหลานต่อ

บำนาญถ้วนหน้าเดือนละ 3,000 บาทต่อเดือนต่อคน เป็นเรื่องไปได้ หากมีการกำหนดเงื่อนไขเรื่องการออมเพิ่มขึ้น เพราะใช้งบน้อยกว่างบประมาณสำหรับบำนาญข้าราชการในระยะยาว

นโยบายพัฒนาคุณภาพชีวิต

การพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงวัย การสร้างสภาพแวดล้อมให้เหมาะแก่การทำกิจกรรม ไม่ว่าจะชมรมผู้สูงอายุหรือร่วมกับผู้อื่น เพื่อให้ผู้สูงอายุมีความเป็นอยู่ที่ สุขภาพกายและใจแข็งแรง สามารถพึ่งพาตนเองได้

นโยบายส่งเสริมอาชีพ

การนำผู้สูงอายุที่เกษียณกลับเข้าสู่ระบบการทำงาน เพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุมีรายได้เพียงพอในช่วงเกษียณ และปัญหาขาดแคลนแรงงาน โดยการเพิ่มอายุเกษียณจาก 60 ปี เป็น 65 ปี

นโยบายของแต่ละพรรคการเมือง สะท้อนให้เห็นถึงความจริงจัง สนใจเรื่องสังคมสูงวัย โดยเฉพาะประเด็นเบี้ยยังชีพที่ปรับขึ้นจากเดิม 600 เป็น 1,000 บาท ส่งเสริมนโยบายการออมเงิน เพื่อสร้างหลักประกันรายได้มั่นคงให้เพียงพอต่อการเข้าสู่วัยเกษียณและอื่น ๆ ซึ่งสอดคล้องกับข้อเสนอของภาคพลเมืองที่ผลักดันเรื่องบำนาญถ้วนหน้าให้เกิดขึ้น เพราะเป็นสวัสดิการพื้นฐานของประชาชนทุกคนที่ควรได้รับ และพัฒนาให้ประชาชนอยู่ได้อย่างมีคุณภาพ

ส่งท้าย ชวนดูไอเดีย นโยบายทั้งจากฝั่งพรรคการเมืองและภาคพลเมืองได้ที่ https://yourpriorities.yrpri.org/group_folder/28193

author