- กะเหรี่ยงแปลว่าคน
- กะเบอะดินคือชื่อบ้านหมู่ 12
- กะเบอะ ในภาษากะเหรี่ยงหมายถึงดินเหนียวที่นำมาปั้นเป็นภาชนะดินเผา หม้อดิน
- หมู่ 12 ที่นี่เป็นพื้นที่ยื่นขอประทานบัตร เหมืองแร่ถ่านหิน เนื้อที่ 284 ไร่ 30 ตารางวา
- ตามรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมที่จัดทำในปี 2554 บ่งชี้ว่า ถ่านหินประมาณ 720,000 ตัน จะนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิงสำหรับโรงงานปูนซีเมนต์แห่งหนึ่งในจังหวัดลำปาง
บทนำจากรายงานการประเมินผลกระทบทางสุขภาพโดยชุมชน ฉบับเหมืองถ่านหินอมก๋อย ใช้ชื่อว่า จุดแสงสว่างกลางหุบเขา กะเบอะดิน ดินแดนมหัศจรรย์ ที่เขียนโดย สมพร เพ็งค่ำ CHIA Platform in Southeast Asia ระบุว่านี่เป็นการแสดงหลักฐานเชิงประจักษ์ เป็นข้อค้นพบของคนในชุมชนที่เข้ามาร่วมกันศึกษา ค้นคว้า เรียบเรียง ประกอบสร้างความรู้ร่วมกันกับความรู้ของผู้เชี่ยวชาญจากสาขาต่าง ๆ เพื่อคาดการณ์และขีดเส้นมาตรฐาน ข้อห่วงกังวลต่อผลกระทบกับชุมชนในมิติต่าง ๆ เป็น 7 สิ่งขั้นต่ำที่อยากชวนทุกคนได้อ่านและทำความเข้าใจว่า ทำไมคนอมก๋อยทั้งเยาวชน คนสูงวัย ถึงต้องเคลื่อนขบวนฝ่าความร้อน ฝุ่นควัน เข้ามาในตัวเมืองเชียงใหม่ ตั้งหมุดหมายที่ศาลปกครอง ณ วันที่ 4 เม.ย.ที่กำลังจะมาถึง
7 เรื่องสำคัญ เป็น baseline ข้อมูลพื้นฐานที่คนอมก๋อยห่วงใย
การประมวลข้อมูลและวิเคราะห์ถึงผลกระทบหลักที่ส่งผลใน 7 เรื่อง
- สูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ ความสมดุลของระบบนิเวศ ป่าจิตวิญญาณ กลายเป็นแหล่งมลพิษของคนอมก๋อยและคนเชียงใหม่
- แปลงพืชอาหาร ที่ดินทำกินของคนในพื้นที่ ซึ่งปลูกพืชเศรษฐกิจมะเขือเทศและฟักทองมากกว่า 50 ครอบครัว อยู่ในบริเวณพื้นที่ของประทานบัตรเหมืองถ่านหิน
- อาจสูญเสียพื้นที่กักเก็บน้ำใต้ดินและพื้นที่ดูดซับน้ำและชะลอการไหลของน้ำ ซึ่งสัมพันธ์กับนิเวศของแหล่งน้ำโดยรอบ
- ปัญหามลพิษทางสิ่งแวดล้อมจากฝุ่นควัน แหล่งต้นน้ำปนปื้อนโลหะหนัก ไม่ปลอดภัยต่อการใช้อุปโภคและทำการเกษตรได้ รายจ่ายที่อาจเพิ่มสูงขึ้นจากความเจ็บป่วยที่จะเกิดขึ้น
- ความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุทางถนน การขนย้ายถ่านหินด้วยรถบรรทุกขนาดใหญ่ที่จะสัญจรไปมาในพื้นที่ และความเสี่ยงต่อดินโคลนถล่มอันเป็นผลจากการระเบิดหน้าหน้าดินเพื่อทำเหมือง
- ชุมชนกะเหรี่ยงโปว์ได้รักษาวิถีคนอยู่กับป่า พร้อมกับการปรับตัวให้เข้ากับแนวทางจัดการและฟื้นฟูธรรมชาติอย่างยั่งยืน อาจถูกสั่นคลอนและถูกแทนที่ด้วยอุตสาหกรรมเหมืองถ่านหินที่คนในชุมชนไม่ต้องการ
- ความขัดแย้ง ความรุนแรง ความแตกแยกอันเนื่องมาจากความไม่ลงรอยของคนที่มีต่อโครงการพัฒนา และถูกกดดันจากกลุ่มอำนาจต่าง ๆ ที่มีส่วนได้เสียกับโครงการนี้
ประกาศค้านเหมืองที่หมู่ 12 บ้านกะเบอะดิน แต่พื้นที่ผลกระทบกว้างขวางกว่านั้น
ในรายงานฉบับดังกล่าวระบุว่า พื้นที่ได้รับผลกระทบโดยตรง ไม่ใช่พื้นี่บริเวณพื้นที่ทำกินของคนกะเบอะกินเท่านั้น แต่หากพิจารณารัศมี 20 กิโลเมตรจากพื้นที่ตั้งโครงการ ยังมีพื้นที่อาจได้รับผลกระทบ 6 หมู่บ้าน 2 หย่อมบ้าน
- บ้านกะเบอะดินและหย่อมบ้านผาแดง หมู่ 12 ตำบลอมก๋อย
- บ้านตุงลอยและหย่อมบ้านหนองกระทิง หมู่ที่ 4 ตำบลอมก๋อย
- บ้านยองกือ หมู่ที่ 8 ตำบลอมก๋อย
- บ้านขุน หมู่
- บ้านห่างหลวง
- บ้านตุงติง
จุดที่จะเป็นบริเวณที่ตั้งของเหมือง (ประมาณการ)
จากลุกขึ้นทำรายงาน CHIA และการฟ้องร้องให้เพิกถอน EIA
คำขอประทานบัตรเริ่มขึ้นในปี 2543 ต่อมามีการศึกษาอีไอเอในปี 2563 ชาวบ้านคลางแคลงและพบข้อพิรุธระหว่างกระบวนการจัดทำรายงานอีไอเอหลายจุด จนนำไปสู่จัดทำแจ้งความว่าเอกสารในการศึกษามีความผิดพลาดและข้อพิรุธสำคัญ อาทิ ปรากฏลายมือชื่อของบุคคลที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ นี่จึงเหตุผลที่สำคัญที่เยาวชน และเครือข่ายภาคประชาสังคมออกมาร่วมกันขับเคลื่อนการรับรู้ในสังคมอีกครั้งในชื่อ “อมก๋อย” แดนมหัศจรรย์ ลมหายใจบนไหล่เขา รอยยิ้มของผืนดิน เสียงหัวเราะของสายน้ำ ซึ่งเริ่มต้นแล้วเมื่อวันที่ 28 มี.ค 2565 ที่ผ่านมาและไปสิ้นสุดที่การยื่นฟ้องศาลปกครองในวันที่ 4 เม.ย.2565 ณ ศาลปกครอง จ.เชียงใหม่ ส่วน CHIA และรายละเอียดของพื้นที่เป็นอย่างไร ศึกษาเพิ่มเติมได้จากลิงก์แนบท้ายด้านล่างข้อเขียนนี้
สัดส่วนการใช้ถ่านหินของไทยส่วนใหญ่อยู่ในอุตสาหกรรมมากกว่าผลิตไฟฟ้า
สำหรับถ่านหินในพื้นที่อมก๋อย บริษัทที่ยื่นขอประทานบัตรระบุว่าจะนำไปใช้กับโรงงานผลิตปูนซีเมนต์ในจังหวัดลำปาง ซึ่งข้อมูลภาพรวมการผลิตและจัดหาถ่านหินของประเทศไทยอยู่ที่ พบสัดส่วนดังนี้ ผลิตในประเทศร้อยละ 63 นำเข้าร้อยละ 37 ขณะที่เมื่อจำแนกตามการใช้พบว่าประเทศไทยใช้ในอุตสาหกรรมสูงถึงร้อยละ 65 โดยเชื้อเพลิงถ่านหินจะถูกนำไปเผาไหม้ในหม้อไอน้ำเพื่อนำความร้อนไปผลิตไฟฟ้า หรือผลิตไอน้ำเช่นอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ โรงบ่มยาสูบ อุตสาหกรรมสิ่งท่อ เคมีภัณฑ์ ฯลฯ ส่วนอีกร้อยละ 35 ถูกนำผลิตเป็นพลังงานไฟฟ้า
อนึ่ง บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (SCG) ซึ่งเป็นผู้ผลิตปูนรายใหญ่แถลงทิศทางการข่าว SCG ESG Pathway เมื่อปลายปี 2564 ระบุว่า บริษัทตั้งเป้าจะลดการใช้พลังงานจากถ่านหินลดร้อยละ 50 โดยเริ่มต้นที่โรงปูนสระบุรีก่อนเป็นเป็นแห่งแรก ภายใต้กลยุทธ์
- Cement and Concrete ที่มุ่งเน้นการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน ไดออกไซด์ ในกระบวนการผลิตและผลิตสินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- Green Solutions ที่เน้นการนำเทคโนโลยี และดิจิทัลต่างๆ เข้ามาใช้ในการบริหารโครง การ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและยกระดับการก่อสร้าง
- Green Circularity ที่มุ่งเน้น ให้เกิดการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ด้วยแนวทางการ Turn Waste to Value
โดยมีเป้าหมายสูงสุด คือ การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) ภายในปี 2050
อ้างอิงข้อมูล
จุดแสงสว่างกลางหุบเขา กะเบอะดิน ดินแดนมหัศจรรย์
ข้อมูลการผลิต การใช้ และการนำเข้าถ่านหิน กระทรวงพลังงงาน
ระบบฐานข้อมูลประทานบัตร กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่
author
