ฝ่ายเครือข่ายทุนทางสังคม สำนักเครือข่ายสื่อสาธารณะ ไทยพีบีเอส โดยโครงการ สื่อ – ศิลป์ ดิน น้ำ ป่า ปี 3 ตอน “The Ways of Rice” จัดประกวดผลงาน ภาพยนตร์สั้น (Short Film) 20 นาที เรื่องข้าว เปิดรับสมัครออนไลน์ ตั้งแต่วันที่ 1 – 30 เมษายน 2558
“ข้าว” เป็นอาหารหลักของคนไทยมาเป็นเวลาช้านาน จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์พบว่าที่ ตำบลบ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี มีการขุดพบซากของเมล็ดพันธุ์ข้าวโรยอยู่โดยรอบโครงกระดูกที่มีอายุราว 5,600 ปี และยังมีการค้นพบเมล็ดข้าวถ้ำปงฮุง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่สะท้อนว่ามีการปลูกข้าวบริเวณนี้มานานกว่า 5,400 ปี มาแล้ว
“ข้าว” เป็นมากกว่าอาหารหลักและมีความผูกพันกับสังคมไทยมายาวนาน เกิดเป็นวิถีวัฒนธรรม ประเพณี และความเชื่อที่สืบทอดกันมา อาทิ ความเชื่อมเรื่องพระแม่โพสพ การแห่นางแมว ประเพณีบุญบั้งไฟ ประเพณีการลงแขกเกี่ยวข้าว เพลงเกี่ยวข้าว เพลงเต้นรำกำเคียว เพลงสงฟาง เพลงชัดกระดาน หรือการเล่นโยนครกโยนสาก และการเล่นลูกช่วง เป็นต้น ซึ่งยังไม่รวมถึงภูมิปัญญาต่างๆ ของไทยในแต่ละภูมิภาคเกี่ยวกับกระบวนการผลิตข้าว เช่น พันธุ์ข้าว วิธีการปลูกข้าว เครื่องมือในการเก็บเกี่ยว ยุ้งฉางหรือสถานที่เก็บข้าว ที่ล้วนมีเอกลักษณ์แตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น
แต่อย่างไรก็ตาม เอี่ยม ทองดี นักวิชาการด้านวัฒนธรรม ได้กล่าวว่า “ข้าว” เป็นเช่นเดียวกับ “อากาศ” ที่คนเราหายใจ คือ แม้ว่าจะเป็นสิ่งจำเป็นที่สุดของชีวิต เป็นสิ่งที่ชีวิตขาดไม่ได้ แต่ดูเหมือนว่าคนเรารู้เรื่องราวของข้าวและสิ่งที่เกี่ยวข้องกับข้าวน้อยกว่าเรื่องราวอื่นๆ …
ปัจจุบันวิถีชีวิตของสังคมไทยเปลี่ยนแปลงไปอย่างสิ้นเชิง ข้าวกลายเป็นสินค้าเศรษฐกิจหลักตัวหนึ่งของประเทศ ปัจจัยต่างๆ ที่เกิดขึ้นส่งผลกระทบต่อการปลูกข้าวและชีวิตความเป็นอยู่ของชาวนา อาทิ ภาวะความผันผวนของราคาข้าวที่ต้องอิงกับราคาตลาดโลก นโยบายเรื่องข้าวของรัฐบาล ภาวะหนี้สินชาวนา การเคลื่อนย้ายแรงงานจากภาคเกษตรเข้าสู่ภาคอุตสาหกรรม ทำให้อาชีพการทำนาขาดคนสืบทอด ช่วงอายุของชาวนาสูงขึ้น
ปัญหาเกี่ยวกับที่ดิน ซึ่งร้อยละ 60 ของชาวนา เป็นผู้เช่าที่นา และที่ดินถูกเปลี่ยนมือจากชาวนาสู่นายทุน ความกระจุกตัวของการพัฒนาของประเทศตลอดช่วงที่ผ่านมาทำให้แรงงานอพยพเข้าสู่เมือง และปัญหาความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อความสมบูรณ์ของฐานทรัพยากรดิน น้ำ ป่า ซึ่งเป็นฐานสำคัญของชาวนาไทยและภาคการเกษตรอื่นๆ ทุกอย่างล้วนเชื่อมโยงสัมพันธ์กัน
อนาคตด้านความมั่นคงทางอาหารของเราจะเป็นอย่างไร? ใครคือผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง? อะไรคือนโยบายรัฐในการสนับสนุนชาวนา หรือการจัดการปัญหาเกี่ยวกับฐานทรัพยากรดิน น้ำ ป่า ที่ถูกที่ควร? ประชาชนผู้บริโภคข้าว จะมีส่วนช่วยเหลืออย่างไรได้บ้าง เพื่อดำรงไว้ซึ่งคุณค่า ความหมายของวิถีแห่งข้าวและชาวนาไทยที่ควรได้รับการเหลียวแล? ก่อนที่ทุกอย่างจะสายเกินไป
สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส และองค์กรภาคีเครือข่าย เล็งเห็นความสำคัญในเรื่องฐานทรัพยากรดิน น้ำ ป่า ที่เชื่อมโยงสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของผู้คนในสังคม และวิถีข้าวไทยที่กำลังดำเนินไป
โครงการสื่อศิลป์ดิน น้ำ ป่า ปี 2558 ซึ่งดำเนินการมาเป็นปีที่ 3 กำหนดประเด็นเนื้อหาหลักของโครงการ คือเรื่อง “ข้าว” และใช้ชื่อตอนว่า “The Ways of Rice” จัดประกวดผลงานประเภท “ภาพยนตร์สั้น”(Short Film) เพื่อใช้กระบวนการประกวดเป็นเครื่องมือในการให้เยาวชนและคนรุ่นใหม่ได้เข้ามาเรียนรู้ทั้งเนื้อหาเกี่ยวกับข้าว และความรู้ด้านการผลิตสารคดีขนาดสั้น เพื่อเป็นสื่อเผยแพร่ออกสู่สาธารณะผ่านหน้าจอโทรทัศน์ทางไทยพีบีเอส และผ่านช่องทางสื่อต่างๆ ขององค์กรภาคีต่างๆ ในการสร้างความตระหนักเรื่องข้าวในมิติที่หลากหลาย
วัตถุประสงค์
5.1 เพื่อเปิดพื้นที่ให้เยาวชนและคนรุ่นใหม่ที่เข้าร่วมโครงการได้แสดงศักยภาพด้านสื่อศิลป์เพื่อสื่อสารประเด็นเรื่องข้าวในมิติต่างๆ
5.2 เพื่อใช้กระบวนการสร้างสรรค์สื่อเป็นเครื่องมือสร้างการเรียนรู้เกี่ยวกับวิถีข้าว วิถีคน
5.3 เพื่อให้ได้ผลงานสื่อศิลป์ที่สามารถนำไปใช้ในการรณรงค์ สร้างการรับรู้ และสร้างความเข้าใจในวิถีข้าว วิถีคน ซึ่งเป็นวิถีชีวิตที่เชื่อมโยงกับฐานทรัพยากรดิน น้ำ ป่า
กลุ่มเป้าหมาย
เป้าหมายหลัก :
เยาวชนและคนรุ่นใหม่ อายุระหว่าง 18 – 25 ปี
– รอบแรกคัดเลือกจากใบสมัคร จำนวน 10 ทีม (ทีมละ 5 คน = 50 คน)
– รอบสองเพื่อรับทุน 5 ทีม (ทีมละ 5 คน = 25 คน)
เป้าหมายรอง :
– กลุ่ม เครือข่าย หน่วยงาน องค์กรที่เกี่ยวข้องและสนใจเข้าร่วมโครงการและนำสื่อไปใช้ประโยชน์ต่อไป จำนวน 10 กลุ่ม/องค์กร
– ประชาชนทั่วไป
แนวคิด : Medias & Arts for Change
กลยุทธ์ : สื่อ – ศิลปะ – ภาคี – พื้นที่ – พี่เลี้ยง
ร่วมกับองค์กรภาคีผลิตผลงานสื่อศิลป์ โดยมีฐานข้อมูลจากพื้นที่จริง พร้อมกับมีทีมพี่เลี้ยงทั้งเชิงประเด็นและเชิงเทคนิคคอยติดตามดูแลอย่างใกล้ชิด
วัน เวลาและสถานที่ดำเนินงาน
เมษายน – ธันวาคม 2558
กรอบเนื้อหา และสื่อศิลป์
1.กรอบเนื้อหา และประเด็น: “The Ways of Rice”
2.ประเภทสื่อศิลป์ : “ภาพยนตร์สั้น”(Short Film) ความยาว 20 นาที
การรับสมัคร
ปิดรับสมัครเยาวชนและคนรุ่นใหม่ที่สนใจจากทั่วประเทศ เป็นประเภททีมๆ ละ ไม่เกิน 5 คน โดยเปิดรับสมัครออนไลน์ ตั้งแต่วันที่ 1 – 30 เมษายน 2558
การคัดเลือกผู้เข้าร่วมโครงการ :
– คณะทำงานคัดเลือกผู้เข้าร่วมโครงการจากใบสมัคร รอบแรก จำนวนประมาณ 10 ทีม เพื่อเข้าร่วมรับฟังเกี่ยวกับโครงการและข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องข้าวในมิติต่างๆ
– เยาวชนส่งเดโมงาน พร้อมข้อเสนอ (Proposal) เรื่องให้คณะกรรมการคัดเลือกเพื่อรับทุน จำนวน 5 ทีม
เวทีให้ข้อมูล – เวทีให้ข้อมูล / Workshop :
– ครั้งที่ 1 ว่าด้วยเนื้อหาเกี่ยวกับโครงการ และเรื่องข้าวเพื่อให้ผู้เข้าร่วมเตรียมจัดทำข้อเสนอโครงการผลิตงาน เพื่อให้คณะกรรมการคัดเลือกทีมที่จะได้รับทุนในการผลิต
– ครั้งที่ 2 ทีมที่ผ่านการคัดเลือก จำนวน 5 ทีม จะได้เข้าร่วมการ workshop เนื้อหาเกี่ยวกับกระบวนการผลิตเทคนิค ความรู้ต่างๆ เกี่ยวกับการถ่ายทำและผลิตผลงาน การเล่าเรื่อง และรายละเอียดต่างๆ โดยจะมีพี่เลี้ยงคอยให้คำแนะนำประจำในแต่ละทีม
การสนับสนุนทุนในการผลิต : ทีมที่ผ่านการคัดเลือกให้เข้ารอบสุดท้ายจะได้รับทุนสนับสนุนในการผลิตผลงาน ทีมละไม่เกิน 50,000 บาท จำนวน 5 ทีม
รางวัลสื่อศิลป์ฯ ปี 3 ผลงาน “ภาพยนตร์สั้น” (Short Film)
• สารคดียอดเยี่ยม ชนะเลิศถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนฯ และเงินรางวัล 50,000 บาท
• ถ่ายภาพยอดเยี่ยม เงินรางวัล 30,000 บาท
• ตัดต่อยอดเยี่ยม เงินรางวัล 20,000 บาท
รวมเป็นเงิน 100,000 บาท
ผลผลิต (Output)
1 ผลงานสารคดีขนาดสั้นคุณภาพ จำนวน 5 เรื่อง ออกหน้าจอไทยพีบีเอส และแพ็คเกจดีวีดี
2 เยาวชนและคนรุ่นใหม่ที่เข้าร่วมโครงการได้แสดงศักยภาพด้านสื่อศิลป์เพื่อสื่อสารประเด็นเรื่องข้าวในมิติต่างๆ
3 เกิดกระบวนการสร้างสรรค์สื่อเป็นเครื่องมือสร้างการเรียนรู้เกี่ยวกับวิถีข้าวของไทย
4 ได้ผลงานสื่อศิลป์ที่สามารถนำไปใช้ในการรณรงค์ สร้างการรับรู้ และสร้างความเข้าใจในประเด็นข้าวไทยที่เชื่อมโยงกับฐานทรัพยากรดิน น้ำ ป่า
……………………………
ติดต่อ ฝ่ายเครือข่ายทุนทางสังคม สำนักเครือข่ายสื่อสาธารณะ ไทยพีบีเอส 02 790 2417
Ae.nitikul@gmail.com, NitithornT@thaipbs.or.th,
author
