ภาพ/ข่าว : นักข่าวพลเมือง สิริศักดิ์ สะดวก
จากนโยบายรัฐที่เกี่ยวข้องกับการจัดการน้ำที่ผ่านมาภายใต้โครงการโขง ชี มูล นำมาซึ่งผลกระทบทางด้านสังคม เศรษฐกิจ วิถีชีวิต และทรัพยากรธรรมชาติในลุ่มน้ำมูล และลุ่มน้ำชี จึงสะท้อนให้เห็นรูปแบบการจัดการน้ำของรัฐที่ผิดพลาด โดยเฉพาะการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในปัจจุบันยิ่งมีความสำคัญเพิ่มขึ้น เนื่องจากความต้องการใช้ทรัพยากรธรรมชาติประเภทต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นป่าไม้ ที่ดิน น้ำ แร่ ขณะที่ทรัพยากรธรรมชาติมีอยู่อย่างจำกัด หากมีการจัดการที่ไม่เหมาะสมอาจก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อม ปัญหามลพิษ ความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ การแย่งชิงทรัพยากร ซึ่งปัญหาเหล่านี้หากไม่มีการเข้ามาจัดการที่เหมาะสมแล้ว อาจทำให้ชุมชนต่างๆไม่สามารถดำรงอยู่ได้ซึ่งส่งผลต่อชุมชนและประเทศชาติด้วยเช่นกัน
ดังนั้น การให้ชุมชนชาวบ้านมีสิทธิในการเลือกอนาคตของตัวเอง เป็นตัวของตัวเอง เป็นอิสระโดยตัวเองในสถานการณ์ปัจจุบัน อาจกล่าวได้ว่า สิทธิชุมชนให้ความสำคัญกับผู้ที่พึ่งพาอาศัยทรัพยากรเพื่อความอยู่รอดของชุมชนเป็นอันดับแรก ชุมชนตั้งอยู่บนฐานทรัพยากรชุมชนในการดำรงอยู่ การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรเพื่อความอยู่รอดชุมชน ซึ่งชุมชนต้องร่วมกันรักษาทรัพยากรชุมชนให้สามารถดำรงอยู่ได้
ทั้งนี้ การมีสิทธิชุมชนต่อฐานทรัพยากรชุมชนนั้น มีอยู่ดังนี้สิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและดำเนินการปกป้องฐานทรัพยากรไม่ให้ภายนอกเข้ามาทำลายหรือมาเปลี่ยนแปลงรูปแบบการใช้ทรัพยากรที่ส่งผลกระทบต่อการดำรงอยู่ของชุมชน การดูแลรักษาทรัพยากรชุมชนจึงขึ้นอยู่กับชุมชนเป็นหลัก เนื่องด้วยชุมชนมีความสามารถในการเข้าถึงการใช้ประโยชน์ การกำหนดแนวทางดูแลรักษา ให้เข้ากับวิถีชีวิต ภูมิปัญญาท้องถิ่น บริบทของชุมชน ทำให้การดูแลรักษาทรัพยากรมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
แต่ทั้งนี้ ก็ต้องอาศัยความร่วมมือจากฝ่ายต่างๆ และการยอมรับสิทธิชุมชน เพื่อให้ชุมชนสามารถดำเนินการในการจัดการทรัพยากรชุมชนให้เป็นไปได้ด้วยดี วันนี้กลุ่มชาวบ้านที่ได้รับผลกระทบจากการสร้างเขื่อนในลุ่มน้ำมูล ลุ่มน้ำชี ภายใต้โครงการโขง ชี มูล จึงขอประกาศว่า “พวกเราจะร่วมกันฟื้นฟูวิถีชีวิตและทรัพยากรธรรมชาติในลุ่มน้ำมูล และลุ่มน้ำชี” เพื่อทรัพยากร เพื่ออนาคตของชุมชนและลูกหลานของเราต่อไป เครือข่ายเขื่อนลุ่มน้ำมูล ลุ่มน้ำชี เชื่อมั่นและศรัทธาเสมอ พวกเราจะกำหนดการจัดการทรัพยากรและอนาคตตนเอง
ประกาศ วันที่ 5 พฤษภาคม 2560
ณ เสมาสิทธิชุมชน ราษีไศล จ.ศรีสะเกษ
author
