บทเรียนคนหายที่ชายแดนใต้

         ฉะนั้นเพียงแค่มาตรการช่วยเหลือในเบื้องต้นเท่านั้น ไม่สามารถเห็นผลในรูปธรรมได้ พอสถานการณ์มันเป็นอย่างนี้ รัฐต้องพยายามใช้กฎหมายที่ไม่ใช่กฏหมายปกติเข้ามา เช่น หน่วยงาน DSI ที่มีหน้าที่ในการตรวจสอบทางโทรศัพท์อะไรต่างๆ  สิ่งเหล่านี้มันเป็นประโยชน์ต่อการติดตามหาได้ แต่เหมือนกับว่าส่วนกลางมันอยู่ที่กรุงเทพฯ ก็ยางที่จะเข้าถึง  

         การถ่วงดุลมาตรการทางกฎหมาย ที่จะต้องบังคับใช้อย่างเข้มข้น คือตามหาคนที่กระทำความผิดให้ได้ หรือสามารถที่จะมีกลไกที่เกิดเคสเหมือนรถหาย สามารถติดตามได้ คือจะทำยังไง คือกลไกที่แจ้งแล้วก็สามารถติดตามได้เลย หรือ ถ้าหายไปเลย คนที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำให้เห็นบ้างว่าถูกลงโทษ เพราะที่ผ่านมามันไม่มี หายก็คือหาย แล้วก็ไม่รู้ว่าใครเป็นคนทำ มันทำให้สะท้อนว่าเราไม่ได้ตระหนักถึงสิทธิมนุษยชน ทั้งที่สามจังหวัดและกรณีของบิลลี่ เพราะชีวิตคนคนหนึ่งมีต้นทุนมหาศาล มีคุณค่ามหาศาล ถ้าเรายังมองไม่เห็นคุณค่าของคน ผลว่าเราจะอยู่ในวังวนของความขัดแย้งอีกนาน”

โซรยา จามจุรี เครือข่ายสตรีชายแดนใต้ กับการให้ความช่วยเหลือภรรยาและแม่ของผู้ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นมองว่า 

           “ผลกระทบที่เกิดจากครอบครัวหรือต่อชุมชนต่อสังคมและเป็นประเด็นที่ถูกพูดถึง และเป็นสิ่งที่เจ้าหน้าที่สงสัยว่าจะเป็นขบวนการบ้าง ผู้ก่อเหตุบ้าง และเกิดกระแสขึ้นมาขับข้องใจและเป็นคำถามและเป็นปัจจัยหนึ่งที่นำไปสู่ความไม่ยุติธรรมที่เกิดขึ้นถ้ามีกระแสความรู้สึกแบบนี้เยอะๆมันก็จะทำให้เกิดการตอบโต้เพราะเขาเห็นว่าไม่เป็นธรรมจากรัฐ อันนี้เป็นสถานการณ์ในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ มีผู้สูญหายจากเหตุการณ์จนมาถึงทุกวันนี้ก็ประมาณ ที่ฝ่ายรัฐยอมรับ 26 คน  ที่ส่งผลกระทบต่อครอบครัวและสังคม ในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้

         ระยะแรกของการหายสิ่งที่จะช่วยเยียวยาครอบครัวได้ดีที่สุดและเป็นการเยียวยาสังคมด้วยและมีประเด็นในการตั้งคำถามและมีบทบาทมากของสังคมเรื่องของการค้นหาความจริงว่าเราหายไปไหนเขาหายไปเพราะอะไร สิ่งนี้เป็นสิ่งที่สำคัญมากที่สุด ที่เป็นการเยียวยาให้กับสังคมและครอบครัวที่ตั้งคำถามต่อเรื่องนี้ซึ่งเราคิดว่าการค้นหาความจริงมันเป็นในแง่กฎหมายต้องปรับปรุงและแก้ไขเพื่อให้เกิดความเป็นธรรมแก่ผู้ที่ถูกกระทำและ อีกอย่างเป็นป้องปราบไม่ให้ผู้ที่ กระทำการ เพราะบทลงโทษจะหนัก ในแง่ของการรณรงค์ ในชุมชนและในสังคมรวมถึงประเทศในกรณีของบิลลี่ คนในสังคมเห็นว่าเป็นเรื่องที่ต้องมาช่วยกันในเรื่องของการผลักดันและเรียกร้อง ในกรณีของสามจังหวัดหายไปแล้ว 26 คน ตัวเลขยังไม่เป็นทางการการ การไปแล้วก็เยอะแต่ช่วงหลังคลี่คลายไปเยอะแต่ช่วงหลังเราก็ยังได้รับแจ้งอยู่บางครอบครัว ตอนหลังก็กลับมาแล้ว ในสามจังหวัดเองมันจะคลี่คลายมากมันเป็นประเด็นที่เราให้ความสนใจติดตามช่วยเหลือ”

บทเรียนของผู้หายสาบสูญในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ภาคประชาสังคมและคนในชุมชน เห็นถึงความสำคัญในการผลักดันข้อกฏหมายและกลไกการทำงานของภาครัฐ  ที่จะส่งผลต่อการป้องกัน แก้ไข และให้เกิดบทลงโทษต่อการกระทำความผิด โดยตระหนักถึงความเป็นมนุษย์ของทุกคนอยู่เสมอว่า ทุกชีวิตต่างก็มีคุณค่า และหากมีการจัดการกับปัญหาเหล่านี้อย่างจริงจัง ก็จะช่วยป้องกันกับการสูญเสียในอนาคตได้