เด็กมีเรื่อง : เด็กเทวดา
ที่อีสาน โดยเฉพาะบ้านหนองโนใต้ จ.มหาสารคาม ปีนี้ถือว่าฝนทิ้งช่วงห่างนานผิดปกติ ผู้คนที่นี่ดูมีความกังวลอยู่บนใบหน้ากันทุกคน “ฝนเพิ่งตกเมื่อวานนี้เองพี่” ครูเซียงบอกผมเมื่อเจอกันตามนัดที่โรงอาหารของโรงเรียนบ้านหนองโนใต้ “วันนี้ผมเลยพาเด็กๆไปเก็บเห็ดที่ป่าชุมชนหลังหมู่บ้าน พี่อยากกินแกงเห็ดไหม…”
หลังจากแนะนำตัวว่าใครเป็นใคร เราก็ได้มาถึงจุดหมาย บ้านหนองโนใต้ ต.นาดูน อ.นาดูน จ.มหาสารคาม หากหลายคนจะคุ้นๆกับชื่อนาดูนช่วงนี้ ก็คงเพราะข่าวกรุพระแตกที่พระธาตุนาดูนซึ่งออกข่าวอยู่ 2-3 วัน ก่อนที่ทีมงานจะไปถึง ชุมชนที่นี่ก็เหมือนๆกับที่อื่นๆในอีสาน ผู้คนส่วนใหญ่จะทำนา เมื่อหมดหน้านา คนหนุ่มสาวก็จะจากบ้านไปเป็นแรงงานในเมืองใหญ่ ให้คนแก่ๆอยู่บ้านเลี้ยงลูกเลี้ยงหลาน ที่ยังต้องไปโรงเรียนและยังเล็กเกินกว่าจะพาไปด้วยได้ โดยทำได้แค่ส่งเงินกลับมาหรือส่งเสียงกลับมาพูดคุยบ้างเท่านั้น
“รุ่ง” หนึ่งในคณะ “หมอลำหุ่น” ก็ไม่ต่างกัน รุ่งเล่าให้ฟังว่า พ่อต้องไปกรีดยางที่ภาคใต้หลายเดือนแล้ว เพราะพ่ออยากให้ผมเรียนสูงๆ แต่หากอยู่ที่นี่ก็ไม่รู้จะหาเงินจากไหนมาส่งให้เรียน ทำให้ปีนี้รุ่งจึงต้องทำนาเอง เมื่อก่อนเคยทำกับพ่อ แต่ปีนี้รุ่งซึ่งเพิ่งจะเป็นเด็กม.1 ต้องทำคนเดียว ซ้ำฝนก็มาทิ้งช่วงอีก “อีสานก็แบบนี้แหละครับฝากชีวิตไว้กับฟ้ากับฝน”
สิ่งหนึ่งที่สะดุดตามากเมื่อมาถึง เวลามองไปในท้องทุ่ง ผมมองเห็นชาวบ้านกำลังดำนาแบบแห้งๆ ซึ่งปกติการดำนาพื้นที่นาจะต้องมีน้ำขัง นั้นเป็นสิ่งที่เคยเห็นทั่วๆไป แต่ที่นี่กลับเป็นอีกแบบที่ผมไม่เคยเห็น จนต้องอดเอ่ยปากถามไม่ได้ “พ่อทองจันทร์”ครูเพลงหมอลำ เล่าให้ฟังว่า การดำนาแบบนี้เรียกตามภาษาชาวบ้านเค้าเรียกการดำนาหลุ่ม หรือการดำนาผง ซึ่งปกติก็ไม่ได้ทำแบบนี้หรอก แต่ปีนี้ฝนทิ้งช่วงนานจริงๆ ต้นกล้าที่ลงไว้เริ่มจะแก่เกินไปแล้ว จึงต้องตัดสินใจดำนาหลุ่ม ซึ่งเปรียบไปก็เหมือนกับการเสี่ยงดวงเอา เพราะหากดำไปแล้วฝนไม่ตก สิ่งที่ทำไปก็สูญเปล่า ข้าวก็จะตายแต่หากไม่ดำ กล้าก็จะแก่เกินไปก็ไม่ได้อะไรเหมือนกัน…….
ชีวิตของคนอีสานปัจจุบันกับอดีตมันไม่ก็แตกต่างกันเท่าไหร่ บางอย่างที่เข้ามากับวันเวลา ทำให้ต้องปรับตัว มันก็มีทั้งที่ปรับได้และปรับไม่ได้ ที่หนองโนใต้ หมู่บ้านเล็กๆที่เหมือนไม่มีอะไรนี้ กลุ่มเด็กๆที่นี่มองเห็นถึงอีกด้านของสิ่งใหม่ แล้วพวกเขาก็พยายามเอาสิ่งที่ตนเองมี ถนัด มาปรับใช้เพื่อบอกเล่าว่า”ถ้าหากเรารับเอาเทคโนโลยีใหม่ๆเข้ามาในชีวิต โดยที่เรายังไม่รู้จักมันดีพอ แทนที่จะเป็นประโยชน์ สิ่งที่ได้รับอาจตรงกันข้าม”
ติดตามเรื่องราวที่เกิดขึ้น บนส่วนหนึ่งของผืนดินอีสาน ณ บ้านหนองโนใต้ อ.นาดูน จ.มหาสารคาม พร้อมกับการนำเอาศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน มาประยุกต์ใช้ในการสื่อสาร บอกเล่าผ่านวิถีชีวิต ตำนาน และศรัทธาของคนในชุมชน
เมื่อเด็กเทวดา อยากมีเรื่อง ร่วมติดตามและมีเรื่องไปด้วยกันกับละครหมอลำหุ่น “เด็กเทวดา” ใน รายการเด็กมีเรื่อง เสาร์ที่ 15 กันยายนนี้ เวลา 09.30 – 10.00 น. ทาง Thai PBS
บทความโดย: ยุทธพรหม สมใจ (โครงการสื่อไทย)
