28 กุมภาพันธ์ 2567 ที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร ได้พิจารณา ร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ พ.ศ. …. โดยกระทรวงวัฒนธรรม ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ร่วมกับร่างพ.ร.บ.ชาติพันธุ์ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และภาคประชาชน รวม 5 ฉบับ และโหวตรับหลักการผ่านทุกร่าง

ภาคประชาสังคมร่วมกันผลักดันให้มีการยกฐานะแนวนโยบายฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเล ตามมติคณะรัฐมนตรี 2 มิถุนายน 2553 และแนวนโยบายฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ชาวกะเหรี่ยง ตามมติคณะรัฐมนตรี 3 สิงหาคม 2553 ตามที่กระทรวงวัฒนธรรมเสนอ ให้เป็นร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ พ.ศ. …. เพื่อให้การคุ้มครองสิทธิทางวัฒนธรรมของพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ทุกกลุ่มในประเทศไทยเป็นไปอย่างเสมอภาค ความพยายามดังกล่าว ประสบความสำเร็จอย่างเป็นรูปธรรม เมื่อนายเสริมศักดิ์ พงษ์พานิช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม ได้เสนอร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวให้คณะรัฐมนตรีมีมติรับหลักการ เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2567 และทางสภาผู้แทนราษฎรได้รับร่างดังกล่าว และร่างพระราชบัญญัติที่มีลักษณะเดียวกันอีก 4 ฉบับ พิจารณารับหลักการวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2567 นี้

ร่างพ.ร.บ. ทั้ง 5 ฉบับที่สภาฯพิจารณาโหวตรับหลักการประกอบด้วย

1. ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ พ.ศ…. เสนอโดย คณะรัฐมนตรี

2. ร่าง พ.ร.บ. สภาชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย พ.ศ. … เสนอโดย ภาคประชาชน และสภาชนเผ่าพื้นเมือง

3. ร่าง พ.ร.บ. คุ้มครองสิทธิและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์และชนเผ่าพื้นเมือง พ.ศ. … เสนอโดย ภาคประชาชน

4. ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองกลุ่มชาติพันธุ์และชนเผ่าพื้นเมือง พ.ศ. … เสนอโดยพรรคก้าวไกล

5. ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ พ.ศ…. เสนอโดยพรรคเพื่อไทย

นับเป็นอีกก้าวสำคัญของประเทศไทยและเป็นความหวังของพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ที่กำลังจะมีกฎหมายฉบับแรกที่วางหลักการคุ้มครองสิทธิทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ สร้างการยอมรับให้กลุ่มชาติพันธุ์มีส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน และสร้างความเท่าเทียมอย่างเป็นธรรมเพื่อลดความเหลื่อมล้ำตามแนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืน

นายเสริมศักดิ์ พงษ์พานิช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า “วันนี้ถือเป็นวันแห่งประวัติศาสตร์ของพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ ที่สภาฯ ได้โหวตรับหลักการ พ.ร.บ. ชาติพันธุ์ ผ่านทั้ง 5 ฉบับ ตั้งแต่ที่ทางกระทรวงวัฒนธรรมได้จัดงาน KICK OFF กฎหมายชาติพันธุ์ ที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนไปเมื่อวันที่ 18 มกราคม 2567 ผมได้เร่งรัดผลักดันกฎหมายฉบับนี้อย่างเต็มที่ เพื่อเป็นของขวัญให้กับพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ทุกกลุ่มในประเทศไทย จนสามารถผ่านกระบวนการพิจารณาของสภาผู้แทนราษฎรได้อย่างลุล่วง เพื่อให้มีกฎหมายที่เป็นประโยชน์และสอดคล้องกับวิถีชีวิตของพี่น้องชาติพันธุ์ทุกกลุ่มอย่างเสมอภาคกัน”

“กฎหมายฉบับนี้ ไม่ใช่เรื่องของพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์เท่านั้น แต่เป็นเรื่องของพวกเราคนไทยทุกคน ที่จะใช้ประโยชน์ร่วมกันในกฎหมายฉบับนี้ เพราะกฎหมายคุ้มครองวิถีชีวิตพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ จะเป็นประโยชน์ให้ต่อประเทศไทยในแง่ของการสร้างความเข้มแข็งของสังคมไทยครับ” ธีระชัย แสงแก้วอภิปรายสนับสนุน “ร่าง พระราชบัญญัติสภาชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย พ.ศ. ….”28 กุมภาพันธ์ 2567

ร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ เป็นกฎหมายสำคัญที่วางรากฐานทางความคิดให้คนไทยเห็นคุณค่าของความหลากหลาย มีทักษะชีวิตที่จะดำรงอยู่ในสังคมที่มีความแตกต่าง สร้างการเปลี่ยนแปลงให้สังคมไทยให้หลุดพ้นจากการเป็นสังคมเปราะบางที่มีปัจจัยเสี่ยงจากความแตกต่างที่อาจทำให้เกิดปัญหาความขัดแย้งรุนแรง ที่ฉุดรั้งการพัฒนาและขีดความสามารถทางการแข่งขันของประเทศ

ลำดับเหตุการณ์

6 เม.ย. 2561 แผนปฏิรูปประเทศ ด้านสังคม กำหนดให้มีการผลักดันกฎหมายชาติพันธุ์
25 ก.ค. 2562 พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา แถลงนโยบายต่อสภาฯ ด้วยการกำหนดให้มีกฎหมาย “การส่งเสริมและอนุรักษ์วิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์“ ตามแผนปฏิรูปประเทศ
29 พ.ย. 2563 คณะทำงานร่างกฎหมายฯ กระทรวงวัฒนธรรม โดยศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร เปิดร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ ครั้งแรก
15 ก.พ. 2564 สภาชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย ตั้งโต๊ะรวบรวมรายชื่อผู้สนับสนุน เสนอร่าง พ.ร.บ.สภาชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย
9 มิ.ย. 2564 ส.ส.พรรคก้าวไกล ยื่นร่าง พ.ร.บ.ส่งเสริมและคุ้มครองกลุ่มชาติพันธุ์ ถึงประธานสภาผู้แทนราษฎร
16 มิ.ย. 2564 มุกดา พงษ์สมบัติ ประธาน กมธ.กิจการเด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ ผู้พิการ กลุ่มชาติพันธุ์ และผู้มีความหลากหลายทางเพศ และคณะ ยื่นร่าง พ.ร.บ.ส่งเสริมและคุ้มครองกลุ่มชาติพันธุ์
23 พ.ค. 2565 ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) เสนอ ร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ ต่อคณะรัฐมนตรี รัฐบาล พล.อ. ประยุทธ์ ครั้งแรก
22 พ.ค. 2566 การลงนาม MOU จัดตั้งรัฐบาล 7 พรรคการเมืองนำโดยพรรคก้าวไกล มีเรื่องการแก้ปัญหาแนวเขตป่าไม้และที่ดินรัฐทับซ้อนที่ดินประชาชน ซึ่งรวมถึงพื้นที่ชุมชนชาติพันธุ์ เป็นหนึ่งในวาระร่วม
9 ส.ค. 2566 สภาชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย ประกาศเจตจำนงเนื่องในวันชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย ผลักดันร่างกฎหมายชาติพันธุ์ทุกฉบับให้ได้รับการพิจารณาจากรัฐสภา
22 ส.ค. 2566 กลุ่มบางกลอยคืนถิ่น ร่วมกับภาคีเซฟบางกลอย จัดเวที 3 ปีบางกลอยคืนถิ่น ยืนยันกลับสู่ที่ดินบรรพบุรุษ พร้อมเรียกร้องผลักดันร่างกฎหมายชาติพันธุ์
2 ต.ค. 2566 พีมูฟ ชุมนุมปักหลักประตู 5 ทำเนียบรัฐบาล เรียกร้องนโยบาย 10 ด้าน หนึ่งในนั้นคือนโยบายและการผลักดันร่างกฎหมายคุ้มครองชาติพันธุ์ฯ
24 พ.ย. 2566 เศรษฐา ทวีสิน นายกฯ ลงนามแต่งตั้งคณะกรรมการขับเคลื่อนการฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลและชาวกะเหรี่ยง ในการกำหนดนโยบายส่งเสริมฟื้นฟูวิถีชีวิตทุกมิติ
14 ธ.ค. 2566 สภาผู้แทนราษฎร ให้ตัวแทนภาคประชาชนที่เสนอร่าง พ.ร.บ.สภาชนเผ่าพื้นเมืองฯ ชี้แจงหลักการและสาระสำคัญของร่างกฎหมาย โดยมีการอภิปรายสนับสนุนกฎหมายจากตัวแทนสส. อย่างกว้างขวาง
19 ธ.ค. 2566 สภาชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย แถลงขอบคุณสภาฯ อภิปรายสนับสนุนร่าง พ.ร.บ.สภาชนเผ่าพื้นเมืองฯ เรียกร้องเร่งรับหลักการ ตั้งกมธ. พิจารณากฎหมาย
20 ธ.ค. 2566 สภาผู้แทนราษฏร พิจารณาร่าง พ.ร.บ.สภาชนเผ่าพื้นเมืองฯ แต่ครม. ขอนำกลับไปศึกษาภายใน 60 วัน โดยมีเงื่อนไขให้นำกลับมาพิจารณาในสภาฯ พร้อมกับกฎหมายที่มีเนื้อหาใกล้เคียงกันรวม 4 ฉบับ
9 ม.ค. 2567 เสริมศักดิ์ พงษ์พานิช รมว.วัฒนธรรม คาดดันร่าง พ.ร.บ.ชาติพันธุ์ (ฉบับรัฐบาล) เข้าครม. ภายใน 2 สัปดาห์ ยืนยันดันทุกร่างฯ เข้าสภาฯ พร้อมกัน
6 ก.พ. 2567 ครม. อนุมัติหลักการ ร่าง พ.ร.บ. คุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ ตามที่กระทรวงวัฒนธรรม โดย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธรฯ เสนอ ดูเพิ่มเติม ›
19 ก.พ. 2567 เศรษฐา ทวีสิน นายกฯ ลงนามรับรอง พ.ร.บ.คุ้มครองสิทธิและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์และชนเผ่าพื้นเมือง ที่เสนอโดย ขปส. และเครือข่ายชาติพันธุ์ เข้าชื่อกว่า 15,000 รายชื่อ ซึ่งถูกตีเป็นกม.ทางการเงิน
28 ก.พ. 2567 สภาผู้แทนราษฎร มีมติเห็นชอบรับหลักการ “ร่างกฎหมายชาติพันธุ์” ทั้ง 5 ฉบับ เดินหน้าตั้งกรรมาธิการพิจารณา