9 กุมภาพันธ์ 2567 ชุมชนบ้านห้วยสัก หมู่ที่ 9 และหมู่ 15 ตำบลยางฮอม อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย ร่วมกับสมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิตได้จัดงานสืบชะตาป่าชุ่มน้ำจำปูดิน ผู้เข้าร่วมงานประมาณ 300 กว่าคน โดยมีผู้นำในตำบลยางฮอม หน่วยงานภาครัฐ และนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยสักเข้าร่วมพิธีกรรม ภายในงานมีการทำพิธีเลี้ยงผีป่าจำปูดิน และพิธีสืบชะตาป่า โดยพระสงฆ์ 9 รูป ภายในงานมีการแสดงดนตรีพื้นเมือง นิทรรศการ และสินค้าท้องถิ่นชุมชน
ปักหมุดสื่อสารผ่าน App Csite โดย พิษณุกรณ์ ดีแก้ว สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต https://www.csitereport.com/newsdetail?id=0000038978
พระครู ปุญญากิจจานุกูล ที่ปรึกษาเจ้าคณะตำบลยางฮอม อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย กล่าวถึงความสำคัญของการสืบชะตาไว้ว่า “การสืบชะตาป่าก็คือการสืบชีวิตของป่าและสรรพชีวิตรอบป่าไปด้วย มันปรากฏชัดเจนแล้วว่าป่ามันมีประโยชน์สำคัญอย่างไร ป่าได้นำมาเปรียบปรากฏในเชิงนามธรรม ป่าสมบูรณ์เปรียบเหมือนพ่อแม่ปู่ย่าตายายที่เป็นกำลังใจให้ลูกหลานได้มีแรงในการดำเนินชีวิต สุขใจมีกำลังใจเมื่อพ่อแม่ได้มัดมือมัดแขนเกิดความร่มเย็น เลยมีการอุปมาเปรียบกับพ่อแม่ที่มีคุณธรรมปกคลุม เป็นร่มโพธ์ร่วมไทรให้ความร่มเย็นกับลูกกับหลาน เหมือนเราเมื่อร้อนแล้วมาอยู่ใต้ต้นไม้ ทำให้เย็นกายเย็นใจผาสุกร่มเย็น การมีต้นไม้ใหญ่ที่ไหนก็มีความร่มรื่นที่นั้น ป่าหนาแน่นย่อมมีความชุ่มชื้น การรักษาต้นไม้มีผลดีต่อสรรพชีวิตให้มีความร่มเย็น การสืบชะตาป่าก็คือการสืบต่อชีวิตให้ชุมชนเราร่มเย็น ผาสุก ความเจริญเหมือนกับการมีต้นไม้ใหญ่ใบหนา”
ป่าจำปูดิน เป็นพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ มีลำห้วยสักไหลผ่านกลางป่า ป่าตั้งอยู่กลางชุมชน มีลักษณะระบบนิเวศน์เป็นระบบนิเวศน์ที่เรียกว่า “จำ” มีน้ำขัง น้ำซึมผุดตลอดทั้งปี พื้นที่ประมาณ 17 ไร่ ที่ทางชุมชนได้ทำการอนุรักษ์ไว้ เป็นป่าศักดิ์สิทธิที่คนในหมู่บ้านนับถือเป็นที่อยู่ของผีประจำหมู่บ้าน คอยคุ้มครองปกปักรักษาชุมชนให้อยู่เย็นเป็นสุข
จากการสำรวจของชุมชนโดยการวางแปลงสุ่มตัวอย่างถาวรขนาด 20 x 50 เมตรพบต้นไม้มากกว่า 52 ชนิด มีไม้เด่นที่สำคัญ ได้แก่ต้นยางนาขนาดใหญ่ มะม่วงป่า ไม้ล่อง และต้นตะเคียน เป็นพืชเด่นในจำปูดิน เป็นไม้ชนิดพันธุ์ที่ส่วนใหญ่พบได้ในป่าต้นน้ำบนเขาสูง มีความหนาแน่นของต้นไม้โดยรวม 155 ต้นต่อไร่ และสามารถเก็บกักคาร์บอนมากกว่า 32.957 ตันต่อไร่ และที่สำคัญพื้นที่จำปูดินเป็นแหล่งผลิตน้ำประปาที่สำคัญของชุมชนบ้านห้วยสัก
นายวิชาญ ภิวงค์ ผู้อาวุโสชุมชนบ้านห้วยสัก ได้กล่าวถึงการจัดงานสืบชะตาป่าครั้งนี้ว่า “วันนี้เป็นฤกษ์งามยามดีที่ทางชุมชนได้จัดพิธีสืบชะตาป่าจำปูดิน เป็นป่าที่อยู่ควบคู่กับการก่อตั้งหมู่บ้านมาไม่ต่ำกว่า 100 ปี ในอดีตป่าจะสมบูรณ์กว่านี้มาก แต่ตอนนี้ก็ยังคงมีต้นไม้ใหญ่อยู่ เป็นป่าชุมชนที่หมู่บ้านได้อนุรักษ์ไว้มาตั้งแต่อดีต การจัดกิจกรรมครั้งนี้ถือว่าเป็นการสร้างจิตสำนึกให้กับคนในชุมชน โดยเฉพาะเยาวชนคนรุ่นหลังได้มารักษาฟื้นฟูไว้คู่กับบ้านห้วยสักเรา”
ชุมชนบ้านห้วยสักมีอายุไม่ต่ำกว่าร้อยปี ป่าจำปูดินเป็นป่ามาก่อนการก่อตั้งหมู่บ้าน และทางชุมชนได้อนุรักษ์พื้นที่ไว้เป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิใจกลางหมู่บ้าน ชุมชนได้ทำการอนุรักษ์จัดทำเป็นแหล่งเรียนรู้ป่าในชุมชน ทำเส้นทางศึกษาป่า และทำศูนย์เพาะกล้าไม้หายาก เช่นต้นยางนา ต้นตะเคียน เพื่อจำหน่ายและแจกจ่ายเป็นรายได้ในการดูแลป่าจำปูดิน และเตรียมยกระดับเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับคนในชุมชนและคนที่สนใจ ป่าชุมชนโบราณที่ตั้งอยู่กลางชุมชนผืนใหญ่ ที่หาพบได้ยากในพื้นที่จังหวัดเชียงราย ทางชุมชนบ้านห้วยสักจึงได้ทำการสืบชะตาป่าชุ่มน้ำจำปูดินในครั้งนี้ขึ้นเพื่อเป็นการสร้างความตระหนักในการอนุรักษ์ป่า สร้างการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมโดยการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในพื้นที่เพื่อสืบสานการอนุรักษ์ป่าชุ่มน้ำจำปูดินต่อไป
นายธราพงษ์ ใจกว้าง ผู้ใหญ่บ้านห้วยสัก ม.15 ได้กล่าวถึงแนวทางการอนุรักษ์ป่าจำปูดินไว้ว่า “ขอบคุณทุกภาคส่วนที่มาร่วมงาน และชาวบ้านห้วยสักทั้งสองหมู่บ้านที่ได้จัดงานครั้งนี้สำเร็จไปด้วยดี แนวทางต่อไปสำหรับป่าจำปูดินจะพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องป่าโบราณให้กับเยาวชนลูกหลานบ้านเราให้เข้ามาศึกษาเรียนรู้เรื่องป่ากับทางชุมชนของเรา เพื่อสร้างจิตสำนึกต่อไปในอนาคต”
เรียบเรียง สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต
