สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิตได้ดำเนินงานอนุรักษ์พื้นที่ลุ่มน้ำโขงมานานกว่า 3 ทศวรรศ กว่าจะส่งต่อความเข้าใจในการอนุรักษ์ให้แก่ชุมชนที่อาศัยอยู่กับ แม่น้ำ และ ป่าบนดอย เพื่อสร้างความอุดมสมบูรณ์และใช้ทรัพยากรณ์ ร่วมกันทั้งคนและสัตว์
ระยะเวลาที่ยาวนานสร้างอะไร ?
หากพูดถึงงานอนุรักษ์เมื่อเกือบ 30 ปีที่แล้ว ในความเข้าใจของชาวบ้านที่อยู่กับป่าและแม่น้ำมานาน ก็คงยากที่จะยอมรับฟัง เสมือนการถูกริดรอนสิทธิ์ในการใช้ชีวิตตามวิถีเดิม ต้องสร้างความเข้าใจในการอนุรักษ์และเครือข่ายในแต่ละพื้นที่ ให้มีความเหมาะสมต่างกันไปเท่าที่ชาวบ้านจะรับไหวและพร้อมที่จะลุยไปด้วยกัน เนื่องจากว่าเป็นการอนุรักษ์โดยชาวบ้าน ไม่ใช่สมาคมหากจะเกิดความแข็งแรงก็ต้องเกิดจากคนในชุมชนเริ่มที่อยากจะอนุรักษ์
ป่าบนดอย ลำห้วย และแม่น้ำ
ความหลากหลายของระบบนิเวศของพื้นที่ชุมน้ำเกิดขึ้นจากหลากหลายปัจจัย เช่น แม่น้ำโขงที่หนุนสูง ฤดูฝน รวมทั้งป่าที่เชื่อมโยงจากลำห้วยมายังพื้นที่ชุมน้ำลงไปยังแม่น้ำอิง เกิดการเชื่อมต่อระหว่างระบบนิเวศป่าบนดอยและแม่น้ำขึ้นมา เมื่อความอุดมสมบูรณ์ของป่าเชื่อมมายังแม่น้ำเกิดอาหารของทั้งคนและสัตว์เป็นผลพลอยได้ที่เกิดจากการอนุรักษ์สร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับชุมชนที่อนุรักษ์และชุมชนใกล้เคียงก็สามารถมาหากินได้
จากเครือข่ายก้าวมาเป็นพื้นที่อนุรักษ์
เมื่อชุมชนอื่นได้เห็นการเปลี่ยนแปลงจากการอนุรักษ์ ก็ก้าวเข้ามาเป็นหมู่บ้านที่เปิดพื้นที่เพื่ออนุรักษ์ สร้างถิ่นที่อยู่อาศัยที่ปลอดภัยให้กับสัตว์ได้พักพิงเพื่อการขยายพันธุ์ในฤดูที่เหมาะสม เมื่อมีที่อยู่ที่ปลอดภัย มีอาหาร ก็มีสัตว์อื่น ๆ ในห่วงโซ่อาหารเข้ามามากขึ้นเกิดเป็นความอุดมสมบูรณ์ในพื้นที่ลุ่มน้ำโขงตามจุดต่าง ๆ 30 กว่าหมู่บ้านตั้งแต่เชียงรายจนถึงพะเยา
สุดท้ายเป้าหมายของการอนุรักษ์ คือ การใช้พื้นที่ร่วมกันระหว่างคนกับสัตว์อย่างเข้าใจ เพื่อความแข็งแรงในการคงอยู่ต่อไปซึ่งการอนุรักษ์พื้นที่อาศัยของสัตว์ ในป่าบนดอย ลำห้วย และแม่น้ำของชุมชนเอง
ขอบพระคุณภาพบางส่วนจาก สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต
