วันชนเผ่าพื้นเมืองสากล 9 สิงหาคม พ.ศ. 2566
International Day of the World’s Indigenous
“ดนตรีไม่ว่าจะพื้นบ้าน บนบ้าน ใต้ถุนบ้าน สามารถเล่นไปด้วยกันได้ บนพื้นฐานของการยอมรับและการเคารพ เครื่องดนตรี วัฒธรรมยังอยู่ด้วยกันได้ แล้วทำไม คนจะอยู่ร่วมกันไม่ได้”
ผศ.ดร.สุวิชาน พัฒนาไพรวัลย์ ศิลปิน ปกาเกอะญอ/อาจารย์วิทยาลัย
ผมในฐานะคนชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ เติบโตทั่งกลางพหุวัฒธรรมในสังคมไทย ซึ่งมีความ หลากหลายด้านเชื้อชาติ ภาษา วัฒนธรรม และประเพณี สิ่งเหล่านี้คือ ความสวยงามที่คู่ควรแก่การรักษา อีกด้านหนึ่งของชีวิตที่เติบโตในครอบครัวของคนชาติพันธุ์ และในสังคมไทย หลายๆครั้งกลับดูเลือกปฎิบัติในสังคมที่ผมได้เติบโต เช่น การถูกล้อเลียนว่าเป็นคนป่า ไร้การศึกษา บุคคลด้อยการพัฒนา และเป็นกลุ่มบุคคลที่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติ ผมมองว่าความคิดเหล่านี้คือ “อคติทางชาติพันธุ์” สะท้อนถึงสังคมที่ไม่ได้ให้การยอมรับการมีตัวตนอยู่ของผมและพี่น้องผู้เป็นชาติพันธุ์เช่นเดียวกับผม
ผมเป็นคนปกาเกอะญอที่เติบโตในจังหวัดแม่ฮ่องสอน จังหวัดนี้มีกลุ่มชาติพันธุ์อาศัยอยู่ร้อยละ 60 เปอร์เซ็นต์ ของจำนวนประชากรในจังหวัด มีพื้นที่ ที่ปกคลุมไปด้วยป่าร้อยละ 86 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเป็นหนึ่งในจังหวัดที่มีแหล่งทรัพยากรอันอุดมสมบูรณ์ลำดับต้นๆของประเทศไทย ถึงแม้ว่ามีผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์ ชาวบ้านที่อยู่ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนกลับถือครองที่ดิน ที่ใช้เลี้ยงชีพโดยถูกกฎหมายนั้นน้อยมาก ส่วนใหญ่แล้วที่ดินที่ชาวบ้านใช้ทำการเกษตรเพื่อเลี้ยงชีพนั้น กลับไม่มีโฉนด จึงทำให้ชาวบ้านผู้ซึ่งเป็นชาติพันธุ์ สามารถถูกภาครัฐยึดที่ดินการทำเกษตรคืนได้ อาจถูกดำเนินคดีในฐานะ ผู้บุกรุกและผู้ทำลายป่า
ในมุมมองของผม หากภาครัฐมีจัดการเรื่องที่ดินที่ถูกต้องตามกฎหมาย แก่พี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ที่อยู่บนพื้นที่สูง อย่างถูกต้อง ผมเชื่อว่าจะสามารถแก้ความเหลื่อมล้ำได้อย่างตรงจุด คุณภาพชีวิตของพี่น้องในจังหวัดนี้จะดีขึ้น และพี่น้องเหล่านี้ไม่ต้องกังวลเรื่องกฎหมายอีกต่อไป
พื้นที่ป่าซึ่งพี่น้องชาติพันธุ์ใช้สอยนั้น ไม่เพียงเป็นพื้นที่การทำเกษตรเท่านั้น แต่ยังเป็นพื้นที่ทางจิตวิญญาณ ความเชื่อ และประเพณีด้วยเช่นกัน เป็นศูนย์รวมความเชื่อของคนที่มีต่อผืนป่า
ประเด็นที่ผมได้ยกตัวอย่างนั้นคือ ข้อเท็จจริงที่พี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ได้ประสบปัญหาตลอดมา พ.ร.บ พระราชบัญญัติส่งเสริมและคุ้มครองกลุ่มชาติพันธุ์ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2564 ที่มีการร่างล่าสุด ในหัวข้อที่ 10 กำหนดให้กลุ่มชาติพันธุ์ได้รับการคุ้มครอง มีสิทธิดำรงชีวิตในสังคม สิทธิครอบครองและสิทธิในการจัดการ พื้นที่ชุมชนและชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม พื้นที่อยู่อาศัย พื้นที่ทำกิน พื้นที่ทางวัฒนธรรมและจิตวิญญาณ ทั้งนี้ ตามที่คณะกรรมการส่งเสริมและคุ้มครองกลุ่มชาติพันธุ์แห่งชาติประกาศกำหนด (ร่างมาตรา 17 และมาตรา 24 (4)
เช่นเดียวกับ พ.ร.บ พระราชบัญญัติส่งเสริมและคุ้มครองกลุ่มชาติพันธุ์ฉบับนี้ จะเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยให้ผมและกลุ่มพี่น้องชาติพันธุ์ทุกคน ทุกกลุ่ม ซึ่งอาศัยอยู่ในประเทศไทย มีพื้นที่ในสังคมมากขึ้น มีสิทธิเท่าเทียมกับคนในสังคม มีส่วนร่วมกิจกรรมทางสังคมที่มากขึ้น
author
