สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ พอช. เป็นหน่วยงานของรัฐประเภทที่สาม มีภารกิจตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์กร ตามมาตรา 7 (1) “ในการช่วยเหลือและสนับสนุนแก่องค์กรชุมชนและเครือข่ายองค์กรชุมชนเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ การพัฒนาอาชีพ การเพิ่มรายได้ การพัฒนาที่อยู่อาศัยและสิ่งแวดล้อม และการพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกในชุมชนทั้งเมืองและชนบท โดยยึดหลักการพัฒนาแบบองค์รวมหรือบูรณาการ และหลักการพัฒนาที่ชุมชนมีส่วนร่วมเป็นแนวทางสำคัญ” ซึ่งที่ผ่านมาในด้านการพัฒนามิติเศรษฐกิจและทุนชุมชน พอช. ได้สนับสนุนให้องค์กรชุมชนจัดทำ “แผนธุรกิจเพื่อชุมชน” (CBMC-Community Business Model Canvas) เพื่อให้สมาชิกในชุมชนใช้เป็นเครื่องมือสำหรับการสร้างอาชีพ สร้างรายได้ในครัวเรือน ด้วยกระบวนการให้องค์กรชุมชนวิเคราะห์ศักยภาพ และทุนภายในชุมชนของตนเอง
ปี 2560 – 2565 พอช. ร่วมกับภาคีทั้งภายใน และภายนอกได้สนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชนกับองค์กรชุมชนทั่วประเทศให้มีแผนพัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชน และแผนธุรกิจเพื่อชุมชน รวม 2,354 ตำบล ครอบคลุมทั้งเรื่องการผลิต การแปรรูป-การตลาด และการบริการด้านท่องเที่ยวโดยชุมชน และเพื่อให้การดำเนินงานพัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชนเดินหน้าอย่างต่อเนื่อง เครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชนทั้ง 5 ภาค จึงได้ร่วมกันจัดทำแผนพัฒนาการขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชน ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2566 – 2570) ของภาคประชาชน และยังได้ยกระดับตำบลเศรษฐกิจและทุนชุมชนที่มีศักยภาพ 3 ประการ คือ มีคนทำงานที่ทำงานอย่างต่อเนื่องสามารถถ่ายทอดความรู้ได้ มีองค์ความรู้ด้านเศรษฐกิจและทุนชุมชน และมีแผนการดำเนินงาน/กิจกรรมอย่างต่อเนื่อง จัดตั้งขึ้นเป็น “ศูนย์บ่มเพาะเศรษฐกิจและทุนชุมชน” ตั้งแต่ปี 2563 – 2566 จำนวน 58 ศูนย์บ่มเพาะฯ ครอบคลุมทั้ง 18 กลุ่มจังหวัด เพื่อเป็นพื้นที่การเรียนรู้ และการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการพัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชน การพัฒนาทักษะอาชีพระยะสั้นให้กับคนในชุมชน และนอกชุมชนอย่างต่อเนื่อง โดยได้เชื่อมโยงการทำงานกับหน่วยงานภาคีในพื้นที่ที่มีความเชี่ยวชาญในด้านต่าง ๆ ร่วมเป็นเจ้าภาพในการพัฒนา เพื่อให้คนในชุมชนมีอาชีพที่มั่นคง มีรายได้ที่พอเพียงเลี้ยงคนในครอบครัว มีคุณภาพชีวิตที่ดี และสามารถรวมกันเป็นกลุ่ม/เครือข่ายต่อยอดเป็นธุรกิจของชุมชนได้ในอนาคต
พอช. / ระหว่างวันที่ 29-30 พฤษภามคม 2566 สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) ร่วมกับเครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชน จัดสัมมนาเชิงปฏิบัติการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิต “Kick Off พัฒนาเศรษฐกิจฐานราก พัฒนาชุมชนเข้มแข็ง ” เติมความรู้ใหม่ให้กับผู้นำของศูนย์บ่มเพาะเศรษฐกิจและทุนชุมชนสู่การเชื่อมโยงการทำงาน และความร่วมมือกับหน่วยงานภาคี สร้างความเข้าใจการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชนกับผู้นำศูนย์บ่มเพาะเศรษฐกิจและทุนชุมชน พร้อมจัดทำแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชนร่วมกัน โดยมีผู้เข้าร่วมกว่า 200 คน จากทั้ง 5 ภาค ทั่วประเทศ ณ ห้องประชุมไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม ชั้น 1 สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน)
29 พฤษภาคม 2566 13.00 – 18.00 น.
วัตถุประสงค์การจัดสัมมนา
โดย นายสามารถ สุขบรรจง หัวหน้าสำนักเลขานุการยุทธศาสตร์ชุมชนเข้มแข็ง
เรื่องเศรษฐกิจฐานรากเป็นเรื่องสำคัญ พอช.พยายามสนับสนุนงบประมาณเรื่องเศรษฐกิจฐานราก เรื่องปากท้องเป็นเรื่องสำคัญ รวมถึงการจัดตั้งศูนย์บ่มเพาะ ที่ผ่านมามีการเชื่อมโยงเครือข่าย platform online ปีนี้จะยกระดับให้มีมาตราฐานมากขึ้น พอช.ได้สนับสนุนคณะทำงาน ช่วยกันออกแบบเชื่อมโยงเครือข่ายจัดทำแผน 5 ปี 2566-2570 ประธานสถาบันคุณกอบศักดิ์ ให้ความสำคัญเรื่องนี้ จากการประชุมคณะกรรมการสถาบันมีการแต่งตั้งคณะอนุกรรมการเศรษฐกิจและทุนชุมชน 2 ปีที่ผ่านมาแม้ว่าพอช.จะไม่ได้รับงบประมาณเรื่องเศรษฐกิจฐานรากโดยตรง มีการสนับสนุนงบประมาณเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ศูนย์บ่มเพาะ ได้ดูแลคุณภาพชีวิตให้แก่กลุ่มเปราะบาง ปีนี้มีแผนการขับเคลื่อนศูนย์บ่มเพาะใหม่ 28 ศูนย์ วัตถุประสงค์ของการจัดงานครั้งนี้ได้แก่
- เพื่อให้เกิดการรับรู้ และสร้างความเข้าใจการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชนกับผู้นำศูนย์บ่มเพาะเศรษฐกิจและทุนชุมชน
- เพื่อเติมความรู้ใหม่ให้กับผู้นำของศูนย์บ่มเพาะเศรษฐกิจและทุนชุมชนสู่การเชื่อมโยงการทำงาน และความร่วมมือกับหน่วยงานภาคี
- เพื่อจัดทำแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชนร่วมกัน
บรรยาย : แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตสู่ชุมชนเข้มแข็ง
โดย นายกฤษดา สมประสงค์ ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน กล่าวว่า
เรื่องเศรษฐกิจเกี่ยวข้องกับเรื่องปากท้อง อาชีพรายได้ เป็นเรื่องสำคัญ เศรษฐกิจฐานรากมีคณะทำงานขับเคลื่อนมาอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบัน คุณกอบศักดิ์ ภูตระกูล ประธานคณะกรรมการสถาบัน ได้เข้ามาร่วมเป็นอนุกรรมการเศรษฐกิจและทุนชุมชนด้วยตนเอง
เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา ได้ลงพื้นที่ ตำบลดงขี้เหล็ก จังหวัดปราจีนบุรี พบว่า สถาบันการเงินของชุมชนได้ไปไถ่ถอนโฉนดจากสถาบันการเงินของเอกชน เพื่อให้ที่ดินยังอยู่กับลูกหลาน ตำบลดงขี้เหล็ก เป็นพื้นที่ปลูกต้นไม้ล้อมขนาดใหญ่ของประเทศไทย มีสมาชิกในชุมชนปลูกต้นมะสัง ขายต้นมะสัง online ต้นละ 2,000 บาท สร้างรายได้หลักแสนบาท มีความรู้เทคนิคการล้อมต้นไม้ใหญ่ ปลูกต้นมะสังในโรงเรือน 5,000 ต้น ใช้ระบบการรดน้ำเพียง 7 นาที ผ่าน Smart phone
เศรษฐกิจฐานราก นอกจากการผลิต เกี่ยวกับการตลาด ปัจจุบันมีตลาด online การขายสินค้า online มีการรวมกลุ่มการผลิต การวางแผนการผลิต ผมไปดูงานที่สระบุรี ชาวบ้านเล่าว่า ปลูกผักบุ้งต้นใหญ่ตัดขายได้ครั้งเดียว หากปลูกผักบุ้งต้นเล็กตัดได้ 3 ครั้ง เป็นตัวอย่างการวางแผนการผลิต
ทิศทางการส่งเสริมสนับสนุนของพอช. คือ การกระจายความรู้ของผู้นำ เรื่องเศรษฐกิจ องค์ความรู้ การเชื่อมโยงกับหน่วยงานภาคีในการวางแผนเศรษฐกิจฐานราก เช่น เรื่องการตลาด ลดต้นทุนการผลิต การส่งเสริมเรื่อง Package การเชื่อมโยงสินค้าข้ามพรมแดน กรณีกองทุนสวัสดิการชุมชนสั่งข้าว จ.ชัยภูมิไปส่งที่จ.ภูเก็ต ข้าวทุก 1 ถุง จะมีการนำเงิน 4 บาท เงินเข้ากองทุนสวัสดิการชุมชน ถือว่าใช้เครือข่ายองค์กรชุมชนเชื่อมโยงการทำงานร่วมกัน
นายกฤษดากล่าวต่อว่า งบประมาณ พอช. อาจมีน้อย อนาคตจะสนับสนุนให้พี่น้องเขียนโครงการเพื่อของบประมาณจากหน่วยงานต่าง ๆ ทราบว่า พรุ่งนี้จะมีการจัดทำแผนเศรษฐกิจและทุนชุมชน หวังว่าจะเป็นแผนการทำงานที่สำคัญขอเชิญชวนมาร่วมกัน อนาคตจะมีการสร้างการเรียนรู้จากสถานที่จริง อยากเรียนรู้ศูนย์กระจายสินค้า ไปจ.กาญจนบุรี พอช.จะทำหน้าที่เป็นตัวกลาง ในการเรียนรู้เรียกว่า Codi Academy ปัจจุบัน พอช.มีการปรับโครงสร้างการทำงานเพื่อให้ไปสนับสนุนการทำงานของพื้นที่ให้มากขึ้น สุดท้ายขอบคุณตัวแทนองค์กรชุมชน และหน่วยงานที่มาร่วมแลกเปลี่ยนด้วยกัน
และในช่วงต่อมาเป็นช่วง วงเรียนรู้ “รูปธรรมการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของคนในชุมชน”
แชร์ประสบการณ์การทำงานผู้แทนศูนย์บ่มเพาะเศรษฐกิจและทุนชุมชน ปี 2563 – 2564 ที่ดำเนินงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้มีรายได้น้อยในเมืองและชนบทฯ ปี 2565 นำโดย
- กลุ่มการผลิต : นางสาวอรุณี เกาะกลาง กลุ่มจักสานจากต้นคลุ้มตำบลนาทอน อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล
- กลุ่มแปรรูป-การตลาด : นายพิพัฒน์ แก้วจิตคงทอง ศูนย์สาธิตการตลาดครบวงจรตำบลท่าเสา อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี
- กลุ่มการท่องเที่ยวโดยชุมชน : นายศิริวัฒน์ วราธนาวิชญ์ ศูนย์บ่มเพาะเศรษฐกิจและทุนชุมชนตำบลบ้านปรางค์ อำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา
ต่อมาในวันที่ 30 พฤษภาคม 2566 ช่วงเช้า เป็นการจัดกิจกรรม “ช่วยกันคิด ช่วยกันทำ แผนปฏิบัติการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชน”
แบ่งกลุ่มย่อย 5 ภาค จัดทำแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเครือข่ายเศรษฐกิจและทุนชุมชนและนำเสนอผลการหารือของแต่ละภาค
และในช่วงบ่าย เป็นช่วงการจัดกิจกรรม “เติมความรู้ใหม่ เพื่อการต่อยอดงานพัฒนาเศรษฐกิจและทุนชุมชนจากหน่วยงานภาคียุทธศาสตร์ ” โดยวิทยากรหน่วยงานภาคีที่ทำงานเกี่ยวกันด้านเศรษฐกิจและทุนชุมชน ในหัวข้อ
- สร้างมาตรฐานธุรกิจของชุมชนด้วยวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม โดยผู้แทนสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.)
- ขายดีมีกำไร สู่การแบ่งปันสู่สังคม : ผู้แทนสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม (สวส.)
- Idea นอกกรอบของการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัย : ผู้แทนสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์
- การแปรรูปอาหารดีมีคุณภาพ จากชุมชนสู่สากล : ผู้แทนสถาบันอาหาร
- การยกระดับกลุ่มอาชีพชุมชน สู่ผู้ประกอบการชุมชน : คุณพิลาสลักษณ์ อนันตธนโชคดี ผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัดเดอะแม่นายส์ไวน์เนอรี่
- www.ตลาดนัดองค์กรชุมชน.com แพลตฟอร์มทางเลือกของการแบ่งปัน แลกเปลี่ยน ซื้อขายผลิตภัณฑ์ของชุมชน : สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) โดย นายณรงค์ คงมาก ผู้จัดการบริษัทวิสาหกิจเพื่อสังคม (SE) เกษตรลุ่มน้ำปากพนัง
ดำเนินรายการโดย นายอธิวัฒน์ ปิยะนันท์วงค์ คณะทำงานและเลขานุการคณะทำงานขับเคลื่อน การพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก
โดยการจัดเวทีสัมมนาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์แต่ละพื้นที่และต่อยอดติดอาวุธด้านความรู้ด้านเศรฐษกิจ ให้เห็นถึงความสำคัญของเรื่องเศรษฐกิจและทุน ภูมิปัญญาท้องถื่น ทรัพยากร และจุดเด่นที่มีในชุมชน เพื่อต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้มั่นคงยั่งยืนไปสู่รุ่นลูกหลานต่อไป
author
