“เมืองพันเกาะ ก่อนจมหายใต้บาดาล” คือสารคดีที่นำความลับทางธรรมชาติในดินแดนที่ยากจะเข้าถึงมาสู่สายตาชาวโลก ผู้ผลิตสารคดีชุเนี้ ใช้ชื่อว่า “กลุ่มปฏิบัติการเพื่อแม่น้ำในรัฐฉาน” เป็นการรวมตัวกันของคนทำหนังอิสระและนักพัฒนาชาวไทใหญ่ พวกเขาใช้เวลาผลิตสารคดีความยาว 30 นาทีนี้กว่า 6 เดือน เพื่อเล่าเรื่องที่ไม่เคยถูกพูดถึงกว่า 20 ปี
ทีมข่าวพลเมือง : เมืองพันเกาะ อยู่ที่ไหน
ผู้ผลิตสารคดีเมืองพันเกาะ : เมืองกุ๋นเหง หรือกุ๋นเฮง ตั้งอยู่ในลุ่มแม่น้ำป๋าง แม่น้ำสาขาของแม่น้ำสาละวิน ในเขตรัฐฉาน ความกว้างใหญ่ และระบบนิเวศพิเศษของแม่น้ำป๋างคือมีเกาะนับพันเกาะกลางแม่น้ำ ความลดหลั่นของซอกหิน และเกาะแก่งทำให้เกิดความหลากหลายทางชีวิภาพ น้ำที่ไหนผ่านตกลงมาตามซอกหิน ถูกฟอกเติมออกซิเจนโดยธรรมชาติ น้ำป๋างจึงมีสีเขียวใส งดงาม ชาวไทใหญ่ให้ ฉายาดินแดนแห่งลุ่มน้ำป๋ามนี้ว่า “เมืองพันเกาะ”
ถนนหนทางที่เข้าไปในพื้นที่ยากลำบากมาก เนื่องจากทางที่ไปไม่ใช่ทางรถยนต์ทั่วๆไป ส่วนใหญ่ใช้มอเตอร์ไซด์ และเรือ โดยเดินทางจากชายแดนไทยไป 2 วันและอยู่ถ่ายทำในพื้นที่ กว่า 2 สัปดาห์ ที่ต้องใช้เวลานานในการผลิต เพราะว่าต้องหาภาพประกอบเกี่ยวกับเหตุการณ์ช่วงปี ค.ศ.1996-1998 สำคัญในอดีตมาประกอบด้วย เพราะจะอธิบายได้ว่าเกิดอะไรขึ้นพื้นที่แห่งนี้ ”
ทีมข่าวพลเมือง : ตลอดการทำสารคดี อะไรในเรื่องที่ประทับใจ ?
ผู้ผลิตสารคดีเมืองพันเกาะ : พื้นที่นี้เป็นอะไรที่น่าทึ่ง และน่าสนใจ มีความสวยงานมาก แต่ขณะเดียวกันพื้นที่นี้ก็แฝงไปด้วยความทุกข์ ความลำบากของประชาชน เรื่องราวในเมืองกุ๋นเหงขาดการสื่อสารมา 20 ปี แต่มีแค่การรายงานข่าว แต่เราแทบไม่เห็นภาพ หรือ แง่มุมอื่นๆ ของกุ๋นเหงเลย ที่สำคัญพื้นที่ภาคกลางของรัฐฉานที่นี่เป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ที่เคยมีการบังคับอพยพ โดยกองทัพพม่าในช่วงประมาณปีพ.ศ. 2536-2539 ตอนนั้นทำให้ชาวไทใหญ่ในรัฐฉานอย่างน้อย 3 แสนคน ต้องพลัดพราก ชาวไทใหญ่จำนวนมากหนีมาประเทศไทยตามแนวชายแดน อย่าง อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ซึ่งปัจจุบันชาวบ้านเหล่านี้ยังคงไม่สามารถกลับคืนสู่ถิ่นเดิมได้แม้ระยะเวลาจะผ่านมาแล้วถึง 20 ปีแล้วก็ตาม
ทีมข่าวพลเมือง :ทำไมถึงเลือกที่จะทำสารคดีเรื่องนี้ ?
ผู้ผลิตสารคดีเมืองพันเกาะ : เมืองพันเกาะ และพื้นที่แทบนี้จะถูกน้ำท่วม หากมีการก่อสร้างเขื่อนเมืองโต๋น บนแม่น้ำสาละวิน และจะมีผลกระทบต่อชุมชนในรัฐฉาน แล้วก็ทั้งแม่น้ำเลยรวมถึงเมืองพันเกาะหรือกุ๋นเหง นี้ด้วย เราไม่อยากให้ความสวยงามรวมถึงระบบนิเวศน์จมลงพร้อมกับการสร้างเขื่อน ความสวยงามนี้ควรอยู่คู่กับประวัติศาสตร์ อยู่คู่กับชุมชน เมืองเหล่านี้ควรเป็นมรดกของโลกที่จะเก็บให้ลูกหลานได้ดู
ติดตามชมเรื่องราวของ “เมืองพันเกาะ ก่อนจมหายใต้บาดาล” ได้ในรายการ ที่นี่บ้านเรา 13.30 น. วันพุธที่ 28 กันยายน 2559 ทาง ThaiPBS
author
