เบื้องลึกความคิด เบื้องหลังสารคดี 'ที่นี่บ้านเรา' : 'เข้าใจคิด' ผัก / คน / เมือง

“ที่นี่บ้านเรา” รายการสารคดีความยาวกว่า 24 นาที ที่เปิดพื้นที่ให้คนทำสื่อได้สะท้อนมุมมองต่อสังคมรอบตัวผ่านเรื่องเล่าต่างๆในแบบฉบับ และความถนัดของตน

ผัก / คน / เมือง อีกผลงานสารคดีจากทีมผลิตภาคพลเมือง “เข้าใจคิด” ที่จะพาคุณผู้ชมไปพบเจออีกแง่มุมของคนเมืองกับพื้นที่สีเขียวในดงคอนกรีต

หากทว่าก่อนดูผลงานของพวกเขา การทำความรู้จัก และเข้าใจเบื้องหลังความคิดคนทำงานก็น่าจะเป็นส่วนหนึ่งให้เราได้ “เข้าใจ(ความ)คิด” ของคนทำงานมากขึ้น

เข้าใจคิดคืออะไร เข้าใจคิด เข้าใจใคร

เราทีมผลิตสารคดีอิสระ “ทีมเข้าใจคิด” เราเริ่มต้นกลุ่มจากเพื่อนๆที่ทำงานด้านสังคมกันมาก่อน และหันมาสนใจที่จะทำสื่อวิดีโอเพื่อจะเป็นส่วนหนึ่งในการเปลี่ยนแปลงสังคม เพราะเชื่อว่าการสะท้อนเรื่องราวเล็กๆในชุมชน จะมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงเรื่องราวใหญ่ๆในสังคมได้จึงได้เกิดเป็นกลุ่มเข้าใจคิดขึ้นมา

ทำไมจึงเลือกเล่าเรื่องผักคอนกรีต มันน่าสนใจตรงไหน และเรื่องราวย่นย่อของเรื่องนี้เป็นอย่างไร

เรื่องผักคนเมืองเป็นอีกหนึ่งเรื่องที่บอกเล่าการปลูกผักของกลุ่มคนเล็กๆในเมืองใหญ่ๆอย่างกรุงเทพมหานคร ซึ่งขึ้นชื่อว่าเป็นเมืองแห่งการเร่งรีบ ซึ่งเป็นเรื่องปกติที่คนส่วนใหญ่ในเมืองนี้ จนกระทั่งบางทีถึงแม้ห้องจะอยู่ติดกันแต่ก็ไม่มีโอกาสได้ทำความรู้จักกัน ซึ่งแตกต่างจากวิถีเดิมอย่างสิ้นเชิง

แต่กระนั้นยังมีกลุ่มคนเล็กๆในเมืองนี้ ที่ใช้ผักเป็นตัวทลายกำแพงของเมืองที่กั้นขวางมิตรภาพผู้คนไว้นี้ นอกจากนั้นหลายคนในกลุ่มก็หันมาปลูกผักเพราะเล็งเห็นความมั่นคงทางด้านอาหารหลังจากกรณีน้ำท่วมปี 2554 และหลายคนก็เห็นว่าการปลูกผักทานเองนั้นช่วยให้มั่นใจว่าปลอดภัยและดีต่อสุขภาพ

ตอนผัก / คน / เมือง จึงบอกเล่าเรื่องราวของคนเหล่านี้ที่อยากจะออกมาเปลี่ยนแปลงตัวเองผ่านการปลูกผักบนสังคมของเมืองใหญ่และแบ่งปันเรื่องราวเหล่านี้ให้กับกลุ่มคนที่สนใจสุขภาพผ่านการปลูกผักเช่นกัน จนทำให้เกิดมิตรภาพใหม่กับคนต่างวัย ต่างอาชีพ ต่างฐานะ ได้มาร่วมเรียนรู้และแลกเปลี่ยนเรื่องราวเหล่านี้ซึ่งกันและกัน

แต่ … คนจำนวนไม่น้อยมองว่าการปลูกผักของคนเมืองเป็นเรื่องโรแมนติก ห่างไกลจากความเข้าใจเรื่องระบบเกษตรกรรมอย่างแท้จริง ทีมเข้าใจคิดมองเรื่องนี้อย่างไร
หลายคนอาจมองว่าการปลูกผักของคนเหล่านี้เป็นความโรแมนติก แต่เรื่องราวที่เกิดในแต่ละพื้นที่แต่ละชุมชนไม่เหมือนกันครับ การดำเนินชีวิตก็แตกต่างกันไปด้วย หากย้อนลองมองกลับไปที่ต้นทางจะพบว่า การมองคุณค่าของแหล่งอาหารเป็นเรื่องใหญ่และทำได้ไม่ง่ายนัก ในพื้นที่เมืองใหญ่ที่แข็งเกร็งนั้นจำเป็นต้องมีความอ่อนโยนของพื้นดิน และความอ่อนน้อมของผักหญ้าเพื่อหล่อเลี้ยงชีวิต การได้มาเริ่มต้นปลูกผักของคนเหล่านี้ ก็กำลังทำความเข้าใจต้นธารแห่งอาหาร เพื่อมองเห็นชีวิตคนอื่นๆ ที่เป็นเกษตรกรตัวเล็กๆ ซึ่งทำหน้าที่หล่อเลี้ยงคนทั้งสังคมเอาไว้ และเป็นการเริ่มต้นดูแลตัวเองและคนรอบข้างเอาไว้ในเรื่องอาหารการกินและเรื่องสุขภาพ

คนทำสารคดีได้เรียนรู้อะไรจากงานนี้บ้าง

การลงพื้นที่ทำสารคดีตอนนี้ทำให้เราได้เห็นว่า มีคนจำนวนไม่น้อยที่ต้องการมีมิตรภาพกับคนที่สนใจในเรื่องเดียว คนที่ต้องการใส่ใจการกิน ใส่ใจสุขภาพ ใส่ใจเพื่อน ใส่ใจสิ่งแวดล้อมรอบข้าง ถึงแม้เมืองใหญ่จะแบ่งแยกผู้คนเหล่านี้ออกจากกันด้วยความเร่งรีบ แต่คนเหล่านี้ก็แสวงหาช่องทางที่จะมาทำความรู้จักกันและร่วมกิจกรรมด้วยกัน จนเกิดเป็นชุมชนใหม่ที่เชื่อมโยงมิตรภาพของผู้คนเหล่านี้เข้าด้วยกันผ่านการปลูกผัก

เรามองว่าการปลูกผักของคนเมืองไม่ใช่แค่การปลูกผัก มันยังช่วยปลูกมิตรภาพกับผู้คนแปลกหน้าให้ได้รู้จักกัน ปลูกสุขภาพที่ดีให้กับผู้ที่รับประทานผักที่ปลูก และยังช่วยปลูกความมั่นคงทางด้านอาหารให้เกิดขึ้นกับตัวเองและคนรอบข้างอยู่ตลอดเวลา

ติดตาม ที่นี่บ้านเรา ตอน ผัก / คน / เมือง วันพุธที่ 25 มีนาคม 2558 เวลา 13.30 น. ทางไทยพีบีเอส