ปัญหาเด็กนอกระบบการศึกษาในประเทศไทย มีสาเหตุสำคัญหลักคือ ความยากจน ปัญหาครอบครัว ปัญหาในการปรับตัวของนักเรียน ติดเพื่อน ปัญหานักเรียนต้องคดี ปัญหาการเจ็บป่วยหรือได้รับอุบัติเหตุ รวมถึงการย้ายภูมิลาเนา
สำหรับประเทศไทย ถึงแม้จะมีการจัดสรรงบประมาณให้กับ กระทรวงศึกษาธิการเป็นจำนวนมาก แต่กลับพบว่ามีเด็กและเยาวชนจำนวนไม่น้อยที่ต้องออกจากโรงเรียน และไม่ได้รับการศึกษา ซึ่งปัจจุบันปัญหานี้ก็ยังไม่ได้รับการแก้ไขอย่างจริงจัง ซึ่งการจัดการกับปัญหาเด็กหลุดออกนอกระบบการศึกษานั้น ค่อนข้างมีความยุ่งยาก และใช้เวลามาก
วันนี้เรามาอยู่กันที่จังหวัดบุรีรัมย์ เราจะพามาพบหญิงสาวที่ ครั้งหนึ่งเคยเป็นเด็กนอกระบบการศึกษา ออกจากโรงเรียนตั้งแต่ ชั้นมัธยมปีที่ 3 จนทุกวันนี้สามารถดึงตัวเองขึ้นมาเป็นแม่ค้าออนไลน์สร้างรายได้ให้แก่ครอบครัว ดูแลพ่อแม่ และกลับมาเรียนต่อได้อย่างไร
“สวัสดีคะหนูชื่อนางสาว มาสินี อาพรรัม นะคะ ชื่อเล่นชื่อบุ๋ม ตอนนี้เรียนอยู่ที่มหาวิทยาลัยชุมชนบุรีรัมย์ค่ะ แล้วก็ขายของออนไลน์ไปด้วยค่ะ” แต่กว่าจะมาเป็นแม่ค้าออนไลน์จุดเริ่มต้นของบุ่ม ก็อาจจะเริ่มได้ไม่ดีนัก อาจจะพูดได้ว่าเป็นเด็กที่ติดเพื่อน
“ตั้งแต่ม.3 ค่ะ อายุ 15 ออกมาช่วงนั้นติดเที่ยวติดเพื่อน แล้วก็ไม้ได้ทำอะไรเลยค่ะ อยู่ช่วยที่บ้านเฉยๆ”
“ก็งงค่ะ อยากเที่ยว ง่ายๆเลย ออกมาอันดับแรกเลยก็เที่ยว ติดเพื่อน อะไรอย่างนี้ แม่ก็ติดตามดูเขาตลอดนะ เราก็ต้องยอมรับว่าอะไรจะเกิดขึ้น”แม่เล่าถึงช่วงเวลาที่น้องบุ่มเลือกที่จะออกจากโรงเรียน แต่ถึงแม้ลูกเลือกที่จะไม่เรียนหนังสือต่อ สิ่งที่สำคัญต้องยอมรับในตัวตนของลูกก่อน ปรึกษากัน แต่ไม่ดุด่าว่าลูก และยกปัญหา
มาคุยกัน
“พยายามพูดคุยเรื่องนี้ เขาก็เริ่มคิดได้เองมาเรื่อยค่ะ พอเขาเที่ยวอิ่ม เขาก็เริ่มถอยออกมาแล้ว เขาไม่สนใจ เขาก็เริ่มหารายได้เข้าตัวเอง”
“รู้สึกว่า พอเราออกมาแล้วมันไม่มีเงินใช้ค่ะ ไม่มีเงินใช้ด้วยแล้วก็เหมือนทุกอย่างมันต้องใช้เงินค่ะ แล้วเรายังไปทำอย่างอื่นไม่ได้ ก็เลยเลือกที่จะเป็นขายออนไลน์ดีกว่า ตอนแรกเลยก็คือเห็นพี่ๆคนหนึ่งที่เขาขายออนไลน์ค่ะ เขาโพสต์ ความสำเร็จของเขาที่มีมาด้วยการขายออนไลน์ค่ะ”
ในช่วงแรกๆ กว่าจะขายของออนไลน์ได้ก็ค่อนข้างยากเพราะไม่มีทักษะ สิ่งสำคก็เริ่มศึกษาจากคนที่เราทักไปขอคำแนะนำ ยูทูป จากประสบการณ์ มาเรื่อยๆเลยค่ะ ค่อยๆพัฒนา ก็ถือว่าพัฒนามาได้เร็วอยู่ค่ะ ก็ดีใจ
ปัจจุบันขายเป็นเพจเฟสบุ๊ก เพจเป็นชื่อ Masinee Apornram (เสื้อผ้าแฟชั่น วินเทจราคาส่ง) สินค้าภายในเพจเป็น เสื้อผ้าแฟชั่นของวัยรุ่น วินเทจ กลุ่มลูกค้าส่วนมากที่ซื้อจะเป็นวัยรุ่น อายุตั้งแต่ประมาณ
10 – 25 ปี มีคนติดตาม 24,000 คน สามารถสร้างรายได้หลายหมื่นบาทต่อเดือน รายได้ที่เข้ามาก็จะนำเลี้ยงครอบครัว เป็นค่าน้ำ ค่าไฟ และค่าใช้จ่ายอื่นๆ ภายในบ้าน
ปัจจุบันบุ๋มมีทั้งรายได้ มีทั้งโอกาสในการเรียนรู้ในระบบการศึกษาอีกครั้ง
“ตอนนี้หนูสามารถเลี้ยงดูครอบครัวได้ค่ะ แต่ถ้าในอนาคตหนูไม่แน่ใจเพราะหนูไม่รู้เลยว่าจะเกิดอะไรขึ้นบ้างค่ะ มันทำให้เราต้องมีวุฒิ หนูเลยต้องกลับไปเรียน เราต้องมีวุฒิมาเป็นส่วนหนึ่งด้วย เผื่อเอาไปทำงานในวันข้างหน้าค่ะ”
เรื่องราวของน้องบุ๋มและคุณแม่ นับเป็นอีกแนวทางหนึ่งในการแก้ปัญหาเด็กหลุดจากระบบการศึกษาได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของสถาบันครอบครัวว่ามีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะเข้ามามีบทบาทในการจัดการปัญหาเด็กหลุดออกจากระบบการศึกษา ทั้งการมีส่วนรวมของพ่อ แม่ หรือคนในครอบครัวที่จะคอยเป็นแรงผลักดัน และรับฟังปัญหาของเด็กเหล่านี้ จนพาไปสู่หนทางแห่งความสำเร็จ
