กอบศักดิ์ ประธานบอร์ด พอช. หนุนชุมชนพัฒนาเด็ก เตรียมวางรากฐานการพัฒนาต้นแบบมนุษย์ในระยะยาวของสังคม

พอช. / วันที่ 23 ธันวาคม 2565 คณะกรรมการสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน ประชุมครั้งที่ 18/2565 โดยมี นายแพทย์สันติ ลาภเบญจกุล ผู้อำนวยการโรงพยาบาลท่าวุ้ง เป็นแขกพิเศษเข้าร่วมประชุมในการประชุมครั้งนี้ด้วย

สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ ‘พอช.’ ถนนนวมินทร์ เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ มีการประชุมคณะกรรมการสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน ครั้งที่ 18/2565 โดยมีนายกอบศักดิ์ ภูตระกูล ประธานกรรมการสถาบันฯ เป็นประธานการประชุม พร้อมด้วยคณะกรรมการ นายกฤษดา สมประสงค์ ผู้อำนวยการสถาบันฯ และผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมประชุมประมาณ 40 คน ทั้งในห้องประชุมและระบบออนไลน์ผ่านโปรแกรม Zoom Meeting

นายกอบศักดิ์ ภูตระกูล ประธานบอร์ด กล่าวว่า ช่วงที่ผ่านมาได้ไปพบหน่วยงานต่างๆ และตั้งใจว่าทาง สสว. อยากมาร่วมช่วยในการขับเคลื่อนเรื่องวิสาหกิจชุมชน มาร่วมหนุนเสริม รวมไปถึงโครงการสตาร์มาเก็ต ที่เคยดำเนินการร่วมกับ สสว. มาช่วงหนึ่ง เป็น e-marketplace ซึ่งชุมชนอยากนำสินค้ามาขายสามารถที่จะนำมาขายร่วมได้เลย ซึ่งถือเป็นพื้นที่ที่ให้พี่น้องชุมชนมาร่วมขายได้ง่ายขึ้น พร้อมทั้งจะหารือกับ สสว.ในการที่ปลดล็อกและมาสนับสนุนงบประมาณในส่วนนี้ , BOI ที่มองถึงเรื่องภาษีที่จะสร้างแรงจูงใจให้ภาคเอกชนมาหนุนเสริมชาวบ้าน , การทำสถาบันการเงินชุมชน ปัจจุบันมี ธ.กรุงไทย ช่วยเหลือและบังคับออม 300 บาท/เดือน เมื่อเข้าธนาคารแล้วก็จะต้องผ่านการกลั่นกรองของ ธ.แห่งประเทศไทย ซึ่งมองถึงการแบ่งปันเปอร์เซนต์เข้าสถาบันการเงิน รวมไปถึงสวัสดิการชุมชน ร้านค้าชุมชนให้กับกองทัพ จึงเสนอให้สหพัฒน์ หรือ ยูนิลีฟเวอร์ ช่วยแก้ไขปัญหาเรื่องนายทุนที่ดูดเลือด รวมถึงตัวกลางที่เก็งกำไร หากจัดการสิ่งเหล่านี้ได้จะทำให้ชุมชนได้ค้าขายได้ และไม่ต้องผ่านระบบการหักหัวคิว เป็นโครงข่ายร้านค้าชุมชนทั่วไทย , การทำกล้าไม้ ในพื้นที่ของกองทัพมีพื้นที่ดีๆ มาก และสามารถที่จะปลูกและเพาะกล้าไม้ได้ บางพื้นที่เป็นป่าชุมชนสามารถใช้กำลังของกองทัพมาช่วยชุมชนได้ ประธานบอร์ด กล่าวต่อว่า

“โครงการบ้านเป็นงานหลักของเรา เป็นการใช้โครงการบ้านส่งเสริมความเข้มแข็งของชุมชน ของผู้นำ เป็นการดำเนินการที่มากกว่าสร้างบ้าน เรามีนวัตกรของโลกได้เลย ในการทำแนวทางแก้ไขปัญหาของชาวบ้าน ในเรื่องของเด็ก เด็กไทยตอนแรกเกิดมีไอคิวเท่าเด็กต่างประเทศ พอมาถึง 6 ขวบ ตอนนี้เด็กไทยมีไอคิวต่ำมาก ซึ่งเทียบตอนอายุ 12 ขบวน ไอคิวเท่าเดิม เมื่อเทียบกับประเทศอื่นคือต่ำมาก พอเข้าสู่การทำงานหรือแข่งขัน ไม่สามารถที่จะสู้เขาได้ หากเราทำหรือพัฒนาตั้งแต่ต้นได้ จะทำให้ชุมชนเข้มแข็งได้ มองว่าการพัฒนาศูนย์เด็กเล็กให้เกิดคุณภาพน่าจะตกประมาณ 50,000-100,000 บาท/ศูนย์ เป็นอีกโครงการที่อยากดำเนินการและขยายผลให้กว้างขวาง ซึ่งภาคธุรกิจอยากดำเนินการและอยากจะร่วม รวมไปถึงยูนิเซฟ ก็สนใจที่จะร่วม”

นายกฤษดา รายงานว่า ได้เข้าพบผู้ว่าราชการจังหวัดในหลายจังหวัด มีการลงพื้นที่ จ.อุบลราชธานี พบว่า ในพื้นที่พี่น้องชุมชนได้รับผลกระทบน้ำท่วม ซึ่ง พอช. และพื้นที่ต้องทำแผนภัยพิบัติให้เกิดแนวทางการแก้ไขปัญหาและได้รับความเดือดร้อนน้อยลง รวมไปถึงการทำแผนพัฒนาที่อยู่อาศัยทั้งจังหวัดและการบูรณาการแผนบูรณาการระดับจังหวัด , และได้ลงไปที่ จ.ศรีสะเกษ , การขับเคลื่อนงานกับภาคีพัฒนา ได้มีการเข้าร่วมกับเวที Policy Forum ทางออกประเทศไทย แก้หนี้แก้จน รวมไปถึงได้หารือร่วมกับ บพท. และ กศส. ที่ขับเคลื่อน 20 จังหวัดแก้จน โดย พอช. ได้หารือร่วมใน 22 จังหวัดบูรณาการ ซึ่งมีพื้นที่ที่ทับซ้อนกัน โดยมีเป้าหมายให้ขับเคลื่อนกลไกระดับอำเภอ , การทำความร่วมมือกับ นิด้า และการร่วมหารือกับกรมป่าไม้ ได้ทราบถึงข้อจำกัดของกรมป่าไม้ในหลายเรื่อง พื้นที่ 11,300 ป่า ซึ่งก็ยังไม่สามารถที่จะดำเนินการไปได้ เป็นต้น , เวทีสัมมนาเครือข่ายองค์กรชุมชน 5 ภาค ทำให้เห็นทิศทางการขับเคลื่อนงานร่วมกันในหลายประเด็น , และได้เข้าพบ ศ.นพ.ประเวศ เพื่ออยากให้ พอช. เป็นสถาบันพัฒนาบุคลากร CODI Academy ที่จะมีแผนและแนวทางในการพัฒนาระบบต่อไป

เรื่องเด่นบอร์ด

กรอบและทิศทางการลงทุน ประจำปี 2566 โดยมีการเสนอกรอบในการลงทุนตามประเภทการลงทุน ที่เป็นไปตามข้อกำหนดของสถาบัน หมวด 2 ว่าด้วยหลักเกณฑ์เกี่ยวกับวงเงินลุงทุนสูงสุด และหมวด 3 ว่าด้วยประเภทการลงทุน ได้แก่ ตราสารหนี้ เงินฝากธนาคาร พันธบัตรรัฐวิสาหกิจ ตั๋วสัญญาใช้เงิน ตั๋วแลกเงินหุ้นกู้ การลงทุนในตลาดซื้อคืน ที่เป็นตามสารหนี้ภาครัฐ รัฐวิสาหกิจ ตั๋วสัญญาใช้เงิน ตั๋วแลกเงิน หุ้นกู้ การลงทุนในกองทุนรวมตราสารหนี้เฉพาะที่เป็นตราสารหนี้ภาครัฐ สถาบันการเงิน และหรือที่คุ้มครองเงินต้น และให้มีการรายงานต่อคณะกรรมการ 3 เดือน/ครั้ง เพื่อให้เห็นถึงความคืบหน้าและร่วมกันวิเคราะห์ความเสี่ยงร่วมกัน และอยากให้ศึกษาค่าธรรมเนียม/ค่าบำรุง/ค่าดำเนินการจากการทำงาน เพื่อให้เห็นถึงรายได้ที่เกิดขึ้น และสามารถบริหารจัดการเพื่อดำเนินโครงการที่หมุนเวียนและเกิดรายได้จากพวกเราเอง ช่วยกันมองและคิดว่าทำอย่างไรให้ พอช. มีรายได้อีกรูปแบบเพื่อมาเติมงบประมาณที่มี และสามารถดำเนินการได้อย่างกว้างขวาง เป็นการทำบทบาทในการหางบประมาณมาร่วมสนับสนุนขบวนองค์กรชุมชนได้มากขึ้น
การเสนอแผนงานและกรอบงบประมาณอุดหนุน ปี 2567 ภายใต้ 3 แผนงาน 6 โครงการ ซึ่งจะต้องดำเนินการตามระเบียบและขั้นตอนการเสนองบประมาณภาครัฐต่อไป
การเสนอแต่งตั้งคณะอนุกรรมการสนับสนุนการดำเนินงานตามภารกิจสถาบัน รวม 10 คณะ ที่แบ่งเป็น คณะอนุกรรมการตรวจสอบ คณะอนุกรรมการด้านการสนับสนุนการเชื่อมโยงระดับนโยบาย คณะอนุกรรมการสนับสนุนการขับเคลื่อนงานพัฒนาเชิงพื้นที่ โดยมีการเสนอผู้แทนทั้งผู้ทรงคุณวุฒิ ที่ปรึกษา ผู้แทนจากหน่วยงานภาครัฐ นักวิชาการ ประชาสังคม และขบวนองค์กรชุมชน ร่วมสนับสนุนการดำเนินการในชุดต่างๆ (ให้ทาง ผอ.ดูความเรียบร้อยของรายชื่อและรายละเอียด แล้วเสนอประธานลงนามต่อไป)

นายแพทย์สันติ ลาภเบญจกุล ผู้อำนวยการโรงพยาบาลท่าวุ้ง

นายแพทย์สันติ ลาภเบญจกุล ผู้อำนวยการโรงพยาบาลท่าวุ้ง กล่าวว่า การพัฒนาคุณภาพชีวิตมนุษย์ โดยใช้คนเป็นศูนย์กลาง และใช้ที่อยู่อาศัยเป็นประเด็นขับเคลื่อน ได้รับโจทย์จาก อ.ประเวศ คือ การใช้ชุมชนเป็นฐานที่จะทำให้เกิดชุมชนเข้มแข็ง ปัจจุบันดำเนินการใน 30 อำเภอ และคิดว่าจะเป็นแนวทางในการสร้างความร่วมมือต่อไปได้

เรื่องเด็กเป็นเรื่องที่สำคัญมาก และตนเองมีบทบาทหนึ่งที่เป็นผู้อำนวยการสถาบันในกระทรวงสาธารณะสุข โครงการ ICAP เครือข่ายชุมชนเพื่อพัฒนาเด็กปฐมวัย ภายใต้ความร่วมมือมูลนิธิยุวพัฒน์ และมูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ เป็นการสร้างคุณภาพคนตั้งแต่เริ่มต้น มิติใหม่ของการพัฒนาชุมชนไทย การประชุมเพื่อการปฏิบัติจริง เรื่องดังกล่าวเกี่ยวข้องกับชุมชนคืองานวิจัย การลงทุนที่ดีที่สุดคือส่งเสริมกระบวนการช่วง 3-4 ขบวน คืนกลับมาคุ้มค่า ใน 4 มิติ คือ 1) การวางรากฐานการพัฒนาต้นแบบมนุษย์ในระยะยาวของสังคม 2) ปลูกฝังพฤติกรรมสุขภาพและคุณธรรมจริยธรรมตั้งแต่วัยเด็ก 3) ลดปัญหาทางด้านสังคมและอาชญากรรม และ 4) เพื่อการสร้างผลผลิตที่ดีขึ้นในสังคม PRODUCTVITY

พบว่ายุทธศาสตร์สำคัญคือ มีเด็กจำนวนหนึ่งรวมกลุ่มกันที่ศูนย์เด็กเล็กอยู่แล้ว อย่างร้อ 20,000 ศูนย์ทั่วประเทศ อยู่ภายใต้ท้องถิ่น แต่ที่ผ่านมาไม่เกิดภาพนั้นเกิดขึ้น เป็นเพียงการฝากเด็ก และดูหนังไปเท่านั้น เราเพียงเพิ่มกระบวนการเพิ่มเติมเข้าไป เป็นการพัฒนาศูนย์เด็กเล็กที่มีอยู่ ไปเพิ่มกระบวนการและร่วมออกแบบ มีการไปทำที่แรกเป็น โครงการสร้างต้นแบบการพัฒนาศูนย์เด็กเล็กคุณภาพสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเขาน้อย อ.ลำสนธิ ในปี 2560 จากจุดเล็กๆ ถือว่าเป็นการลงทุนที่คุ้มค่ามาก เกิดแนวทางการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ของเด็ก ภาพเดิมคือเด็กมารวมกัน ไม่ได้มองถึงความแตกต่างของเด็ก เป็นการสอนรวมๆ ไม่ได้มีหลักสูตรการสอนชัดเจน ใคร่เล่นๆ ใคร่นอนๆ จนนำมาสู่การออกแบบและปรับ เช่น ตารางกิจกรรมต่างๆ ภูมิทัศน์รอบตัว การเรียนรู้ข้างนอกห้องเรียนผ่านกิจกรรม มีการออกแบบการบ้าน และเช็คอินผ่านกิจกรรมใหม่ มีการจัดกิจกรรมอาหารเช้าร่วมกับนักโภชนา กิจกรรมเคลื่อนไหว กิจกรรมดูแลรับผิดชอบตนเอง เป็นการปลูกฝังด้วยชีวิตประจำวัน

กิจกรรมเสรี (วางแผน ปฏิบัติ ทบทวน) มีการวางแผนช่วยสร้างทักษะ เช่น การวางแผนชีวิต การคิดอย่างเป็นระบบ ทักษะทางภาษาของเด็กและพัฒนาสมองส่วนหน้า ศูนย์เด็กมีมุมที่ตั้งไว้ให้ เช่น มุมหนังสือ มุมบ้าน มุมครัว ฯลฯ เด้กจะจะลงมือปฏิบัติ เข้ามุมต่างๆ ที่เขาเลือกและวางแผนเอง หัวใจสำคัญคือ การทบทวน หลังจากที่เล่นเสร็จ เด็กจะสะท้อนว่าได้เล่นอะไร ได้อะไร มีการจัดกระบวนการแลกเปลี่ยนกัน การบ้านคือนิทาน พานิทานกลับบ้าน ให้พ่อแม่อ่านให้ฟัง การส่งการบ้านคือเล่าให้ฟังว่าพ่อแม่เล่านิทานอะไรให้ฟังบ้าง

โดยสรุปคือ ให้ความสำคัญกับโภชนาการ การเล่นนอกห้องเรียน การปรับภูมิทัศน์ การวางแผน การลงมือปฏิบัติ และการติดตามแลกเปลี่ยน ซึ่งในช่วงที่ผ่านมาได้มีการวัดผล EF ชองเด็กไทยในวัย 2-6 ปี ใน 5 พื้นที่ ค่า EF สูงจากค่าเฉลี่ย เช่น พฤติกรรมการรอคอย พฤติกรรมการเรียนรู้ ปัจจุบันเครือข่าย 98 แห่ง มีพื้นที่ร่วมพัฒนา 75 แห่ง ในปี 2566 จะเกิดอีก 100 แห่ง การที่จะทำอย่างนี้ได้จะต้องมีเครือข่ายในการหนุนเสริมให้เกิดพื้นที่และกระบวนการต่อไป ซึ่ง คก. ICAP TEAM มีทีมขับเคลื่อนร่วมกับศูนย์เด็ก ชุมชน และส่วนที่เกี่ยวข้อง

ในช่วงที่ผ่านมาได้ดำเนินการร่วมกับ พอช. ปฏิบัติการ “นับหนึ่งให้ถึงเด็ก” ศูนย์เด็กชุมชนรุ่มมณี กทม. มีการปรับปรุงภูมิทัศน์ , ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านโคกคูแว นราธิวาส เกิดความร่วมมือขนานใหญ่พัฒนา คก. ICAP กับหน่วยงานต่างๆ “ศูนย์เด็กเล็กไม่ใช่ที่ฝากเด็กอีกต่อไป แต่เป็นศูนย์แห่งการพัฒนาคุณภาพชีวิตมนุษย์”