เมื่อวันที่ 26 – 28 สิงหาคม 2559 ณ ศูนย์พัฒนาชาวเขาจังหวัดน่าน เยาวชนสมัชชาเยาวชนชาวไทยภูเขา จังหวัดน่าน จัดกิจกรรมพัฒนาศักยภาพเคือข่ายนำไปสู่การเรียนรู้ชีวิตตนเองผ่านมิติทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์พี่น้องม้ง ผ่านกิจกรรมสำนึกรักบ้านเกิด สร้างสุขสู่สังคม โดยเป็นโครงการที่ได้รับการสนุนจาก มูลนิธิภูมิพลังชุมชนไทย,สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ ( สำนัก 4 ) และศูนย์พัฒนาชาวเขาจังหวัดน่าน ในหลักสูตรการพัฒนาศักยภาพเยาวชน เน้นแลกเปลี่ยนเรียนรู้รากเหง้าของตนเอง และการเรียนรู้มิติวัฒนธรรมของชาติพันธุ์ม้ง และการเรียนรู้ปัญหาสังคมผ่านมิติ มุมมองของกลุ่มเด็กและเยาวชนชาวไทยภูเขาจังหวัดน่าน ซึ่งมีเยาวชน นักเรียนในพื้นที่ เข้าร่วมกิจกรรมกว่า 120 คน
นายสุวชัช แซ่โซ้ง อดีตประธานสมัชชาเยาวชนชาวไทยภูเขาจังหวัดน่าน ได้เล่าว่า เมื่อปีพุทธศักราช 2526 – 2529 พระครูพิทักษ์นันทคุณ (สงวน จารุวณ.โณ) เจ้าอาวาสวัดอรัญญาวาส ได้ออกเผยแผ่พระพุทธศาสนา (ในนามพระธรรมจาริก) ไปตามหมู่บ้านชาวไทยภูเขาเผ่า ต่าง ๆ เช่น บ้านสองแคว บ้านห้วยมอญ บ้านใหม่ในฝัน และบ้านปางเป๋ย อำเภอเมือง จังหวัดน่าน ได้ไปพบสภาพความเป็นอยู่และปัญหาที่เกิดขึ้นแก่พี่น้องชาวไทยภูเขา เช่นยาเสพติด ชาวบ้านบางคนยังติดฝิ่น ดื่มเหล้า การตัดไม้ทำลายป่าต้นน้ำ เด็กยากจน หลายคนไม่มีการศึกษา ความขาดแคลนและขัดสนด้วยประการต่าง ๆ จึงหาทางเชิญชวนเอาชาวบ้านที่ติดยาเสพติดมาทำการตัดฝิ่น และได้ส่งเสริมได้เกิดการพัฒนาศักยภาพเด็กและเยาวชน จดก่อเกิดเครือข่าย “สมัชชาชาวไทยภูเขาจังหวัดน่าน” ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ม้อาศัยอยู่ในหลายอำเภอในจังหวัดน่าน แต่การที่พวกเขาได้มาเรียนในตัวเมืองน่านก็เป็นการรวมกลุ่มกันในการทำกิจกรรมที่สร้างสรรค์โดยเฉพาะการเรียนรู้วิถีชีวิตของตนเอง เพราะสิ่งเหล่านี้ยังเป็นสิ่งที่พวกเขายังมีคำถามกับการใช้ชีวิตอยู่ในสังคม และผู้คนในสังคมยังมองว่ากลุ่มชาติพันธุ์ม้งในมุมที่เสียดสี เหยียดหยาม หรือ อุปนิสัยและพฤติกรรมการแสดงออกจะแตกต่างจากเด็กพื้นราบ แต่การที่ได้เข้าเครือข่ายสมัชชาเยาวชนชาวไมยภูเขาจังหวัดน่าน ทำให้ได้เปิดมุมมองการเรียนรู้รากเหง้า และเสริมความเข้มแข็งให้กลุ่มเครือข่ายเยาวชนชาตพันธุ์ จนเกิดทักษะในการใช้ชีวิตในสังคม และปรับตัวได้ดีมากขึ้น และตอนนี้เข้าเรียนในระดับอุดมศึกษาแต่ยังพอมีเวลามาเยี่ยมน้องเครือข่ายฯ ก่อนหน้านี้เครือข่ายสมัชชาเยาวชนชาวไทยภูเขาได้มีการขับเคลื่อนกิจกรรมให้เกิดความเข้มแข็งในกลุ่มเครือข่ายรวมไปถึงการขับเคลื่อนงานรณรงค์ต่อต้านสารเสพติดในพื้นที่ชุมชนชาติพันธุ์ม้งในพื้นที่ต่างๆในจังหวัดน่าน ซึ่งเป็นการรวมตัวอย่างเข้มแข็งได้พวกเขาสามารถที่จะสร้างแกนนำและเมล็ดพันธุ์คนรุ่นใหม่ที่เข้าสู่รั้วมหาวิทยาลัยและสามารถที่จะแสดงศักยภาพได้อย่างเต็มที่ในการใช้ชีวิตอยู่ในสังคมให้ปลอดภัย รวมไปถึงสิ่งที่ไม่ลืมคือเรื่องของการสำนึกรักถิ่นเกิดและสานสิ่งดีๆให้กับรุ่นน้องที่กำลังจะตามมาในชุมชนนับว่าเป็นสิ่งที่พวกเราไม่เคยละเลยที่จะกระทำมันเลย
นางสาวจันทภา อนัญญาวงศ์ นักเรียนโรงเรียนสตรีศรีน่าน แกนนำสมัชชาเยาวชนชาวไทยภูเขาจังหวัดน่าน ได้เล่าเสริมว่า พวกเขาเข้ามาเรียนในโรงเรียนพวกเขาก็จะถูกหยอกล้อเป็นบ่อยครั้งว่าเป็นแม้ว เป็นพวกชาวดอยชาวเขา บางครั้งคำพูดเหล่านั้นอาจจะไม่ได้ส่งผลต่อการแสดงออกของเขามากนัก แต่เขาอาจจะรับรู้และรู้สึกภายในจิตใจของพวกเขา แต่อย่างไรก็ตามการที่ได้เข้ามาเรียนรู้กับโครงการพัฒนาศักยภาพเยาวชนทำให้มีภูมิคุ้มกันในการเรียนรู้ถึงรากฐานรากเหง้าของตนเอง และนำให้พวกเขาสามารถที่จะมีความรักกับชุมชนที่พวกเขาเกิดมาได้ รวมไปถึงพวกเขาจะสามารถที่จะเชิดหน้าชูตา รวมไปถึงกล้าที่จะแสดงออกศักยภาพและสิ่งที่พวกเขาซ่อนอยู่ข้างใน ผู้คนในสังคมอาจจะยังไม่เปิดโอกาส และยอมรับเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับกลุ่มชาติพันธุ์มากนัก แต่เมื่อใดก็ตามที่พวกเราสามารถที่จะแสดงศักยภาพ รวมไปถึงสามารถที่จะสร้างสรรค์สิ่งต่างๆให้เกิดขึ้นในสังคม นั้นคือจุดหนึ่งที่จะทำให้พวกเขาสามารถที่จะบอกกับผู้คนในสังคมว่าพวกเขามีศักยภาพในการที่จะทำสิ่งต่างๆที่เกิดขึ้นในสังคม โครงการนี้จึงเป็นโอกาสหนึ่งที่พวกเขาจะได้เรียนรู้และสามารถที่จะกลับไปมองปัญหาที่อยู่ในชุมชนต่างๆในจังหวัดน่าน โดยเฉพาะในชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง สิ่งเหล่านี้ก็มองว่าเป็นโอกาสในการเรียนรู้ให้พวกเขาสามารถที่จะอยู่ในสังคมได้อย่างเข้มแข็ง และพวกเขาก็ยังคิดว่ายังต้องคอยส่งเสียงจากเยาวชนคนรุ่นใหม่ให้คนในสังคมเข้าใจว่า คนและมนุษย์ทุกคนมีความเท่าเทียมและเสมอภาคซึ่งกันและกัน หลังจากนี้จะมีกิจกรรมลงพื้นที่ชุมชนเพื่อสานพลังเยาวชนในพื้นที่เพื่อการแก้ไขปัญหาหลากมิติที่เกิดขึ้นกับกลุ่มเยาวชนชาติพันธุ์ อาทิ ปัญหาวัยรุ่น ยาเสพติด ผู้สูงอายุ และการสืบสานศิลปวัฒนธรรม เป็นต้น
author
