14 มีนาคม ของทุกปี เป็นอีกหนึ่งในวันสำคัญของโลก และเป็นวันที่ควรตระหนักถึงไม่น้อยไปกว่าวันใด ๆ นั่นคือ #วันหยุดเขื่อนโลก (International Day of Action against Dams) กำเนิดวันหยุดเขื่อนโลกนั้นเริ่มขึ้นด้วยการตระหนักถึงความสำคัญของภาคพลเมืองที่จะต้องรวมตัวกันเป็นเครือข่ายระดับโลกในการต่อต้านหายนะจากเขื่อน
#แม่น้ำสาละวิน เป็นแม่น้ำนานาชาติแห่งหนึ่งในโลกที่ยังคงไหลอย่างอิสระ
น้ำสาละวินแม่น้ำที่มีจุดกำเนิดจากเทือกเขาหิมาลัยไหลเข้าสู่พม่า ผ่านรัฐฉาน รัฐคะเรนนี เป็นเส้นพรมแดนไทยพม่าตรงข้ามรัฐกะเหรี่ยง จนลงสู่ทะเลอันดามันที่รัฐมอญ ตลอดเส้นทางแม่น้ำสาละวิน และลำน้ำสาขาต่าง ๆ ทั้งแม่น้ำยวม เงา เมย ลำห้วยน้อยใหญ่ เป็นสายน้ำที่หล่อเลี้ยงวิถีชีวิตของประชาชน ชาติพันธุ์ และชนเผ่าพื้นเมืองหลายสิบล้านคน แม่น้ำสาละวินเป็นที่หมายปองของนักสร้างเขื่อนตลอดระยะเวลาหลายสิบปีที่ผ่านมา
จวบจนปัจจุบันสายน้ำอันยิ่งใหญ่นี้ก็ยังปราศจากเขื่อนกั้น แต่ก็มีมีความพยายามผลักดันการสร้างเขื่อนในลุ่มน้ำสาละวินมาโดยตลอด อย่างในในประเทศไทย กรมชลประทานได้ผลักดันโครงการผันน้ำยวม เพื่อเพิ่มปริมาณน้ำให้แก่เขื่อนภูมิพล เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรในพื้นที่ภาคกลาง ซึ่งต้องมีการทำเขื่อนเพื่อกักน้ำ ยกระดับน้ำให้สูงขึ้น และสูบน้ำผ่านอุโมงค์คอนกรีต ยาว 61 กิโลเมตร ที่ทะลุผ่านป่ารอยต่อ 3 จังหวัด แม่ฮ่องสอน เชียงใหม่ และตาก ต้องใช้งบประมาณของรัฐซึ่งเป็นภาษีของประชาชนในการก่อสร้างกว่า 7 หมื่นล้านบาท ไม่นับรวมการสูบน้ำและจัดการในอนาคต รวมถึงการสร้างจะกระทบกับพื้นที่อุทยานแห่งชาติ 1 แห่ง และป่าสงวน 6 แห่ง และพบว่ามีการเร่งรัดและผลักดันโครงการกระบวนการจัดทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม หรือ EIA ที่ไม่ใช้ข้อมูลที่ครอบคลุมรอบด้าน ไม่มีส่วนร่วมของประชาชนที่จะได้รับผลกระทบ
เครือข่ายประชาชน ลุ่มน้ำยวม -เงา- เมย สาละวิน มารวมตัวกันที่สบเงาหรือจุดสิ้นสิ้นแม่น้ำเงา ที่บรรจบแม่น้ำยวม แล้วไหลลงสู่เมยและสาละวินในวันหยุดเขื่อนโลก ที่ครบรอบ 25 ปี ชาติพันธุ์จากลุ่มน้ำเงา เมย ยวมสาละวิน ผู้พึ่งพิงอยู่กับผืนป่า สายน้ำ และรักษาป่า รักษาน้ำ รักษาทรัพยากรธรมชาติของโลกใบนี้มาตลอด กำลังจะถูกเบียดบังและเรียกร้องให้เราเสียสละต่อการพัฒนา
พวกเราขอเรียกร้องให้ยุติโครงการก่อสร้างเขื่อนทุกแห่งทั่วประเทศ และยุติโครงการผันน้ำยวม-เขื่อนภูมิพล ซึ่งจะทำลายระบบนิเวศแม่น้ำและผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์แห่งลุ่มน้ำสาละวินและวิถีวัฒนธรรมของชุมชนท้องถิ่นของเรา
รัฐต้องรับฟังและเคารพในสิทธิของพวกเราในฐานะประชาชนคนไทยคนหนึ่งที่เป็นเจ้าของแผ่นดินโลกใบนี้มาถึงจุดที่เราต้องคำนึงถึงความสำคัญของระบบนิเวศและทรัพยากรธรรมชาติ ไม่ควรอีกแล้วที่จะเดินหน้าทำลายสิ่งแวดล้อมพวกเราขอเรียกร้องให้มีการผลักดันเพื่อปกป้องแม่น้ำทุกสายให้ไหลอย่างอิสระ ตลอดไป เพื่อลูกหลานของเรา
เพื่ออนาคตของเราประกาศ ณ สบเงา อำเภอสบ เมย จ.แม่ฮ่องสอน14 มีนาคม 2565
ด้านกลุ่มเยาวชนจากลุ่มแม่น้ำหลาย ทั้ง ลุ่มน้ำยวม -เงา- เมย สาละวิน ก็ได้มาร่วมแสดงพลังจุดยืน ในการที่จะไม่เอาเขื่อน (NO DAM) ไปพร้อมกับเพื่อน ๆในภูมิภาคอื่นของประเทศไทย เพื่อเพื่อนจากรัฐกระเหรี่ยง ประเทศเมียนมา รวมถึงจุดอื่นๆทั่วโลก
ตัวแทนเยาวชนกล่าวว่า วันนี้เราในฐานะเด็กและเยาวชนในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำเงา ลุ่มแม่น้ำยวม ลุ่มแม่น้ำเมย และลุ่มแม่น้ำสาละวิน ได้มีการจัดกิจกรรมขึ้นมาเพื่อร่วมกันทำสื่อต่าง ๆ เพื่อเป็นกระบอกเสียงเล็ก ๆ ให้กับพี่น้องในพื้นที่และสื่อให้กับบุคคลภายนอกได้รู้ ว่าเราต้องการจะสื่ออะไร
สำหรับคำว่าเขื่อนในความหมายของพวกเรา ถ้าสมัยตอนเด็ก ๆ เราคงจะไม่รู้จากว่ามันคืออะไร แต่พอเราโตขึ้นมาได้รับการศึกษา เราเรียนในโรงเรียน ครูก็จะพาเราไปศึกษาหรือทัศนศึกษาลงพื้นที่จริง บางคนที่ได้ไปสัมผัสหรือได้เห็นเขื่อนจริง ๆ ว่าดีอย่างนั้นอย่างนี้ แต่พอเรามารู้ความจริงแล้วว่าการสร้างเขื่อน มันพรากชีวิตอะไรไปหลาย ๆ อย่าง ชุมชนที่ลุกขึ้นมาต่อสู้ เขาเข้าใจและรู้ว่าอนาคตข้างหน้ามันจะเกิดอะไรขึ้น แน่นอนพวกเราทุกคนจะได้รับผลกระทบอย่างมาก ถ้ามีการสร้างเขื่อนขึ้นมา คือ การสร้างเขื่อนมันจะให้ผลประโยชน์เฉพาะคนบางกลุ่ม
เงิน 7 หมื่นกว่าล้านบาท ที่จะทำโปรเจคนี้ เงิน 7 หมื่นล้านบาท สามารถสร้างอะไรหลาย ๆ อย่างได้ แต่ถ้าถามว่าสร้างชีวิตคนใหม่ได้ไหม ? สร้างชีวิตปลาตัวหนึ่งได้ไหม? สร้างชีวิตต้นไม้ต้นหนึ่งได้ไหม? ตอบได้เลยว่า ไม่ !! เพราะว่าธรรมชาติมนุษย์ไม่สามารถสร้างเองได้ เครื่องบิน รถยนต์ บ้าน มนุษย์สร้างเองได้ แต่ชีวิตของคนกับจิตวิญญาณหรือว่าสภาพแวดล้อมธรรมชาติ มนุษย์ไม่สามารถสร้างได้ หากเราสูญเสียเพื่อแลกผลประโยชน์บางอย่างกับคนบางกลุ่มและต้องแลกด้วยวิถีชีวิตธรรมชาติ สิ่งเหล่านี้เราคิดว่ามันไม่คุ้มค่า
ฉะนั้นวันนี้เราได้มารวมพลังเยาวชนแต่ละพื้นที่ไม่ว่าจะเป็น เยาวชนกะเบอะดิน อมก๋อย เยาวชนจากแม่งุด เยาวชนจากแม่เงา และเยาวชนจากสาละวิน มารวมกันที่จะแสดงพลังในฐานะที่เราเป็นเยาวชน เพราะเราคืออนาคตของโลกและประเทศชาติ เราจะต้องลุกขึ้นมาปกป้อง ถึงเวลาที่เราเรียกร้องสิทธิความเป็นจริงและขจัดภัยที่กำลังจะมารุกรานเรา…ตัวแทนเยาวชน ท่านหนึ่งได้กล่าวไว้
ลิงก์เกี่ยวกับวันหยุดเขื่อนโลกอื่น ๆ
ขอบคุณภาพและเรื่องราวจากนักข่าวพลเมือง #กอดกะเหรี่ยง #KarenProduction
