: คุยกับ อาจารย์ รศ.พญ.ศิวาพร จันทร์กระจ่าง ที่ปรึกษาผู้ทรงคุณวุฒิ คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
แม้กลุ่มผู้ติดเชื้อโควิด -19 ในไทยส่วนมากจะเป็นกลุ่มคนวัยทำงาน แต่สำหรับผู้เสียชีวิตจากโควิด -19 นั้น จะเป็นกลุ่มผู้สูงอายุ ที่ผ่านมาสถานการณ์โควิด-19 เริ่มยกระดับมากขึ้น ตามประกาศ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน สกัดโควิด-19 ในข้อปิดบ้าน คือ ปิดสำหรับบุคคล 3 ประเภทที่มีความเสี่ยงสูง แต่รัฐบาลยังใช้มาตรการแนะนำให้งดออกนอกบ้าน เว้นแต่ต้องไปทำธุรกรรมที่จำเป็นหนึ่งในนั้นคือผู้สูงอายุเกิน 70 ปี แล้วผู้สูงอายุจะมีแนวทางปฏิบัติตัวอย่างไรทั้งด้านการใช้ชีวิต การรับประทานอาหาร หรือแม้กระทั้งการอยู่ในบ้าน ถ้าลูกหลานกลับมาก็อาจจะทำให้ผู้สูงอายุกลายเป็นอีกหนึ่งกลุ่มเสี่ยงที่กลุ่มคนวัยทำงานเป็นผู้นำเชื้อมาสู่ผู้สูงอายุได้ แล้วจะมีวิธีปฏิบัติตัวอย่างไรละ ?
องศาเหนือ Special : โควิด-19 ก้าวผ่านหื้อได้ ! วันนี้คุยกับ ที่ปรึกษาผู้ทรงคุณวุฒิ คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาจารย์ รศ.พญ.ศิวาพร จันทร์กระจ่าง ผู้ที่ให้ความรู้ทางด้านการแพทย์มาเป้นเวลาถึง ...ปี และเป็นกลุ่มเสี่ยงที่ต้องกักตัวเองไว้ในบ้านเหมือนผู้สูงอายุคนอื่น ๆ
“ค น เ ฒ่ า ฮื้ อ เ ฝ้ า บ้ า น
ลู ก ห ล า น อ ย่ า แ พ ร่ เ ชื้ อ ห น า
ป ล่ อ ย ห ม อ อ ยู่ โ ฮ ง ย า
ถ้ า พ่ อ อุ้ ย แ ม่ อุ้ ย ม า ห ม อ จ ะ อิ ด ล้ำ ไ ป ”
สถานการณ์ในตอนนี้เชียงใหม่กำลังเผชิญกับเรื่องฝุ่นควันและโควิด-19
เชียงใหม่เจอ 2 ผลกระทบพร้อมกันในตอนนี้คือ โรคระบาดโควิด-19 และฝุ่นควัน P.M 2.5 ถึงแม้จะกระทบทั้งสองอย่างแต่ส่วนตัวคิดว่าหลักการปฏิบัติและแนวทางการป้องกันคล้ายคลึงกัน คือทั้งสองอย่างนี้เป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องกับลมหายใจของเรา เพราะฉะนั้นหลักการง่าย ๆ คือ Secretory คือเราต้องดูแลตัวเองให้ดีที่สุด ใช้ชีวิตตามปกติแต่ต้องเป็นชีวิตที่ไม่ประมาท กินอาหารที่ดีมีประโยชน์ ออกกำลังกายตามปกติ แต่สำหรับการปฏิบัติตัวที่บ้านนั้นใช้ชีวิตตามปกติแต่ถ้าเกิดว่าค่าฝุ่นมันรุนแรงมากเราก็ต้องป้องกันตัวเองด้วยการมีเครื่องกรองอากาศ หรืออาจ DIY ทำพัดลมดูดอากาศเองอย่างง่าย ๆ
ทีนี้ถ้าผู้สูงอายุอยู่บ้านแล้วมันคือความปลอดภัยอย่างหนึ่ง แต่กลุ่มที่ไม่ปลอดภัยแล้วจะนำพาหะกลับมาได้คือกลุ่มลูกหลานที่กลับบ้านมา อีกอย่อย่างหนึ่งที่เราไม่คาดคิดคือคนที่อยู่ใกล้ตัวเช่นแม่บ้าน เราให้เขาไปตลาดหรือร้านสะดวกซื้อ การกลับเข้าบ้านมาเราต้องระวัง ถ้าเป็นบ้านอาจารย์ในตอนนี้การแก้ไขปัญหาคือ ตั้งที่ล้างมือไว้หน้าบ้านเพื่อให้คนที่เข้ามาในบ้านล้างมือก่อนเข้าบ้าน หรือการใช้กระดาษทิชชู่นั้นนอกจากจะสิ้นเปลืองแล้วสิ่งสกปรกยังยังคงอยู่ในบ้านการวิธีแก้ไขของบ้านอาจารย์คือ ใช้ผ้าขนหนูเอาผ้าตัดเป็นสี่เหลี่ยม พอเราล้างมือเราก็เช็ดเราก็ทิ้งลงตะกร้าไม่ใช้ซ้ำ ผ้าแล้วซักตากแดด
สิ่งที่ชัดเจนที่สุดในตอนนี้ คือ Social Distance อยู่ให้ห่างกันเกิน 2 เมตร ไม่อยู่ใกล้กันจะเป็นวิธีที่ป้องกันได้ ตอนนี้ทุกคนคือด่านหน้าในการสู้โรคไม่ใช่แค่หมอเท่านั้นเริ่มจากตัวเราเองก่อน
กรณีตอนนี้คือผู้สูงอายุอยู่ที่บ้าน คนที่อยู่มาแล้วหลายวัน เกิดความหงุดหงิดใจมีวิธีอย่างไร ?
สิ่งเหล่านี้อาจารย์เผชิญมาแล้ว บางวันตื่นเช้ามาจะนั่งเขียนแผนว่าวันนี้ร่างกายเราเป็นอย่างไรบ้าง วันนี้เราจะทำอะไรบ้าง เราต้องวางแผนวันนี้เราจะฝึกเต้นแอโรบิก อีกวันจะฝึกวาดรูป อีกวันจะซักผ้า เราต้องวางแผนว่าวันนี้เราจะมีสิ่งใหม่ ๆ อะไรบ้างในชีวิตเราต้องฝึกไม่ทำอะไรซ้ำ ๆ เดิม ๆ เพื่อให้เกิดความไม่น่าเบื่อและซึมเศร้า
สถานการณ์โควิด-19 ในตอนนี้ดูเหมือนจะทรงตัวหรือไม่
มันเหมือนจะทรงแต่แต่ก็ไม่ได้แน่นอนเสมอไป เพราะตอนนี้อาการของผู้ที่ติดเชื้อมักจะไม่ค่อยรู้ตัว คนบางคนแหละ บางหมู่อาจจะไม่ได้รู้สึกว่าอาการออกจะ่ได้รู้สึกว่าอาการออกะ่ติดเชื้อมักจะไม่ค่อยรู้ตัวชีวิตาจะทำอะไรบ้าง ลำบากและจะกลายเป็นคนแพร่เชื้อโดยไม่รู้ตัว มีประมาณ 30 % เป็นผู้ที่ไม่รู้ตัวแล้วยังคงออกไปใช้ชีวิตตามปกติเพราะฉะนั้นต้องระวังไว้เราจึงควรอยู่แต่ในบ้านและใช้วิธีการป้องกันตัวเองอย่างที่สาธารณสุขได้ให้ให้ชุดความรู้นั้นมา
ทางเชิงจิตวิทยาการดูแลสุขภาพจิตของเราละต้องทำอย่างไรบ้าง
เราต้องพยายามมองด้านดีไม่มองแต่ด้านความตระหนก ความกังวล และความกลัวเพียงอย่างเดียว เรื่องแบบนี้เราต้องใช้สติและปัญญา คิดและตั้งสมาธิให้ดี กระจกไม่ได้มี 2 ด้านกระจกมี 6 ด้านด้วยซ้ำเพราะฉะนั้นการมีสติจะมองเห็นรอบทิศทางในแง่ของศาสนาจะมองเห็นว่าสิ่งนี้เป็นแค่ความทุกข์อย่างหนึ่ง แค่คิดว่าเราจะแก้ทุกข์ได้อย่างไร ถ้าทำแบบนี้ได้ก็จะไม่เกิดความตระหนกแต่ตระหนักเอง
ในตอนนี้หลายคนพยายามปรับตัวเห็นว่าอาจารย์จะทำเป็น nurseing home กลุ่มนี้มันเป็นผู้สูงอายุ กลุ่มนี้มันออกแบบชีวิตตัวเองใหม่หรือระวังตัวเองมากขึ้นไหม
nurseing home ของอาจารย์มี 2 แบบคือมีดูไข้ 3 ระดับ ระดับผู้ป่วยติดเตียงชีวิตจะไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งที่อาจารย์บริหารอยู่แล้ว เพียงแต่อาจารย์ไม่อนุญาตให้เข้าเยี่ยมผู้ป่วยได้เลยห้ามญาติเข้าเยี่ยม ที่นี่ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงมากอยู่แล้วเพราะปกติก็ห้ามให้คนนอกเข้ามาซึ่งทำให้ปลอดภัย
“ ผู้สูงอายุนั้นขอให้อยู่แต่ในบ้าน วัดหรือที่ไหนยังไม่ต้องไปให้อยู่บ้านก่อนเพื่อความปลอดภัยถ้าจำเป็นต้องออกก็ป้องกันตนเอง ใส่หน้ากากอนามัย ไม่อยู่ในสถานที่ผู้คนแออัด ล้างมือบ่อย ๆ ”
“ ตอนนี้ประชาชนต้องป้องกันตัวเองเพื่อเป็นแนวหน้าในการรักษาตนเอง เพราะคนไข้เริ่มมากขึ้นเพราะฉะนั้นหน้าที่การป้องกันจะกลายเป็นหน้าที่ของประชาชนที่ต้องร่วมมือกัน ช่วยเหลือตนเองและบุคลากรทางการแพทย์ ”
