“แมงสี่หูห้าตา” มาสคอต “เจียงฮายเกมส์”
“4หู 5 ตา” ไม่ได้ทำเท่ แต่คือสัตว์ในตำนานของวัดพระธาตุดอยเขาควาย เชียงราย ที่มีอายุนานกว่าพันปี
น้องปอย พจวรรณ พันธ์จินดา วัย 35 ปี บัณฑิตจากรั้วมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ผู้ออกแบบมาสคอตการแข่งขันกีฬาแห่งชาติครั้งที่ 46 “เจียงฮายเกมส์” (18-28 พฤศจิกายน 2561) ได้เล่าให้ฟังถึงแรงบันดาลใจในการออกแบบมาสคอตครั้งนี้ว่า ก่อนนี้เธอเคยเห็นมาสคอตกีฬาที่ประเทศญี่ปุ่นเป็นเจ้าภาพ เขานำเทพเจ้าในตำนานของญี่ปุ่นมาเป็นมาสคอต หรือการแข่งขันกีฬาแห่งชาติเมื่อครั้งจังหวัดเชียงใหม่เป็นเจ้าภาพ ก็เคยใช้เก้งเผือกซึ่งเป็นสัตว์ตำนานเช่นกันมาเป็นมาสคอตกีฬา
เธอจึงคิดว่า “เจียงฮายเกมส์” น่าจะมีสัตว์ที่เป็นเอกลักษณ์ของเชียงราย เลยนึกถึงนิทานที่คุณย่าเล่าให้ฟังตอนเด็กๆ ว่า กาลครั้งหนึ่ง มีสัตว์ประหลาดตัวหนึ่งมีสี่หูห้าตา ตัวดำๆ ตาสีเขียว มีขนเยอะ ชอบกินถ่านไฟเป็นอาหาร ถ่ายออกมาเป็นทองคำ ชื่อ “แมงสี่หูห้าตา” (แมง เป็นคำสรรพนามภาษาท้องถิ่นภาคเหนือสำหรับเรียกแมลงหรือสัตว์ประหลาด)
ตำนานแมงสี่หูห้าตาเป็นมุขปาฐะที่มีการเล่าโดยทั่วไปในภูมิภาคภาคเหนือตอนบน แต่จังหวัดเชียงรายอาจมีการลงรายละเอียดมากกว่าที่อื่นๆ นั่นคือ ผู้เฒ่าผู้แก่เวลาเล่าให้ลูกหลานฟังมักจะมีการระบุจุดที่พบแมงสี่หูห้าตา ว่าอยู่บนยอดเขาที่เป็นที่ตั้งของวัดพระธาตุดอยเขาควายในปัจจุบันนี้นี่เอง ซึ่งตามตำนาน ภายหลังที่พระเจ้าพันธุมติราช (กษัตริย์ในเรื่องเล่าเรื่องนี้) อยากได้แมงสี่หูห้าตามาเป็นของตนเอง สัตว์ชนิดนี้จึงวิ่งหนีกลับมาหลบอยู่ในถ้ำบนยอดเขาที่เดิมและไม่ออกมาปรากฏตัวให้ใครเห็นอีก
(ข้อมูลตำนานและรายละเอียดแมงสี่หูห้าตา ตามลิ้งค์ด้านล่างนี้)
http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/795723
http://www.baanjompra.com/webboard/thread-6061-1-1.html
https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/758996
วัดพระธาตุดอยเขาควาย ต.เวียง อ.เมือง จ.เชียงราย เป็นวัดซึ่งมีอายุนานกว่า 1,000 ปี ก่อนยุคพญามังราย จึงยากจะสันนิษฐานได้ว่า เรื่องเล่าแมงสี่หูห้าตาเริ่มต้นขึ้นตั้งแต่เมื่อไร แต่คนเชียงรายพื้นถิ่นรวมถึงจังหวัดใกล้เคียงต่างรู้จักเรื่องเล่าเรื่องนี้ดี
แมงสี่หูห้ายังซ่อนปริศนาธรรมไว้หลายอย่าง อาทิ บุคลิกของความเป็นสัตว์ที่มีถึง 4 หู หมายถึง การมีพรหมวิหารสี่ 5 ตา หมายถึงศีลห้า การกินถ่านไฟเป็นอาหาร หมายถึงการระงับโมหะ โลภะ หรือกิเลสทั้งหลาย และการถ่ายมูลออกมาเป็นทองคำ คือดอกผลแห่งความอดทนอดกลั้นจากการกินถ่านไฟ ทำให้ประสบความสำเร็จหรือสิ่งดีๆ
(หรือบางความเชื่อของชาวบ้านเชียงราย ก็เล่าว่า 4 หู 5 ตา หมายถึง จงเป็นคนรู้จักฟังให้มากๆ เสมือนดั่งมี 4 หู และมี 5 ตา จงรู้จักมองโลกให้กว้างๆ ให้ทั่วถึง)
การออกแบบมาสคอตของน้องปอยเป็นที่ชอบใจของอาจารย์เฉลิมชัย โฆษะพิพัฒน์ กรรมการคนสำคัญผู้คัดเลือกมาสคอต “เจียงฮายเกมส์” ปีนี้ ทำให้สัตว์ในตำนานและวัดเก่าแก่แห่งนี้กลับมาเป็นที่รู้จักอีกครั้ง และน้องปอยก็เลือกนำชื่อคุณย่าผู้เล่านิทานเรื่องนี้ให้เธอฟังในวัยเด็ก มาเป็นชื่อมาสคอตนำโชค “คำสุข”
ภาพ/เรื่อง โดย:
สร้อยแก้ว คำมาลา TheNorthองศาเหนือ ทีมสนามฝัน
ชมคลิป https://www.facebook.com/1516851828642525/posts/2152477145079987/
author
