รายการสองกำลังสื่อ ตอน ตามหาจอมหอบ
เสาร์ที่ 22 มีนาคม 2557 เวลา 10.05 น. ทางไทยพีบีเอส
หากใครสักคนได้มีโอกาสล่องใต้ไปสูดกลิ่นทะเลถึงที่ อ.กะเปอร์ จ.ระนอง จะเห็นว่าป่าชายเลนของที่นั่นยังคงอุดมสมบูรณ์อยู่มากป่าชายเลนนี้นี่เองที่เป็นเสมือนแนวป้องกันคลื่นยักษ์สึนามิ และยังเป็นที่อยู่อาศัยของเหล่าสรรพสัตว์มากมายหลายชีวิต
อย่างเช่นเจ้าตัว “จอมหอบ” สัตว์ลึกลับในป่าชายเลนที่ชอบซ่อนแอบอยู่ในกองดินสูงเทียมศีรษะเหมือนคอนโดมิเนียม เจ้าจอมหอบตัวนี้น้ำหน้าที่เป็นผู้ปรับสมดุลให้ระบบนิเวศของป่าชายเลน
จอมหอบหรือแม่หอบ ลักษณะคล้ายกุ้งกั้งรวมกัน มันชอบขุดดินพลิกหน้าดินจากชั้นล่างให้มากองอยู่ด้านบนจนกลายเป็นดินสูงคล้ายจอมปลวก ช่วยพลิกฟื้นหน้าดินให้มีรูพรุน อากาศในดินเพิ่มขึ้น
แต่วิกฤติความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ทำให้ระบบนิเวศริมฝั่งทะเลไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป จอมหอบเหลือน้อยลงทุกทีจนใกล้สูญพันธุ์ ประกอบกับเป็นสัตว์ที่ค่อนข้างบอบบางตายง่าย เช่น ในช่วงฤดูมรสุมน้ำทะเลอาจท่วมรูจนทำให้ตายได้
และเมื่อเจ้าจอมหอบนี้เป็นสัญลักษณ์แทนความสมบูรณ์ในปาชายเลน คนสองกลุ่มที่มีหัวใจรักทรัพยากรบ้านเกิด จึงต้องร่วมมือร่วมพลังกันสื่อสาร !
กลุ่มแรกคือกลุ่มคนสร้างสรรค์วันโตตรี้ นำโดยพี่จักร สมาชิกกลุ่มนี้เป็นนักทำสื่อตัวยง พวกเขาทำกิจกรรมเชิงอนุรักษ์ซึมซับการใช้ประโยชน์ทรัพยากรอย่างรอบคอบและรักษาไปพร้อมกัน ผ่านการทำสารคดีอยู่หลายชิ้น ชิ้นงานหนึ่งก็คือเรื่อง “พลับพลึงธาร” ที่ชุมชนของเด็ก ๆ กลุ่มนี้ เคยเกิดวิกฤติเรื่องทรัพยากรป่าไม้ที่ถูกใช้ และจัดการอย่างผิดวิธี จนทำให้พืชน้ำหายากอย่างพลับพลึงธารเกือบสูญหายไป..ครั้งนั้นพวกเขาจึงรวมตัวกันทำสื่อขึ้นมาหลายชิ้นเพื่อสื่อสารเรื่องราวเหล่านี้
ส่วนอีกกลุ่มคือ น้อง ๆ กลุ่มรักษ์เลที่ผูกพันกับวิถีประมงริมฝั่งทะเลและอยากให้คนหันมาช่วยกันดูแลป่าชายเลนนำโดย น้องแมน เด็กชายตัวเล็กคล่องแคล่วสีหน้าแววตาจริงใจ เจ้าของฉายา “จ่าฝูง” น้องแมนคนนี้เป็นลูกชาวเลขนานแท้ เคยออกเรือล่องเลหาตกปูหาปลามาตั้งแต่เด็กๆ จึงมีความรักและผูกพันกับป่าชายเลนมาก
และเมื่อน้องแมนรวมถึงเพื่อนๆ จากริมฝั่งทะเลได้มาเห็นสื่อเรื่อง “พลับพลึงธาร” ของกลุ่มเยาวชนวันโตตรี้ ก็เกิดแรงมุ่งมั่นอยากทำสื่อเพื่อบ้านเกิดของตนเองบ้าง
และเพราะ จอมหอบ เป็นสัตว์ทะเลชนิดหนึ่งที่มีประโยชน์ต่อป่าชายเลนมาก มันไม่เพียงช่วยปรับสมดุลป่าชายเลน แต่ยังช่วยพรวนดินอีกด้วย ทว่าเมื่อสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนไป จอมหอบก็เริ่มจะสูญพันธ์ ถ้าไม่มีจอมหอบ ระบบนิเวศป่าชายเลนอาจจะเสียหายได้
น้อง ๆ สองกลุ่มจากป่าไม้และชายเล เลยตกลงกันว่าพวกเขาจะทำสารคดีขึ้นมาเรื่องหนึ่ง เกี่ยวกับการตามหาจอมหอบ
แต่กว่าจะตามหาจอมหอบเจอ ก็ต้องบุกป่าลุยโคลนจนเลอะเปรอะเปื้อน จอมหอบเป็นสัตว์ขี้อาย มันไม่ยอมปรากฏตัวง่าย ๆ ต้องใช้เวลาตามหานานกว่าสามปีทีเดียว!
เด็กๆ หวังว่าเมื่อทำสื่อสารคดีชิ้นนี้นี้จบ พวกเขาจะนำไปเผยแพร่ที่หมู่บ้านริมฝั่งทะเลเพื่อชาวประมงริมเลได้เห็น และช่วยกันรักป่าชายเลนให้มากๆ นอกจากนี้เด็กๆ ยังนำสื่อสารคดีที่ทำไปเผยแพร่ในอีกหลายที่หลายชุมชน รวมทั้งเป็นสื่อการเรียนการสอนในโรงเรียนอีกด้วย
เพราะเด็กๆ เชื่อว่าป่าชายเลนไม่ใช่เป็นเพียงบ้านของมนุษย์เท่านั้น แต่ยังเป็นที่อยู่อาศัยของหลากหลายชีวิต ซึ่งต่างก็มีหน้าที่ในระบบนิเวศเป็นของตนเอง หากพวกเราช่วยกันอนุรักษ์ป่าชายเลน ใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่า ป่าก็จะเป็นบ้านที่อบอุ่นของพวกเรา
ติดตามเรื่องราว การยกกำลังสื่อสารของพวกเขาได้ใน รายการสองกำลังสื่อ ตอน ตามหาจอมหอบ เสาร์ที่ 22 มีนาคม 2557 เวลา 10.05 น. ทางไทยพีบีเอส
author
