เสียงเรียกพระแม่โพสพ เป็นภาษากะเหรี่ยงดังขึ้น มีความหมายเรียกขวัญข้าวที่ยังตกหล่นอยู่ในปากนก ตามรูหนู ในนา ในไร่ ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนก็ให้มารวมกันอยู่ในลานข้าวแห่งนี้
อภิชาต เสตะพันธ์ รองนายก อบต.ไล่โว่ เล่าให้ฟังว่า "พิธีนี้มีทุกครอบครัวในไล่โว้ แต่ว่าพิธีที่มีคือเขาจะเรียกว่า มุเปอเป่อเร่อ มุเปอเป่อเร่อ คือการส่งข่าวให้คนมาร่วมฟาดข้าวเยอะๆ แล้วก็จะมีการละเล่นอะไรต่างๆ ด้วยในพิธี มุเปอเป่อเร่อนอกจากการละเล่นแล้ว จิตวิญญาณที่สำคัญของฟาดข้าวก็คือตีข้าวยังไงให้ได้ข้าวเยอะๆ เพราะฉะนั้นก็จะบูชา ขอพรจากเจ้าแม่โพสพ"
ประเพณีฟาดข้าวของชาวไทยเชื้อสายกะเหรี่ยง ที่อาศัยอยู่ในทุ่งใหญ่นเรศวร ต.ไล่โว่ อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรี ถูกจัดขึ้นทุกปีเมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตเสร็จ ซึ่งถือว่าเป็นพิธีสำคัญที่สุดอีกอย่างหนึ่งของชาวกะเหรี่ยง โดยแต่ละปีจะหมุนเวียนไปจัดตามหมู่บ้านต่างๆ ปีนี้จัดขึ้นที่บ้านสาละหวะ
โดยครอบครัวเจ้าของข้าวเป็นผู้นำในการประกอบพิธีเรียกขวัญข้าวเสร็จ จากนั้นก็มีการเจริญพระพุทธมนต์ ต่อมาหนุ่มสาวที่เดินทางมาจากแต่ละหมู่บ้านจะ ร้องเพลงตอบโต้กันไปมาระหว่างฟาดข้าว ซึ่งจะมีผู้อาวุโสคอยทำหน้าที่เขียนเพลงร้องแก้อีกฝ่าย จนกระทั่งข้าวในลานถูกฟาดจดหมด
เหน่งเสง ธาราวนารักษ์ ชาวกะเหรี่ยงบ้านสะเหน่พ่อง บอกกับเราว่า "แม่โพสพเราต้องเคารพนับถือทุกปี เหมือนเราฟาดข้าว เราเคารพนับถือเราได้เยอะ เรากินประหยัด ถ้าเราไม่เคารพนับถือได้เท่าไหร่ไม่พอกิน เพราะว่าเราไม่สนใจอะไร อีกอย่างหนึ่งประเพณีคือการทำไร่กับป่า"
หมู่บ้านสาละหวะ อยู่ห่างจากถนนใหญ่ราว 40 ก.ม. การเดินทางสัญจรระหว่างหมู่บ้านกับหมู่บ้าน ส่วนใหญ่ใช้การเดินเท้า และบางพื้นที่สามารถใช้รถจักรยานยนต์ได้ การเดินทางมาเข้าร่วมของชาวบ้านจากหมู่บ้านอื่นๆ ต้องเวลาเกือบทั้งวัน เพื่อมาเข้าร่วมประเพณีนี้
ไมตรี เสตะพันธ์ นายก อบต.ไล่โว่ บอกว่า "ต้องทำความเข้าใจก่อนว่าที่เราอยู่ในทุกพื้นที่ในป่านี้ ถามว่าวิถีชีวิตดูแลป่ายังไง นี่คือรักษาป่าหรือเปล่า นี่คือทำร้ายป่าหรือเปล่า แล้วทำอย่างไงที่ว่าดูแลป่ายังไง ให้สอดคล้องกัน ทำอย่างไงถึงอยู่ได้ คนอยู่ได้ป่าก็อยู่ได้"
พิธีฟาดข้าว ไม่เพียงเป็นวิถีชีวิตและความเชื่อที่แสดงออกถึงความเคารพต่อพระแม่โพสพเท่านั้น หากแต่เป็นประเพณีที่ถูกกำหนดไว้ตั้งแต่บรรพบุรุษมายาวนานมากกว่า 200 ปี นอกจากนั้นยังมีประเพณี วัฒนธรรมและความเชื่ออื่นๆ อีกมากมาย ที่คล้ายกับเป็นวินัยและกฎระเบียบ ซึ่งลูกหลานจะต้องถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัด ทำให้วิถีชีวิตในปัจจุบันของชาวกะเหรี่ยงแห่งป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ยังคงให้ความเคารพต่อธรรมชาติ ต่อป่าไม้ ผืนดิน และสายน้ำที่พวกเขาต้องพึ่งพาอาศัยในการดำรงชีวิต
นักข่าวพลเมือง กลุ่มสื่อสุขภาวะคนชายขอบ รายงาน
พิธีฟาดข้าว (Embedding disabled, limit reached)
author
