เกิดเหตุกรดไฮโดรคลอริกรั่วที่มาบตาพุด ยังไม่ทราบความเสียหาย

เกิดเหตุกรดไฮโดรคลอริกรั่วที่มาบตาพุด ยังไม่ทราบความเสียหาย

23 มี.ค.2558 แหล่งข่าวในพื้นที่แจ้งว่าเมื่อเวลาประมาณ 11.45 น. พบกลุ่มควันลอยคลุ้งบนท้องฟ้าในนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด จ.ระยอง ภายหลังทราบข้อมูลว่า เป็นก๊าซจากกรดไฮโดรคลอริก (HCl) หรือกรดเกลือรั่วไหล โดยมีการอพยพคนออกและมีการปิดกั้นไม่ให้เข้าพื้นที่  

20152303161740.jpg

20152303161807.jpg

ภาพถ่ายเมื่อเวลา 12.32 น. จากการขับรถผ่านบริเวณด้านหน้าโรงงาน

ที่มา: แหล่งข่าวในพื้นที่

ตามเอกสารของบริษัท วีนิไทย จำกัด (มหาชน) โดยฝ่ายประสานงานธุรกิจและการสื่อสารแจ้งว่า เวลา 12.15 น. มีอุบัติเหตุที่เตาเผาด้วยความร้อนของบริษัทที่ตั้งอยู่ในนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด เกิดการรั่วไหลของกรดเกลือ บริษัทฯ ได้ทำการจัดทีมเข้าควบคุมเหตุฉุกเฉิน และในขณะเดียวกันได้ทำการอพยพพนักงานและผู้ที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งดำเนินมาตรการต่างๆ เพื่อควบคุมอุบัติเหตุครั้งนี้ และมีการประสานแจ้งบริษัทข้างเคียงโดยเฉพาะที่อยู่ใต้ลม และหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องทันที ได้แก่ โรงพยาบาลมาบตาพุด เทศบาลมาบตาพุด และสำนักงานนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด

เอกสารแจ้งด้วยว่าทางบริษัทฯ ได้ปิดกั้นระบบแล้วและได้ทำการตรวจวัดอากาศรอบโรงงาน พบว่าอยู่ในมาตรฐานความปลอดภัย ทั้งนี้จากเหตุการณ์ดังกล่าวไม่มีผู้บาดเจ็บ อีกทั้ง ขณะนี้บริษัทฯ  กำลังดำเนินการตรวจสอบหาสาเหตุของอุบัติเหตุและจะแจ้งรายละเอียดให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทราบต่อไป

20152303162116.jpg

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เข้าถึงที่เกิดเหตุเมื่อเวลา 13.20 น. ซึ่งขณะนั้นควันในพื้นที่ได้เบาบางลงแล้ว แต่มีควันอ่อนๆ ด้านใน เข้าใจว่าเป็นไอน้ำระบายความร้อนตามปกติ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากทางโรงงานยังไม่อนุญาตให้บุคคลภายนอกรวมทั้งสื่อมวลชนเข้าไปด้านในโรงงาน ผู้สื่อข่าวจึงทำได้เพียงสังเกตการณ์อยู่ด้านหน้าโรงงานและบริเวณใกล้เคียงเท่านั้น

ดร.อาภา หวังเกียรติ ผู้ช่วยคณบดีวิทยาลัยวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต ให้สัมภาษณ์ถึงอันตรายของกรดไฮโดรคลอริกว่ากรณีดังกล่าวหากรั่วไหลในรูปแบบก๊าซจะเป็นอันตรายในเรื่องระบบทางเดินหายใจ เพราะเป็นกรดที่มีฤทธิ์กัดกร่อนรุนแรง ส่วนผลกระทบต้องดูว่าช่วงนั้นกระแสลมพัดไปในทิศทางใด มีชาวบ้านที่อาจได้รับผลกระทบด้วยหรือไม่ ทั้งนี้พื้นที่โรงงานอยู่ในนิคมคนงานน่าจะได้รับผลกระทบมากสุด อย่างไรก็ตามกรณีดังกล่าวถือว่าบริษัทสามารถจัดการปัญหาได้เร็ว เพราะถ้าไปถึงเตาเผาอันตรายจะสูงมาก

ทั้งนี้ ข้อมูลจากเว็บไซต์ siamchemi.com ระบุว่า ความอันตรายของกรดไฮโดรคลอริกว่า เมื่อมีการสลายตัวหรือทำปฏิกิริยากับโลหะหรือสารอื่นจะทำให้เกิดควันที่เป็นพิษของก๊าซ Hydrogen chloride และเกิดปฏิกิริยาที่มีความไวกับไฟหรือเกิดระเบิดได้ง่าย จึงควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับด่าง amines โลหะกลุ่มอัลคาไล ทองแดง อัลล์ลอยด์ของทองแดง อลูมิเนียม เหล็ก และจะเกิดปฏิกิริยารุนแรงหากกรดมีความเข้มข้นสูงมีการสัมผัสกับน้ำ มีความเป็นพิษสูง และมีฤทธิ์กัดกร่อนสูงมาก ควัน และไอจะระคายเคืองต่อดวงตา เยื่อบุอ่อน และทางเดินหายใจส่วนบน

 

ข้อมูลอุบัติภัยจากวัตถุเคมีบริเวณพื้นที่จังหวัดระยอง 

ที่มา: เว็บไซต์โครงการสารสนเทศเพื่อการจัดตั้งศูนย์เฝ้าระวังสิ่งแวดล้อมและสุขภาพภาคประชาชน  http://www.mtp.rmutt.ac.th/?p=2360

ประเภทสาร  วันที่  เหตุการณ์  สถานที่  ความเสียหาย/การจัดการ  ที่มา*
วัตถุระเบิด 10 เม.ย. 2545 เกิดเพลิงลุกไหม้เครื่องผสมสารเคมีทำให้ความร้อนในอาคารเพิ่มสูงจนเกิดการระเบิดของสารเคมีในถังผสมสาร (ไนโตรเซลลูโลส และสารไวไฟหลายชนิด) บริษัทไทยโดโน-เกนเกน จำกัดกิ่ง อ.นิคมพัฒนา จ.ระยอง –  อาคารผลิตเสียหายทั้งหลัง–  เกิดก๊าซพิษเนื่องจากการติดไฟของสารเคมีและน้ำเสียจากการดับเพลิง–  มูลค่าความเสียหายประมาณ 50 ล้านบาท 2
ก๊าซไวไฟ/น้ำมัน 2530 เกิดเพลิงลุกไหม้จากการรั่วไหลของเอทิลีน (Ethylene) Thai Petrochemical Industry Ltd. (TPI)  
จ.ระยอง
  1
2538
29 ม.ค. 2544 รถแทรกเตอร์กระแทกกับท่อส่งก๊าซ LPG ของ ปตท. ที่ฝังอยู่ใต้ดิน ทำให้เกิดการรั่วของก๊าซประมาณ 25,000 ลบ.ม. อ.บางละมุง จ.ชลบุรี กลุ่มควันหนาสร้างความตื่นตระหนกแก่ประชาชนผู้ใช้ถนนและผู้ที่อยู่ใกล้เคียง 2
22 ก.ย. 2548 เพลิงไหม้ถังน้ำมันเตาและน้ำมันดีเซล โรงงานหลอมอลูมิเนียม บริษัท มิยูกิ อินดัสทรี (ประเทศไทย) จำกัด 61/17 ซอย 2 หมู่ 3 ต. มาบยางพร นิคมอุตสาหกรรมสยามอิสเทิร์น อ. ปลวกแดง จ. ระยอง น้ำมันเตาและน้ำมันดีเซลไหม้ไฟไปอย่างละประมาณ 3 หมื่นลิตร 4
4 พ.ค.2549 น้ำมันเตารั่วไหลลงทะเล ขณะกำลังขนถ่ายจากคลังน้ำมันลงเรือ CT 34 ประเทศไทย ท่าเรือโรงกลั่นน้ำมัน บริษัท อัลลายแอนซ์ รีไฟน์นิ่ง จำกัด ถนนไอ 8 นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุต อ. เมือง จ. ระยอง น้ำมันเตารั่วไหลลงทะเลประมาณ 15,000 ลิตร 4
9 ม.ค. 2550 ไฟไหม้ถังเก็บสารเอทธิลีน ภายในแทงก์ฟาร์มของโรงงานบริษัท ไออาร์พีซี (ทีพีไอ) ถังเก็บสารเคมีที่ 38 ภายในแท็งก์ฟาร์มของโรงงานบริษัท ไออาร์พีซี (ทีพีไอ) ต. เชิงเนิน อ. เมืองระยอง เพลิงไหม้ถังเก็บสารเอทธิลีน 1 ลูก 4
31 ม.ค. 2552 น้ำมันจำนวนมากรั่วไหลออกมาจากเรือบรรทุกน้ำมัน กระจายลงทะเลเป็นบริเวณกว้าง บริเวณชายหาดแหลมรุ่งเรือง ใกล้กับท่าเทียบเรือของ บริษัท ไออาร์พีซี จำกัด (มหาชน) จ. ระยอง คราบน้ำมันแผ่ครอบคลุมพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง และกำลังถูกคลื่นลมพัดเข้าสู่ชายฝั่งทะเล 4
7 พ.ค. 2552 ไฟไหม้บริเวณบ่อน้ำมันออแกไนซ์จำนวน 7 บ่อ ภายในโรงงานหลอมเหล็ก บริษัท ไทยคูน เวิลด์ไวด์กรุ๊ป (ประเทศไทย) จำกัด 99 ม.1 นิคมอุตสาหกรรมระยอง อ.นิคมพัฒนา จ.ระยอง ไม่มีผู้ได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต 4
แอมโนเนีย ด่างเข้มข้น ไนโตรเจน 18 มิ.ย.2543 รถบรรทุก 10 ล้อ ขนโซดาไฟ พลิกคว่ำลงคลอง ทำให้โซดาไฟที่บรรจุในถุงละลายไปกับน้ำ ทางหลวงในเขต กิ่ง อ.พนัสนิคม จ.ระยอง – คนขับรถเสียชีวิต– โซดาไฟทำปฏิกิริยากับน้ำแพร่กระจายเป็นระยะ 8 กม.  ทำให้ปลาตายจำนวนมาก เพราะน้ำในคลองมีสภาพเป็นด่างสูง 2
4 มี.ค.2544 รถบรรทุกเทรเลอร์บรรทุกโซดาไฟพลิกตะแคงในซอยเข้าหมู่บ้านตะกาด หมู่ 4 ต.ตะพง อ.เมือง จ.ระยอง สารเคมีไหลลงสู่แหล่งน้ำ อ.เมือง จ.ระยอง สารเคมีไหลลงสู่แหล่งน้ำกินของสัตว์เลี้ยงบริเวณทุ่งนา ทำให้ปลาตายจำนวนมาก 2
20 ก.ย. 2548 แอมโมเนียรั่วออกมาจากท่อส่งที่ผุกร่อน โรงงานแปรรูปอาหารทะเลและห้องเย็นของบริษัท เจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด จ.ระยอง   4
กรด ก๊าซพิษจากกรด และอื่นๆ 12 มิ.ย. 2542 รถบรรทุกกรดไฮโดรคลอริก 35% ขนาด 11 ตันของบริษัทซีแอลทราน สปอร์ต จำกัด ระเบิดและรั่วไหล เนื่องจากกรดทำปฏิกิริยากับผิวโลหะเกิดความร้อนและความดันเพิ่มขึ้น เกิดการรั่วไหลของกรดไฮโดรคลอริกออกจากถัง และเกิดควันของไอกรดฟุ้งกระจาย ถนนสาย 3138 (ระยอง-บ้านค่าย) อ.เมือง จ.ระยอง –  กรดไฮโดรคลอริกรั่วไหลลงพื้นถนนเป็นระยะทาง 25 กม. จนหมดถัง–  มีผู้เจ็บป่วยจากการสูดดมก๊าซไฮโดรคลอริก 5 ราย 1
23 พ.ย. 2543 รถขนกรดซัลฟูริก 98% ความจุ 12 ตัน พุ่งชนรถคันอื่น ทำให้กรด ซัลฟูริกไหลลงคลองข้างทาง ต.มาบตาพุด อ.เมือง จ.ระยอง บาดเจ็บ 2 ราย 2
18 มิ.ย. 2544 รถบรรทุกกรดไนตริก 68% พลิกคว่ำข้างถนน ถนนสาย 36 ระยอง-พัทยา ระหว่าง กม. 35-36 ต.มาบข่า กิ่ง อ.นิคมพัฒนา จ.ระยอง ไม่เกิดความเสียหายต่อประชาชนและสิ่งแวดล้อมเพราะสารเคมีไม่เกิดการรั่วไหลจากภาชนะบรรจุ 2
25 มิ.ย. 2545 เกิดเหตุระเบิดที่โรงงานบรรจุก๊าซ ขณะคนงานถ่ายก๊าซจากถังใหญ่ลงถังเล็ก โรงงานบรรจุก๊าซออกซิเจน-ไนโตรเจน ห้างหุ้นส่วนจำกัด ไทยผลิตภัณฑ์ก๊าซ ต.เนินพระ อ.เมือง จ.ระยอง หลังคาโรงงานเสียหาย คนงานเสียชีวิต 1 ราย และได้รับบาดเจ็บ 1 ราย 2
2 มี.ค.2548 รถบรรทุกของ หจก. หาดใหญ่พงษ์ศิริ นำ Acrylic Acid ไปส่งที่นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด พลิกคว่ำ เพชรเกษม กม.365 บ้านนาหูกวาง อ.ทับสะแก จ.ประจวบคีรีขันธ์ สารเคมีรั่วไหลจากถัง ส่งกลิ่นเหม็นฉุนและฟุ้งกระจายไปทั่วบริเวณที่เกิดเหตุ 2
11 ธ.ค. 2545 โรงงานอุตสาหกรรมแอบลักลอบนำน้ำกรดมาทิ้ง ชุมชนบ้านชากกลาง หมู่ 4 ต.ห้วยโป่ง อ.เมือง จ.ระยอง น้ำในคลองเน่าเสีย ส่งกลิ่นเหม็นเปรี้ยวคล้ายน้ำกรด เมื่อถูกตามร่างกายจะคันและแสบมาก 4
10 มิ.ย. 2551 ท่อส่งสารคิวมีน (Cumene) ขนาด 6 นิ้ว รั่วไหล ทำให้ก๊าซพิษกระจายไปทั่วโรงงาน บริษัท พีทีที ฟีนอล จำกัด นิคมอุตสาหกรรมเหมราช เลขที่ 9 ซอยจี 9 ถนนปกรณ์สงเคราะห์ ต.ห้วยโป่ง อ.เมือง จ.ระยอง มีผู้ได้รับบาดเจ็บจากการสูดดมก๊าซพิษทั้งสิ้น 112 ราย ในจำนวนนี้มีอาการสาหัส 33 ราย 4
13 ก.พ. 2552 ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์รั่วไหล ไม่ทราบสาเหตุ บริษัท ปตท. เคมีคอล จำกัด (มหาชน) ถนนไอ นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด ต.ห้วยโป่ง อ.เมือง จ.ระยอง คนงานและผู้รับเหมาจำนวน 27 ราย มีอาการวิงเวียนศีรษะ แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก ต้องส่งโรงพยาบาล มีอาการสาหัสต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ  4 ราย 4
สี ทินเนอร์ ตัวทำละลาย 3 พ.ย. 2549 รถบรรทุกสารแมททิวลีน บรรจุถัง 200 ลิตร จำนวน 4 ถัง และสารเคมีทินเนอร์ บรรจุถัง 20 ลิตร จำนวน 7 ถัง ชนท้ายรถจักรยานยนต์พลิกคว่ำ ทำให้เกิดไฟลุกไหม้ทั้งคัน ถนนสาย 36 กม.31 หมู่ 6 ต.มะขามคู่ อ.นิคมพัฒนา จ.ระยอง มีผู้บาดเจ็บเล็กน้อย 1 ราย 4
สารเคมีอื่น 6 มี.ค. 2543 ท่อส่งก๊าซคาร์บอนิลคลอไรด์ (ฟอสจีน) เกิดการแตกรั่ว บริษัทไทยโพลีคาร์บอเนต จำกัด นิคมอุตสาหกรรมผาแดง อ.เมือง จ.ระยอง – ประชาชนได้รับอันตรายจากการสูดดมก๊าซพิษจำนวนมาก– เจ้าหน้าที่ รปภ. เสียชีวิต 1 คน เนื่องจากเข้าไปปิดวาล์วโดยไม่สวมหน้ากากป้องกันก๊าซพิษ 1
1 ม.ค. 2544 เรือบรรทุกแอมโมเนียมไนเตรทปริมาณ 125 ตู้คอนเทนเนอร์ล่มขณะขนย้ายสินค้าลงเรือ ท่าเทียบเรือ บ.อุตสาหกรรมปิโตรเคมีกัลไทย จำกัด จ.ระยอง ปลาตายและมีสารรั่วไหลบางส่วน 2
5 มี.ค. 2544 รถบรรทุกสารเคมีซีโฟร์พลิกคว่ำขณะนำส่งสารเคมีที่บริษัทอุตสาหกรรมปิโตรเคมีกัลไทย จำกัด นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด อ.เมือง จ.ระยอง ไม่เกิดความเสียหายต่อประชาชนและสิ่งแวดล้อมเพราะสารเคมีไม่เกิดการรั่วไหลจากภาชนะบรรจุ 2
6 มี.ค. 2544 รถบรรทุกของบริษัทเซออนเคมิคอล ซึ่งบรรทุกสาร Butadiene Raffinate จำนวน 16 ตัน พลิกคว่ำ นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด    อ.เมือง จ.ระยอง เจ้าหน้าที่ปิดกั้นถนนและกันคนออกจากพื้นที่ แต่ไม่เกิดความเสียหายต่อประชาชนและสิ่งแวดล้อมเพราะสารเคมีไม่เกิดการรั่วไหลจากภาชนะบรรจุ 2
7 มี.ค. 2544 รถบรรทุกสารเคมีพลิกคว่ำ (3 เดือนก่อน) ทำให้สารเคมีซึ่งคาดว่าเป็นแคลเซียมออกไซด์ (CaO) หกหล่นและถูกทิ้งไว้ในบริเวณดังกล่าว บ้านตะกาด หมู่ 4 ต.ตะพง อ.เมือง จ.ระยอง CaO ส่งผลกระทบต่อดินและหญ้าในบริเวณดังกล่าว ทำให้ดินมีสีจางลง และหญ้าตาย 2
13เม.ย. 2545 ไฟไหม้โรงงานผลิตพลาสติก บริษัทเอสทีดี พรีซีซัน จำกัด อ.บ้านฉาง จ.ระยอง ความเสียหายมากกว่า 60 ล้านบาท 2
3 พ.ค. 2545 รถบรรทุกสาร White Oil ของบริษัท S&R Transport จากท่าเรือแหลมฉบังมุ่งหน้าไป จ.ระยอง ชนกับรถกระบะ ทำให้สารเคมีรั่วไหลลงสู่พื้นถนน ถนน By-pass สาย 36 กิ่ง อ.นิคมพัฒนา จ.ระยอง กลิ่นจากไอระเหยของสาร อาจทำให้เกิดการระคายเคืองตา ผิวหนัง และระบบทางเดินหายใจส่วนต้น 2
3 ธ.ค. 2547 เพลิงไหม้โกดังเก็บวัตถุดิบสำหรับผลิตพีวีซีหรือพลาสติกแผ่นแข็ง โรงงานซีพีเจริญโภคภัณฑ์ปิโตรเคมี จำกัด กิ่งอำเภอนิคมพัฒนา จ.ระยอง เพลิงใหม้กว่า 2 ชั่วโมง สูญเสียไม่ต่ำกว่า 100 ล้านบาท 3
5 ธ.ค. 2549 มีการรั่วไหลของสารระเหยอินทรีย์หลายชนิด โดยเฉพาะสารไฮโดรปิโตรเลียม จากถังเก็บสารเคมีในบริเวณปั้มน้ำมัน ปั๊มน้ำมัน ตันติชัย จำกัด ริมถนนสุขุมวิทเลขที่ 227/10 หมู่ 6 ริมถนนสุขุมวิท ต.ทุ่งควายกิน อ.แกลง จ.ระยอง ประชาชนบริเวณรอบ ๆ 300 เมตรสูดดมสารเคมีเกิดการอาเจียน หน้ามืด วิงเวียน และหมดสติ 2
16 พ.ย. 2549 คนงานใช้รถแบ็คโฮผสมขยะในบ่อปรับเสถียรและเติมสารเคมีลงไป ทำให้เกิดประกายไฟลุกใหม้กองขยะ บริษัทบริหารและพัฒนาเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม จำกัด (มหาชน) ถนนไอ 2 นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด จ.ระยอง ไม่มีผู้ได้รับบาดเจ็บ และเสียชีวิต 4
2 ม.ค. 2550 ไฟไหม้โรงงานเก็บเม็ดพลาสติก บริษัท จิ้งฮงระยอง จำกัด 81/4 ถนนสายบายพาส 36 ต.เชิงเนิน อ.เมือง จ.ระยอง ไม่มีผู้ได้รับบาดเจ็บ และเสียชีวิต 4
18 ก.พ. 2550 เกิดไฟไหม้ที่เครื่องยนต์ ภายในรถบรรทุกเม็ดพลาสติกกว่า 1,000 ตัน บริเวณถนนบายพาสระยอง-กระทิงลาย ต.มะขามคู่ กิ่ง อ.นิคมพัฒนา จ. ระยอง มูลค่าความเสียหายกว่า 1 ล้านบาท 4
กากของเสีย 27 ส.ค. 2550 ลักลอบทิ้งกากของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม บริเวณป่าริมถนนสายบายพาส 36 ระหว่างหลักกิโลเมตร 35-36 เขตเทศบาลเมืองมาบตาพุด จ.ระยอง ส่งกลิ่นเหม็นรุนแรงไปทั่วบริเวณ 4
6 ก.พ. 2551 มีการลักลอบทิ้งสารเคมี ลักษณะสีขาวข้นจำนวนมาก ภายในซอยกอไผ่ ต.เนินพระ เขตเทศบาลเมืองมาบตาพุด จ.ระยอง บาดเจ็บ 4 ราย มีอาการเจ็บคอ หายใจไม่สะดวก เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย มีผื่นและแสบผิวหนัง 4
6 ก.ย. 2551 ลักลอบทิ้งกากของเสียอุตสาหกรรม ลักษณะเป็นก้อนสีดำจำนวนมาก ริมถนนสาย 36 หมู่ 2 ต.เชิงเนิน จ.ระยอง ส่งกลิ่นเหม็น ฟุ้งกระจายไปทั่วบริเวณ 4
2 มี.ค. 2552 มีการลักลอบนำขยะสารเคมีจากโรงงานผลิตเม็ดพลาสติกมาทิ้ง พื้นที่รกร้างริมคลองน้ำหูคลองสาธารณะ เขตเทศบาลเมืองมาบตาพุด จ.ระยอง กากขยะสารเคมีส่งกลิ่นเหม็นฉุนรุนแรงทั่วบริเวณ 4

ที่มา: ปรับจาก

1.หนังสือมหันตภัยจากวัตถุเคมี โดย ภิญโญ พานิชพันธ์ และพิณทิพ รื่นวงษา จัดพิมพ์ โดย บวท. สวทช. สกว. (ธันวาคม 2544)
2.ข้อมูลรวบรวมโดย สุเมธา วิเชียรเพชร ฝ่ายติดตามและฟื้นฟูกองจัดการสารอันตราย และกากของเสีย กรมควบคุมมลพิษ
3.ข้อมูลรวบรวมโดย รศ. สุชาตา ชินะจิตร ผู้ช่วยผู้อำนวยการ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย
4.ข้อมูลรวบรวมจากหนังสือพิมพ์

หมายเหตุ: ข้อมูล ณ พฤษภาคม 2552

 

author

ปฏิทินกิจกรรม EVENT CALENDAR

เข้าสู่ระบบ