มูลนิธิสืบฯ ส่ง นส.ถึง ‘มีชัย’ ขอคง ‘หมวดสิทธิชุมชน’ ในร่าง รธน.ใหม่

เรื่อง ขอให้แก้ไข (ร่าง) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
เรียน นายมีชัย ฤชุพันธุ์ ประธานกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ

ด้วยมูลนิธิสืบนาคะเสถียร ซึ่งเป็นองค์กรพัฒนาเอกชนด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติป่าไม้และสัตว์ป่า ได้ติดตามและศึกษาร่างรัฐธรรมนูญของกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ที่ได้มีการเผยแพร่ในเบื้องต้น เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559 นั้น ได้ตัดสิทธิชุมชน ที่จะเป็นหลักประกันการให้อำนาจกับประชาชน และชุมชน ในการผลักดันให้เกิดการจัดการตามสิทธิของชุมชนและบุคคล และไปเพิ่มหน้าที่แห่งรัฐ ซึ่งเป็นการให้อำนาจกับหน่วยงานของรัฐในการดำเนินการร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ทำให้ประชาชนเกิดความอ่อนแอ และขาดสมดุลในการจัดการอย่างมีส่วนร่วม พร้อมให้อำนาจรัฐและกลุ่มทุนเข้ามาดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรธรรมชาติได้โดยง่าย เนื่องจากภาคประชาชนขาดอำนาจในการติดตามและการตรวจสอบ มูลนิธิสืบนาคะเสถียรจึงมีข้อเรียกร้องให้มีการแก้ไขร่างรัฐธรรมนูญ ดังต่อไปนี้

1. ขอให้คงหมวดสิทธิชุมชน และขอให้คงถ้อยคำและระดับของการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการ การบํารุงรักษา และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม รวมทั้งความหลากหลายทางชีวภาพอย่างสมดุลและยั่งยืนรวมถึงสิทธิของบุคคลที่จะมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการอนุรักษ์บํารุงรักษา และการได้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ และในการคุ้มครอง ส่งเสริม และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ดํารงชีพอยู่ได้อย่างปกติและต่อเนื่องในสิ่งแวดล้อม ที่จะไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัย สวัสดิภาพ หรือคุณภาพชีวิตของตนที่ย่อมได้รับความคุ้มครองตามความเหมาะสมออก ให้ไม่น้อยกว่ารัฐธรรมนูญ ปี 2550 ที่ผ่านมา

2. ในหมวดสิทธิชุมชนขอให้คงถ้อยคำการดําเนินโครงการหรือกิจกรรมที่อาจก่อให้ เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรงทั้งทาง ด้านคุณภาพสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ จะกระทํามิได้ เว้นแต่จะได้ศึกษาและประเมินผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชนในชุมชน การจัดให้มีกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนและผู้มีส่วนได้เสียก่อน รวมทั้งได้ให้ องค์การอิสระซึ่งประกอบด้วยผู้แทนองค์กรเอกชนด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ และผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการการศึกษาด้านสิ่งแวดล้อมหรือทรัพยากรธรรมชาติหรือด้านสุขภาพ ให้ความเห็นประกอบก่อนมีการดําเนินการดังกล่าว สิทธิของชุมชนที่จะฟ้องหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ ราชการส่วนท้องถิ่น หรือองค์กรอื่นของรัฐที่เป็นนิติบุคคลเพื่อให้ปฏิบัติหน้าที่ตามบทบัญญัตินี้ย่อมได้รับความคุ้มครอง

3. ควรเพิ่มระดับการมีส่วนร่วมจากผู้ได้รับผลกระทบทางตรง ทั้งชุมชน หรือผู้ที่ได้รับผลกระทบโดยตรง บุคคล นิติบุคคลโดยกระบวนการพิจารณาอย่างรอบด้าน เช่น การประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมเชิงยุทธศาสตร์ กระบวนการประชุมเพื่อปรึกษาหารือ จนกระทั้งการร่วมตัดสินใจ ก่อนที่จะมีการตัดสินใจดำเนินโครงการ

ความเห็นดังกล่าวเป็นความเห็นเบื้องต้น ทั้งนี้มูลนิธิสืบนาคะเสถียร และเครือข่ายองค์กรอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ จะร่วมกันปรึกษาหารือและนำเสนอในรายละเอียดอื่นๆ ต่อไป

จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณาและขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้
ขอแสดงความนับถือ
นายศศิน  เฉลิมลาภ ประธานมูลนิธิสืบนาคะเสถียร

รัฐธรรมนูญ 2559