เดือนพฤศจิกายนในปีนี้ คือฤดูกาลเก็บเกี่ยวข้าวนาปีของชาวนาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยในยุคที่ใช้เครื่องจักรกลทำหน้าที่แทน “เคียวเกี่ยวข้าว” ด้วยมือหรือแรงงานคน
วิธีการเก็บเกี่ยวด้วยรถจักรนวดเกี่ยวข้าว เป็นรูปแบบที่พบเจอทั่วไปของชาวนาในยุคปัจจุบัน ย่นระยะเวลาในการเก็บเกี่ยวลงมาก และสามารถนำไปข้าวเปลือกที่นวดเสร็จแล้วขนขึ้นรถไปขายที่โรงสีข้าว (ขายข้าวสด) ได้ทันที หรือสามารถนำไปตากให้เมล็ดแห้งแล้วนำไปเก็บไว้เพื่อสีเป็นข้าวสารไว้บริโภคหรือขายเป็นข้าวเปลือกแห้งในภายหลังได้เช่นกัน
แม้วิธีการจะใช้รถจักรนวดเกี่ยวข้าวในการเก็บเกี่ยวผลผลิตแทนการใช้แรงงานคนในการใช้เคียวเกี่ยวก็ตาม แต่ก็ยังต้องใช้แรงงานคนในการบริหารจัดการทั้งขนย้าย นำไปขายและ/หรือตากอยู่
ชาวนาในเขตตำบลโพธิ์กระสังข์ อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ และเขตใกล้เคียงก็ใช้บริการรถจักรนวดเกี่ยวข้าวเกือบ 100 % ไม่มีใครได้เกี่ยวมือหรือใช้แรงงานคนให้เห็น
สังเวียน ดอกพอง บ้านโพธิ์กระสังข์เหนือ เล่าให้ฟังถึงปรากฎการณ์การทำนาในปีนี้ว่า ชาวนาในปีนี้เป็นการทำนาแบบเร่งรีบ และต้องใช้เครื่องจักรทั้งหมด นั่นหมายถึงต้องใช้เงินในการใช้จ่ายทั้งหมดตั้งแต่ฤดูกาลไถหว่านจนกระทั่งถึงเก็บเกี่ยวแบบนี้ และปีนี้มีรถนวดเกี่ยวข้าวให้เลือกใช้บริการมากมาย ทั้งรถอุ้มและรถกระสอบ ซึ่งก็เลือกใช้บริการรถอุ้มแล้วถ่ายใส่รถกระบะเกษตรของตัวเอง และได้มีเพื่อน ๆ ที่ทำงานด้วยกันมาช่วยในการขนส่งและช่วยในเรื่องอื่น ๆ ซึ่งไม่ได้มีการจ้างกันแต่อย่างใด
ณรงค์ชัย ไชยา บ้านพยอม เล่าว่า วันนี้พี่สังเวียน บอกว่ามีรถเกี่ยวมาลงที่นา เลยอาสามาช่วยงาน เพราะปกติก็ทำงานด้วยกัน เคยร่วมกีฬาฟุตบอลในทีมด้วยกัน ก็ได้ช่วยกันอยู่แล้ว แม้จะคนละหมู่บ้านแต่ก็อาศัยซึ่งกันและกัน อย่างวันนี้มาก็ช่วยจับกระสอบและขนข้าวเปลือกช่วยกัน และอีกอย่างมีการเกี่ยวข้าวแบบนี้ ก็ได้หนูหลายตัวด้วย จะได้นำไปประกอบอาหารกันด้วยกันอีก
สังเวียน ดอกพอง คือผู้ที่ชักนำและนำพาเพื่อน ๆ รวมทีมกันออกกำลังกายซ้อม เล่นฟุตบอลและมีการส่งแข่งขันตามทัวร์นาเม้นต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในนามทีม “เฉพาะกิจ” โดยเป็นทีมผู้สูงอายุ มีเพื่อนที่รักในด้านกีฬาฟุตบอลวัยสูงอายุที่มีจากหลายหมู่บ้าน ต่างตำบล ต่างอำเภอก็มี รวมกลุ่มเพื่อออกกำลังกายด้วยกัน
เอกชัย รังษี กลุ่มเพื่อนที่อาสามาร่วมกันในการเกี่ยวข้าวครั้งนี้ ก็คือหนึ่งในทีมเฉพาะกิจเช่นกัน เล่าว่า ก็ได้มาช่วยกันที่นาตรงนี้ ได้หนูนามาหลายตัว ก็ได้แสดงฝีมือในการเป็นพ่อครัวประกอบอาหารให้กับทีมงานที่ช่วยกันในครั้งนี้ โดยจะได้เน้นที่เมนูเด็ดบ้าน ๆ ที่เป็นสูตรเฉพาะของชาวบ้าน ๆ เรา คือ ผัดเผ็ดหนูนาสูตรเฉพาะ นั่นเอง
ในฤดูกาลเก็บเกี่ยวผลผลิตนาข้าวนาปีโดยใช้รถจักรนวดเกี่ยวข้าวเช่นนี้ ในแต่ละปีข้าวในแปลงนาจะถูกเก็บเกี่ยวเสร็จเร็วขึ้นมากกว่าปีก่อน ๆ เพราะมีรถจักรนวดเกี่ยวข้าวมากเพิ่มมากขึ้น ทำให้ผืนทุ่งรวงทองนั้นมีเวลาในการปรากฎให้เห็นไม่มากนัก โดยในปีนี้มีการลงเกี่ยวข้าวนาปี เริ่มตั้งแต่วันที่ 2 พฤศจิกายน และสิ้นสุดในการเก็บเกี่ยวในวันที่ 25 พฤศจิกายน นับวันได้เพียง 23 วันเท่านั้นที่เสียงรถจักรนวดเกี่ยวข้าวนาปีในละแวกนี้สิ้นสุดลง ที่น้อยกว่าปีที่ผ่านมาเกือบ 10 วัน
author
