สิทธิ (Embedding disabled, limit reached)
เมื่อพูดถึงสิทธิมนุษยชน จะต้องนึกถึงสิทธิ์ต่างๆที่ทุกคนควรได้รับในฐานะที่เป็นประชาชนของประเทศหรือรัฐนั้นๆ แต่เมื่อนึกถึงกลุ่มชาวเขาที่ไม่ถือว่าเล็กมาก แต่ก็อาศัยอยู่บนผืนแผ่นดินไทย เช่นเดียวกับประชาชนที่อยู่ในที่ราบ
ในปัจจุบันนี้ชาวเขาในจังหวัดพะเยา อย่างในหมู่บ้าน ปางปูเลาะ ต.ศรีถ้อย อ.แม่ใจ จ.พะเยา ได้รับสวัสดิการ สิทธิมนุษยชนของรัฐแล้วเกือบทั้งหมด แต่ยังมีเพียงบางส่วนที่ยังขาดแคลนและยังรอการช่วยเหลือจากรัฐบาล หมูบ้านนี้เป็นหมู่บ้านที่มีความเจริญเกือบเท่าเทียมกับ ชาวเมืองแล้ว ทุกคนมีความเป็นอยู่ อยู่ในระดับพอใช้ ไฟฟ้าสามารถเข้าถึงได้ มีถนนคอนกรีตตลอดหมู่บ้าน มีน้ำดื่มน้ำใช้ และทุกคนมีบัตรประชาชน ที่แสดงตนว่าเป็นคนไทยแล้ว โดยพื้นที่ที่พวกเขาอยู่ยังคงเป็นที่ดิน สปก.
ที่ดิน สปก. คือ ที่ดินที่รัฐจัดสรรให้สิทธิการเข้าทำประโยชน์ชั่วคราวในเขตปฏิรูปที่ดิน แก่เกษตรกร ที่ดินนี้ในหมู่บ้านปางปูเลาะเคยใช้เป็นพื้นที่เพื่อทำการเกษตรของชาวเขา แต่เมื่อสังคมเปลี่ยนไป ชาวเขาลงมาทำงานในตัวเมือง ต่างจังหวัด บางคนเข้าไปทำงานในเมืองหลวง จึงทำให้ได้รับค่าตอบแทนที่สูงขึ้นกว่าที่เคยเป็น พวกเขาจึงนำมาสร้างที่อยู่อาศัยให้มั่นคงและดูดีกว่าที่เคย ทุกอย่างในหมู่บ้านจึงมีความทัดเทียมกับชุมชนชาวเมือง ชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น มีการสนับสนุนงบประมาณจากรัฐบาล
แต่ใน หมู่บ้านแม่ต๋ำน้อย ต.แม่กา อ.เมือง จ.พะเยา ซึ่งอยู่ระหว่างทาง งาว – พะเยา นั้นกลับไม่ได้รับการดูแลจากรัฐบาล ชาวบ้านยังไม่มีไฟฟ้าใช้ น้ำที่ดื่มกินยังคงใช้น้ำฝน ถนนยังคงเป็นดินลูกรัง ทำให้การเดินทางเข้า – ออกหมู่บ้าน เป็นสิ่งที่ยากลำบาก
กว่า 20 กิโลเมตรในทางเข้าหมู่บ้าน ชาวบ้านได้ให้ข้อมูลว่า เวลามีฝนตก ถนนจะเละมากเดินทางไม่สะดวกและสภาพถนนจะเป็นดินโคลน ผู้ที่ไม่มีรถยนต์ก็จะต้องใช้จักรยานยนต์ในการเดินทาง ทำให้มีความยากลำบาก
ปัญหาไฟฟ้าไม่เข้าถึงในตัวหมู่บ้านก็ทำให้ชาวบ้านไม่สามารถใช้ชีวิตในช่วงกลางคืนได้อย่างสะดวกเหมือนคนในเมือง เมื่อเข้าสู่หน้าแล้งก็ไม่มีน้ำดื่ม ต้องเดินทางออกไปซื้อน้ำในเมืองมาบริโภค ซึ่งเป็นสิ่งที่ลำบากมาก
ผู้ใหญ่บ้านแม่ต๋ำน้อยกล่าวว่า มีการทำโครงการขอถนน และไฟฟ้าไปยังภาครัฐ แต่ก็ได้คำตอบมาว่า รัฐบาลไม่มีงบประมาณให้ ผู้ที่ย้ายเข้ามาใหม่ในหมู่บ้านบางรายก็ยังไม่มีบัตรประชาชน จึงทำให้ไม่ได้รับสิทธิจากรัฐบาล
ความแตกต่างของ 2 หมู่บ้านนี้อาจเกิดจากความเอนเอียง ทางความดูแลเอาใจใส่จากรัฐบาลก็เป็นได้
