คอลัมน์ : บทพูดคนเดียวของผี เรื่อง: ทินกร หุตางกูร ภาพ: ณฐพัฒญ์ อาชวรังสรรค์
ประเทศไทยมักมีเรื่องประหลาด รัฐบาลทหารแถลงผลงานหลังบริหารประเทศครบ 1 ปี โทรทัศน์ถ่ายทอด ผีผอมซีดไม่ได้ดู แต่รู้ว่าผลงานหนึ่งคือการออกค่านิยม 12 ประการ เป็นแนวทางให้คนไทยปฏิบัติ
1.รักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ 2. ซื่อสัตย์ เสียสละ อดทน 3. กตัญญูต่อพ่อแม่ ผู้ปกครอง ครูบาอาจารย์ 4.ใฝ่หาความรู้ หมั่นศึกษาเล่าเรียนทั้งทางตรง ทางอ้อม 5. เข้าใจเรียนรู้การเป็นประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขที่ถูกต้อง..
หลายข้อเป็นนามธรรมสำหรับผีผอมซีด เขาไม่ทราบจะปฏิบัติอย่างไร เช่น ข้อ 1 ความรักไม่อาจเกิดจากความพยายามหรือการถูกบังคับ เขาไม่เชื่อว่าตนเองจะเป็นผีรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ เพียงเพราะยืนตรงเมื่อได้ยินเพลงชาติ ไหว้พระพุทธรูป หรือถวายความเคารพพระบรมฉายาลักษณ์
ความรักเป็นปฏิกิริยาไฟฟ้าเคมีในสมองที่เกิดเองเวลาเราพบสิ่งที่ทำให้พึงใจ อบอุ่น ปลอดภัย
ข้อ 5 ผีผอมซีดแอบไปนั่งในห้องเรียน ครูสอนนักเรียนว่าหลังเปลี่ยนระบอบการปกครองปี 2475 รัฐธรรมนูญทุกฉบับกำหนดให้ประเทศไทยปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตย พระมหากษัตริย์ทรงอยู่ใต้กฎหมาย ไม่เกี่ยวข้องกับการเมือง และเป็นที่เคารพสักการะ ผู้ใดจะละเมิดมิได้ ผีผอมซีดสงสัยว่ามีสิ่งใดให้เรียนรู้นอกจากนั้นเพื่อจะเข้าใจ ‘การเป็นประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข’ อย่างถูกต้อง
ถ้ามีทำไมครูไม่สอน รัฐบาลทหารไม่บอก
ผีผอมซีดเดินไปกลางแสงไฟ นึกถึงคำว่า ‘แบบไทย’ ยักษ์ใจร้ายนำคำนั้นไปเป็นคุณศัพท์ต่อท้ายเมื่อต้องการทำสิ่งซึ่งผิดหลักสากล หรืออยากต่อการเข้าใจของประชาคมโลก เช่น ค่านิยมแบบไทย ประชาธิปไตยแบบไทย วิธีแก้ปัญหาแบบไทย ฯลฯ
คนไทยคล้ายเป็นมนุษย์ต่างดาวมาอยู่บนโลก ไม่อาจปฏิบัติเหมือนคนอื่น
รัฐบาลทหารกำลังพิจารณายกเลิกการกำหนดอัตราค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาท ที่เป็นนโยบายของรัฐบาลชุดก่อน หัวหน้ารัฐบาล รองหัวหน้ารัฐบาลฝ่ายเศรษฐกิจ นักวิชาการจากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย หรือ ทีดีอาร์ไอ กล่าวเป็นเสียงเดียวว่า ค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาทสร้างความเสียหาย ผู้ประกอบการอยู่ยาก นักลงทุนไม่มาลงทุน การส่งออกได้รับผลกระทบ ศักยภาพด้านการแข่งขันของสินค้าไทยในตลาดโลกลด แรงงานต่างด้าวไหลเข้าประเทศ
ผีผอมซีดรู้สึกเศร้าเหมือนนั่งพิงลำโพงวิทยุ สูบบุหรี่ ฟังเพลง Lightning Express ของ ดิ เอเวอร์ลี บราเธอร์ส รถไฟขบวนสายฟ้าแล่นออกจากสถานี ผู้โดยสารมีความสุข ยกเว้นเด็กหนุ่มที่นั่งอ่านจดหมาย สีหน้าหม่นหมองบ่งว่าข้อความในจดหมายคือข่าวร้าย พนักงานตรวจตั๋วเดินไปตรวจตั๋วของผู้โดยสารทีละคนจนถึงเด็กหนุ่ม เขาไม่มีตั๋ว เงินค่าปรับก็ไม่มี พนักงานตรวจตั๋วสั่งให้เขาลงสถานีหน้า เด็กหนุ่มขอร้องพนักงานตรวจตั๋วไม่ให้ไล่เขาลงจากรถไฟกลางทาง เขาสัญญาจะจ่ายค่าปรับทีหลัง เด็กหนุ่มบอกว่ามีคนรอเขาอยู่ คนที่กำลังจะตาย คนที่เป็นแม่ และเพื่อนที่ดีที่สุดในชีวิต เขาต้องไปจูบลาเป็นครั้งสุดท้าย เด็กสาวซึ่งนั่งใกล้ ๆ ได้ยิน เธอล้วงกระเป๋ากระโปรง หยิบเงินทั้งหมดที่มีส่งให้พนักงานตรวจตั๋วเป็นค่าปรับ
บางคืนหลังคนหลับ ผีผอมซีดชอบไปห้องสมุดสาธารณะ รายงานจากหนังสือพิมพ์ระบุว่าสมัยรัฐบาลของนายกรัฐมนตรียิ่งลักษณ์ ชินวัตร นักลงทุนต่างชาติที่คิดจะลงทุนในประเทศไทยไม่กังวลกับค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาท แต่กังวลกับความไม่แน่นอนทางการเมือง
ช่วงรัฐบาลทหาร เครื่องบิน เงินลงทุนจากต่างชาติหายไปร้อยละ 90 เพราะความไม่มีประชาธิปไตยในประเทศ
บริเวณท่าเรือ กิจกรรมการขนตู้สินค้าไม่คึกคัก ปั้นจั่นมหึมาเรียงเป็นแนว เหยียดตัวทาบขอบฟ้าอย่างเหงา ๆ เหมือนฝูงสัตว์ประหลาดถูกฉีดยาระงับประสาท
ค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาททำให้ต้นทุนการผลิตสินค้าสูงขึ้น ผู้ประกอบการต้องเพิ่มราคาขาย ผู้ซื้อบางส่วนหันไปซื้อสินค้าจากที่อื่นซึ่งราคาถูกกว่า แต่นั่นเพียงพอจะกล่าวได้ไหมว่าคือสาเหตุให้ศักยภาพด้านการแข่งขันของสินค้าไทยในตลาดโลกลด
เปรียบกับประเทศอื่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อัตราค่าแรงขั้นต่ำของไทยเท่าฟิลิปปินส์ ต่ำกว่าสิงคโปร์กับบรูไน สูงกว่าพม่า มาเลเซีย ลาว กัมพูชา เวียดนาม
ที่ผ่านมาสินค้าไทยมีชื่อเรื่องความประณีตเหนือกว่าสินค้าจากประเทศที่อัตราค่าแรงขั้นต่ำไม่ถึง 300 บาท ผู้ซื้อซึ่งให้ความสำคัญกับคุณภาพยินดีจ่ายเพิ่มเพื่อสิ่งที่ดี
ปี 2558 ความเติบโตด้านการส่งออกติดลบ นักวิเคราะห์ชี้ว่าเป็นเพราะเศรษฐกิจไทยชะงัก เศรษฐกิจโลกชะลอตัว สหภาพยุโรปตัดสิทธิพิเศษทางภาษีศุลกากรสำหรับจักรยานยนต์กับอาหารทะเลแช่แข็งของไทย ประชาคมโลกไม่อยากค้าขายกับประเทศที่ไม่มีความเป็นประชาธิปไตย
นักวิชาการจากทีดีอาร์ไอบอกว่า อัตราค่าแรงขั้นต่ำไม่ควรกำหนดโดยรัฐบาล ควรเป็นการตกลงระหว่างไตรภาคี 3 ฝ่าย คือ ลูกจ้าง นายจ้าง และคนกลางที่เป็นเจ้าหน้าที่รัฐหรือนักวิชาการ การกำหนดอัตราค่าแรงขั้นต่ำเท่ากันทั่วประเทศเป็นสิ่งผิด เพราะค่าครองชีพแต่ละพื้นที่ไม่เท่ากัน
ข้าราชการระดับสูงของกระทรวงแรงงานกล่าวว่าเชื่อใน ‘วิถีแบบไทย’ ประเทศนี้ไม่เหมือนประเทศอื่น นายจ้างกับลูกจ้างมีความเอื้ออาทรกัน กลางสภาพเศรษฐกิจอย่างที่เป็น ค่าจ้างขั้นต่ำ 300 บาทคือภาระหนักของนายจ้าง ลูกจ้างต้องเห็นใจ…
ตัวแทนของผู้ใช้แรงงานที่ไปออกรายการโทรทัศน์กับนักวิชาการจากทีดีอาร์ไอ และข้าราชการระดับสูงของกระทรวงแรงงานพูดว่า ปัจจุบันค่าครองชีพแต่ละพื้นที่แทบไม่มีความต่าง สินค้าในร้านสะดวกซื้อที่กรุงเทพฯ กับต่างจังหวัดราคาเท่ากัน ความเอื้ออาทรหายาก นายจ้างกับลูกจ้างต้องการประโยชน์สูงสุด แต่ ‘วิถีแบบไทย’ ทำให้ลูกจ้างเสียเปรียบ ลูกจ้างกลัวนายจ้าง ไม่กล้าพูดตรงๆ ต่อหน้าบนโต๊ะเจรจา การรวมตัวเป็นสหภาพแรงงานเพื่อเสริมอำนาจการต่อรองก็ลำบาก ไม่ได้รับการผลักดันจากภาครัฐ
ขณะตัวแทนของผู้ใช้แรงงานพูด กล้องโทรทัศน์เบนไปจับภาพหน้าของนักวิชาการจากทีดีอาร์ไอกับข้าราชการระดับสูงของกระทรวงแรงงาน ทั้งคู่ยิ้มคล้ายกำลังฟังเด็กเล่านิทาน
ผีผอมซีดถือดอกคาร์เนชั่นสีขาว เงยหน้าดูโทรทัศน์บนผนังตึกระฟ้า เขาไม่เข้าใจว่าทำไมเมื่อเกิดปัญหานายจ้าง-ลูกจ้าง นักวิชาการกับเจ้าหน้าที่รัฐปกป้องเฉพาะประโยชน์ของนายจ้าง
นักวิชาการกับเจ้าหน้าที่รัฐต้องเป็นกลาง
ลูกจ้างถูกเรียกร้องให้เสียสละ ยอมลดค่าแรง แต่นายจ้างไม่เคยถูกเรียกร้องให้เสียสละ ยอมลดกำไร
ค่าแรงคิดเป็นร้อยละ 10 ของต้นทุนการผลิต ผีผอมซีดคิดว่าหากกิจการใดอยู่ไม่ได้เพราะการจ่ายค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาท กิจการนั้นก็ควรปิด
การลดกำไรไม่ส่งผลกระทบใดต่อผู้ประกอบการนอกจากเงินในกระเป๋าน้อยลง แต่การยกเลิกการกำหนดอัตราค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาทส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของผู้ใช้แรงงาน
สมมุติค่าแรงขั้นต่ำไม่ถึง 300 บาท ผีผอมซีดสงสัยว่าคนคนหนึ่งจะดำรงชีพอย่างไร ถ้าอยู่ในเมือง ไม่มีที่เลี้ยงสัตว์ปลูกผักกินเอง ต้องเสียค่าเช่าบ้าน ค่าอาหาร ค่าเดินทาง
คำนวณจากค่าครองชีพตอนนี้ หักค่าใช้จ่ายที่จำเป็นแล้ว ค่าแรงวันละ 300 บาทยังเกือบไม่พอ
ต่อให้คนคนนั้นเป็นฟันเฟืองเล็กๆ ของเครื่องจักรยักษ์ เป็นแรงงานที่ยังไม่ได้พัฒนาฝีมือ เป็นแรงงานต่างด้าว ซึ่งอุปโภคบริโภคสินค้าราคาต่ำสุดในตลาด
ดาวเทียมโคจรในอวกาศ ถ้ากล้องวีดิโอดิจิตอลบนดาวเทียมหันเลนส์ส่องประเทศไทยจะเห็น ‘ฟันเฟืองเล็กๆ ของเครื่องจักรยักษ์’ นับไม่ถ้วนในเมือง พวกเขาไม่ได้กำลังเต้นรำ มีความสุข ใช้ชีวิตฟุ่มเฟือย แต่กำลังปาดเหงื่อทำงาน โดยสารรถเมล์บุบกลับที่พัก กินอาหารบรรจุถุงพลาสติก หลับในห้องเช่าโทรมๆ
ผีผอมซีดไม่อยากจินตนาการฉากสะเทือนอารมณ์อย่างในละคร แต่เชื่อว่าหากแรงงานที่ยังไม่ได้พัฒนาฝีมือหรือแรงงานต่างด้าวเดินผ่านร้านขายซีดี อยากซื้อซีดีเพลงสักแผ่น คงคิดหนักคล้ายจะตัดแขนตัวเอง
ในฐานะมนุษย์ นอกจากปัจจัย 4 เราทุกคนควรมีสิทธิหาความบันเทิงตามอัตภาพ
จากการวิเคราะห์ของผู้เชี่ยวชาญชาวต่างประเทศกับความจริงที่ปรากฏ อัตราค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาทไม่ได้ก่อความเสียหายอย่างที่รัฐบาลทหารกับผู้สนับสนุนอ้าง สาเหตุของการจะยกเลิกเป็นเรื่อง ‘การเมือง’ ผีผอมซีดนึกถึงความอิจฉากับความมีอคติ เขายืนกลางสี่แยก ไฟสัญญาณจราจรเปล่งแสงสีเขียว สีเหลือง สีแดง เขาง่วง และอยากรู้ว่าถ้าหลับไป 100 ปี เมื่อความฝันในคืนสุดท้ายของปีที่ 100 ปลุกให้ตื่น ประเทศไทยจะเปลี่ยนหรือยังเต็มไปด้วยเรื่องประหลาด
คนอ่อนแอถูกเรียกร้องให้เสียสละก่อนคนแข็งแรง คนชั้นปกครอง ‘เล่นเกมอำนาจ’ โดยไม่ไยดีความทุกข์ของคนชั้นล่าง…
author
