ลองขับรถมางาน “ลองลำพูน” นี่เป็นครั้งแรกเห็นที่เราได้เห็นงานสร้างสรรค์ในโกดังร้างที่ปรับพื้นที่ให้เป็น Creative Space กลางย่านใจกลางเมืองลำพูน โกดังกรุงไทย อาร์ต แฟคทอรี่ ตั้งบนถนน มุกดา ตำบล ในเมือง อำเภอเมืองลำพูน ลำพูน ถนนซอยเล็ก ๆ ที่บริเวณรอบข้างเต็มไปด้วยตึกเก่า ที่บ้างเปิดร้านเก่าไปพร้อมกับงานนี้ เราใช้เวลาเพียงแค่ไม่กี่นาทีเดินเข้าในงาน เดินเข้ามาเห็นสิ่งที่น่าสนใจอยู่ภายในงานนี้หลากหลาย ทั้งงานของศิลปินเมืองลำพูน นิทรรศการภาพถ่าย งานคราฟ ผู้ประกอบการรายย่อยต่าง ๆ ที่มาร่วมกัน “ลอง” ประกอบสร้างฟื้นย่านเมืองเก่าในคูเมืองกันสักตั้ง
แม้ว่าลำพูนจะถูกจัดให้เป็นกลุ่มเมืองสำคัญกลุ่ม 1 ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี ศูนย์กลางของอาณาจักรหริภุญชัย และมีความพยายามของคนรุ่นใหม่ รุ่นเดิมในหลายกลุ่มพยายามฟื้นเศรษฐกิจลำพูน แต่ยังไม่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวได้มากเท่าที่ควร
ภาพบรรยากาศตึกเก่าใน จ.ลำพูน จาก Creative Economy Agency
บริบทใจกลางเมืองลำพูนในเขตเมืองเก่ามีอาคารเก่ากระจายอยู่ทั่วกว่า 128 อาคาร และถูกปล่อยทิ้งร้างมากกว่า 40% ปัจจุบันถูกประเมินว่าอยู่ในภาวะ dead space ซึ่งหลายคนในปัจจุบันมักบอกว่า ลองไปเดินลำพูนตอนประมาณหลัง 1 ทุ่มมันเป็นความเงียบสงบที่หากปล่อยไว้อาจกลายเป็นเมืองที่ไร้ชีวิตนี่เป็นโจทย์หนึ่งที่ โปรเจ็กต์ลองลำพูน (Long Lamphun) ภายใต้โครงการ Lamphun City Lab ร่วมกับสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (CEA) และเทศบาลลำพูน อีกงานหนึ่งที่คนลำพูนอยากบอก “หละปูนบ่แม่นเมืองรอง จวนมาลองตี้หละปูน”
ลองที่ 1 คนลำพูนได้ลองทำ ลองคิด จูนคนรุ่นใหม่ X คนรุ่นเดอะ เห็นศักยภาพและการไปต่อร่วมกัน
ลองที่ 2 ชวนคนนอกลองเข้ามาลำพูนทั้งจังหวัด ลองเที่ยว ลองอยู่ ลองลงทุน
การรีโนเวตโกดังร้างเก่าซึ่งเดิมทีเป็นร้านขายวัสดุก่อสร้างตั้งอยู่บนถนนมุกดา ใช้เป็นสถานที่จัดกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์และถ่ายทอดความหมายของเมืองลำพูนอดีต ปัจจุบัน อนาคต
Long being ~ Long stay ~ Long do
พี่เอก ไชยยง รัตนอังกูร กรรมการบริหาร Lamphun City lab และ Executive Director โปรเจ็กต์ลองลำพูน (Long Lamphun)
การทำงานนี้คือ หนึ่ง อยากลำพูนเป็นเมืองแห่งการทดลอง เพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลง สอง อยากให้เมืองนี้ Long ในความหมายของภาษาอังกฤษ คือ ยาวนาน ยั่งยืน มีชีวิตที่ยืนยาวนานมีความสุขยั่งยืน ในขณะเดียวกันผู้คนที่แวะเวียนเข้ามามาอยู่ที่นี่อย่างยาวนานมากขึ้น เพราะงานหลาย ๆ ชิ้นที่ค้นพบในปัจจุบันคือ
ลำพูนเป็นเมืองทางผ่านยังคงเป็นแบบนั้นอยู่ ถูกตราหน้าว่าเป็นเมืองรอง
จำนวนการผ่านคนแวะเวียนมาที่เมืองมีแค่ระยะสั้น เวลาที่คนใช้ชีวิตและมาทำกิจกรรมทางเศรษฐกิจกิจกรรมทางท่องเที่ยวที่ลำพูนในระยะเวลาสั้น ซึ่งก่อให้เกิดประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจที่สั้นตามไปด้วย โจทย์คือทำอย่างไรให้เรามีกิจกรรมมีรูปแบบของเมือง ซึ่งดึงดูดผู้คนให้มาใช้ชีวิตที่นี่ให้ยาวนานขึ้น นั้นเป็นโจทย์หนึ่งของลองลำพูน และเป็นหนึ่งในการทดลอง สองคือ คนเข้ามาแล้วหรือคนที่อยู่มีชีวิตที่ยาวทางด้านเศรษฐกิจในพื้นที่ และกิจกรรมทางด้านสังคมที่ยาวนานมากขึ้น ซึ่งทั้งหมดทั้งมวลจะทำให้เกิดการสร้างเศรษฐกิจที่ค่อนข้างยั่งยืนยาวนานที่ลำพูน
Call for action “บ้านเกิดของฉัน เมืองนอนของทุกคน” คนในได้ทดลองทำ คนนอกมาลองดู
สิ่งแรกที่ทำในการทดลองคือ ลอง call for action สำหรับคนในพื้นที่ก่อน ให้ทุกคนออกมาลองเปิดบ้านลองค้นหาตัวตนที่มีอยู่ ลองที่จะเปลี่ยนจากสิ่งที่เคยทำให้เป็นโอกาสใหม่ ๆ ให้กับตัวเอง เริ่มใช้กิจกรรมเรื่องของภาพถ่ายครอบครัวเพื่อเล่าเรื่องของเมืองผ่านภาพถ่ายของเมือง ภาพถ่ายของผู้คนที่อยู่ในเมือง ในขณะเดียวกันลองสำรวจสินทรัพย์ต่าง ๆ ที่มีอยู่ในปัจจุบันว่ามีสินทรัพย์อะไรบ้างที่มีคุณค่า ที่จะเป็นสินทรัพย์ที่ก่อให้เกิดกิจกรรมทางเศรษฐกิจก่อให้เกิดการพัฒนาในอนาคตได้ เช่น สินทรัพย์ทางวัฒนธรรมมีงานศิลปะและมีศิลปินที่อยู่ในลำพูนเยอะแยะมากมาย มีผู้คนหลากหลายและมีงานหัตถกรรม ซึ่งองค์ประกอบโดยรวมครบถ้วนที่เห็นภายในงานนี้
อีกด้านการเหลียวดูเป็นสินทรัพย์ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ ซึ่งเต็มไปหมด ในทีมลองลำพูน และทีมลำพูนซิตี้แลป เดินสำรวจทรัพยากรทั่วเมือง พบสิ่งหนึ่งที่น่าสนใจคือลำพูนเรามีอาคารร้างและไม่ได้ถูกใช้งานใช้ประโยชน์ในทางเศรษฐกิจและในทางกิจกรรมต่าง ๆ อย่างเต็มที่มากมาย ทีมทำการเก็บข้อมูลและรวบรวมข้อมูลเหล่านั้น
และลองทำตัวอย่างให้ผู้คนในลำพูนได้เห็นว่าอาคารเก่าสินทรัพย์ที่ถูกทิ้งร้างเหล่านั้นสามารถแปลงสภาพเป็นสินทรัพย์ที่ก่อให้เกิดรายได้ทางเศรษฐกิจได้ในปัจจุบันและนาคต ยกตัวอย่างเช่นโกดังตรงนี้ที่จัดงาน ถูกปิดกว่า 10 ปีมีความพยายามประกาศขายภายใน 10 ปี แต่ยังขายไม่ได้ จึงพยายามที่จะคุยกับทางเจ้าของซึ่งธนาคารกรุงไทยเปลี่ยนให้เป็นกรุงไทยอาร์ตแฟคทอรี่ เป็นพื้นที่นำเสนอเรื่องราวซึ่งเป็นสินทรัพย์ของคนลำพูนคืองานศิลปซึ่งปกติเราไม่มีโอกาสที่จะหาดูงานศิลปได้ที่ไหนลำพูนไม่ได้ มีอาร์ตมิวเซี่ยมแต่เรามีศิลปินที่อยู่อาศัยที่ต่าง ๆ ในลำพูน ถ้าไม่ใช่คนลำพูนไม่มีทางที่จะรู้ว่าเรามีศิลปินระดับโลกอยู่ในพื้นที่ นี่เป็นโจทย์หนึ่งที่จะทำอย่างไรให้คนลำพูนรู้ คือการยกตัวอย่างการทำแบบนี้ คือ เราเทิร์นพื้นที่ให้กลายเป็น ART Museum เป็นพิพิธภัณฑ์ร่วมสมัยง่าย ๆ ขึ้นมา
มีบ้านร้าง บ้านว่างเก่า ๆ ในเมืองเยอะแยะมากมาย เราชวนผู้คนเปลี่ยนบ้านเหล่านี้ให้เป็นสถานที่ ที่จะต้อนรับเชื่อมโยงที่จะมาพักอาศัยที่ลำพูน และอีกหนึ่งตัวอย่างคือการทำบ้านพักตัวอย่าง เชิญชวนผู้คนลำพูนในพื้นที่ลำพูนมานั่งดูตัวอย่าง เวิร์คช็อปร่วมกันในเมื่อถ้ามีพื้นที่อยู่กันสองคนตายายแต่มีบ้านห้องแถวสอง หากจะเปลี่ยนบ้านให้เป็นห้องพักเปลี่ยนเป็นพื้นที่ที่จะสร้างรายได้ให้กับเราตายาย ทำได้เองไหมหากทำได้เองก็ยินดีที่จะสนับสนุน และมีหนุ่มสาวสถาปนิกพี่อยู่ในเมือง creative ที่ในเมืองไปช่วย คุณตาคุณยายและพร้อมที่จะเปลี่ยนบ้านเก่าให้กลายเป็นที่พักสำหรับนักท่องเที่ยว
สิ่งเหล่านี้คือการ call for action สำหรับคนในเมือง ทำแบบนี้เพื่ออะไร เพื่อที่จะทำให้เห็นว่าลำพูนทั้งเมือง ที่อาจจะไม่ได้อยู่ในเมืองได้เห็นว่าลำพูนมีกิจกรรมแบบนี้เกิดขึ้น และมีสินทรัพย์ต้นทุนในพื้นที่แบบนี้และมี Ecosystem บ้านพัก ร้านกาแฟ ร้านอาหารมีระบบนิเวศซึ่งเอื้อ ที่จะทำให้การท่องเที่ยวเชื่อมต่อกัน และชวนคนนอกย้ายมาอยู่ที่นี่แล้วเมื่อเทียบกับต้นทุนของการใช้ชีวิต เทียบกับเมืองกับรอบข้าง ต้นทุนการใช้ชีวิตที่ลำพูนยังไม่ได้สูงมาก ลำพูนอาจจะเป็นทางเลือกหนึ่งให้คนนอกสามารถเข้ามาลงทุนตั้งออฟฟิศอยู่ จากเดิมที่เคยมีสตูดิโออยู่ที่ในเมืองใหญ่ ๆ อย่างเชียงใหม่ซึ่งราคาค่าเช่าสูงก็อาจมาตั้งออฟฟิศที่นี่ก็ได้ ตอนนี้สิ่งหนึ่งที่ต้องการ คือ เราต้องการให้คนลำพูนเปิดเมือง เปิดตัว เปิดใจทำกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ในขณะเดียวกันเราต้องเปิดเมืองเพื่อต้อนรับผู้คนข้างนอกกลับมาร่วมทำกิจกรรมทางเศรษฐกิจร่วมกับเรา เพราะลำพังเมืองทั้งเมืองไม่สามารถทำให้เกิดขึ้นได้ นิทรรศการหนึ่งที่ชื่อว่าบ้านเกิดเมืองนอนเราใช้แท็กไลน์ว่า บ้านเกิดของฉัน เมืองนอนของทุกคน โจทย์ที่ลองลำพูนพยายามเสนอ
เส้นทางผ้าลำพูน Silk and THE CITY
ผ้าทอมือ ที่ว่ากันว่า งดงามที่สุดของภาคเหนือ และหญิงสาวชาวเหนือที่จะเข้าพิธีแต่งงานต้องสวมชุดผ้าทอจากลำพูนเท่านั้น การันตีได้จากชุดไทยที่ทำจาก ‘ผ้าไหมยกดอกลำพูน’ ซึ่งลิซ่า Blackpink สวมใส่ในมิวสิควิดิโอเพลง LALISA แบรนด์ผ้าชื่อดังอย่างนันทขว้าง ก็มีต้นกำเนิดจากที่นี่ ไหนจะตุ๊กตาแกะสลักไม้สวมชุดชาวเขา ตุ๊กตานางรำ ไปจนถึงไส้อั่วยายปี๋ ไส้อั่วเก่าแก่ระดับตำนานที่เป็นของฝากชื่อดังของลำพูน
ทอภาพฝันเมืองลำพูนสู่ มหานครแห่งผ้า
กิจกรรมหนึ่งในงานลองลำพูน “ทอภาพฝันเมืองลำพูนสู่ มหานครแห่งผ้า” ลำพูนมีชื่อเสียงโด่งดัง แต่ผ้ากับเมืองมีความสัมพันธ์กันไหม เรายังไม่ค่อยเห็นหลักฐานสำคัญที่ทำให้เห็นว่าผ้ากับเมือง มีความผูกพันสัมพันธ์กัน ทดลองชวนคนทำผ้าทั้งจังหวัดลำพูนมานั่งคิดรวมกัน ในเมื่อเราเป็นหนึ่งในเรื่องของการทำผ้าทอยกดอกก็ต้องเมืองลำพูน ผ้าฝ้ายทอมือต้องเมืองลำพูน งานผ้าต่าง ๆ ลำพูนเป็นเหมือนนครหลวงของผ้า ทำอย่างไรให้โลกรู้ ให้คนลำพูนรู้ ว่าจะพัฒนาแนวทางอย่างไร ให้เมืองกลายเป็นนครหลวงแห่งผ้า ทำให้คนมาที่นี่ด้วยเงื่อนไขของผ้า คนที่อยู่ในอุตสาหกรรมเกี่ยวกับภาคอุตสาหกรรมเกี่ยวกับแฟชั่นในอนาคตกลายเป็น ดึงดูดอีกจุดหนึ่งของลำพูน
เมือง ๆ หนึ่งต้องมีสิ่งที่เป็นจุดหมายปลายทางที่หลากหลายเพื่อที่จะดึงดูดผู้คนมา ซึ่งกิจกรรมนี้ได้มาเป็น Road Maps Commitment ที่ผู้คนในกลุ่มเกี่ยวกับผ้ามาทำสัญญาร่วมกันวันนั้นเจตนารมย์ร่วมกันว่าจะพัฒนานอกจากพัฒนา product คือ ผ้าแล้ว จะพัฒนาตนเองในเรื่องของผ้ามีส่วนสำคัญในการพัฒนาเมืองไปด้วยในเวลาเดียวกัน เช่น การเปิดพื้นที่โรงย้อมให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวได้ พัฒนาโรงทอให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวได้ จะพัฒนาศูนย์เกี่ยวกับรวบรวมลายผ้าเป็นพิพิธภัณฑ์หลายผ้ายกดอกจะทำให้พิพิธภัณฑ์ลายผ้ายกดอกกลายเป็นคาเฟ่ Working space ร้านอาหารได้อย่างไร ไม่ใช่เพียงทำโรงทอแล้วปิดและส่งไปขายที่เมืองทองธานีกลายเป็นทำให้เมืองเงียบเหมือนเดิม ทำอย่างไรให้กิจกรรมเหล่านี้ดึงดูดผู้คนกลับมา ดึงแฟนที่เป็นแฟนคลับผ้าลำพูนทั่วประเทศกลับมาเที่ยว มาดู มาตามรถ Maps มาทดลองทำมาเห็นบรรยากาศของเมือง ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เกิดภาพที่สวยงามผ้ากับเมือง เป็นสิ่งที่ลองลำพูนก็ชวนคนมาทดลองคิดทดลองทำ
หลังจากที่ได้ทดลองทำ กับ “ลองลำพูน”
หลังจากที่ได้ชวนทุกคนในลำพูนมาทดลอง คิดว่าน่าจะได้ผลการทดลองที่ตามมาในอนาคต เราอาจจะเห็นบ้านพักโฮมสเตย์ที่พร้อมจะพัฒนาและให้นักท่องเที่ยว เข้ามาที่มีมาตรฐานที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวมีกำลังซื้อเข้ามาอยู่ที่เมืองเริ่มต้นอาจจะสองห้องสามห้อง สี่ห้อง หวังว่าจะเป็นแบบนั้น เป็นการเปลี่ยนสินทรัพย์อาคารที่ปัจจุบันไม่ได้สร้างรายได้มาเป็นอาคารที่สร้างรายได้ให้กับประชาชนสิ่งเหล่านี้นั้นจะเป็นจุดเริ่มต้นที่จะสร้างระบบดึงผู้คน เข้ามาเติมเต็มในเมืองมากขึ้นทำให้คนในเมืองมีกิจกรรมทางเศรษฐกิจมากขึ้น มีผู้เล่น มีแขกเข้ามาเยี่ยมเยือนมากขึ้น
ในขณะเดียวกันในส่วนที่เป็นภาพใหญ่การพัฒนาเมืองเชื่อว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหน่วยงานราชการในพื้นที่น่าจะเห็นตัวอย่างต้นแบบของรูปแบบการพัฒนาเดิม ที่มีแต่ไอเดีย มองไม่เห็นความเป็นไปได้ว่าจะทำสิ่งนั้นให้เกิดขึ้นได้อย่างไร ลองลำพูนก็ทดลองทำให้เห็นแล้วว่าเรามีสินทรัพย์และสามารถเปลี่ยนสินทรัพย์เหล่านั้นเป็นรูปแบบของแกลเลอรี่ หรือพิพิธภัณฑ์ขนาดย่อมซึ่งแสดงงานที่มีคุณภาพที่เทียบ ได้กับงานแสดงศิลปะระดับโลกได้
ตนมั่นใจว่าทุกอย่างที่เราวางไว้โชว์เป็นตัวอย่าง ทำให้ระบบบริหารราชการท้องถิ่นมั่นใจและเห็นภาพมากขึ้นว่ามันมีความเป็นไปได้และเริ่มคิดเริ่มวางแผน เดิมทีเราไปดูงานในต่างประเทศบางทีเห็นตัวอย่างที่มันใกล้ตัวไป ดูตัวอย่างความสำเร็จของคนอื่นไม่ไกล เขียงเท่าตัวอย่างของตัวเองมาจัดทำให้เป็น Prototype ให้เห็นว่าของทุกอย่างสินเบี้ยใกล้มือทั้งนั้น
การพัฒนาเมืองหลักที่ผ่านมาแม้แต่เมืองในภูมิภาคเอง ก็ทำให้เกิดความเป็นรองของ เมืองรอบข้าง และหลายเมืองกำลังอยู่ในสถานการณ์เมืองหด แต่จะทำไม่ให้ถดถอยได้อย่างไร ?
เข้าใจว่าการวางมาสเตอร์แปลนของการพัฒนาประเทศในภาพใหญ่ต้องมีเมืองหลักและเมืองรอง แต่นั่นเป็นภาพใหญ่แต่ในเชิงการพัฒนาในระดับไมโคร ไม่ควรจะดูว่าพัฒนาโดยยึดแนวทางว่าเมืองไหนคือเมืองหลัก เมืองไหนคือเมืองรอง จริง ๆ ทุกเมืองเป็นเมืองหลักได้ด้วยตัวของมันเองถ้าใช้การพัฒนาเมืองที่บนพื้นฐานของสินทรัพย์ทางวัฒนธรรมของแต่ละเมืองนั้น เมืองนั้นเป็นเมืองหลักในแต่ละเรื่องได้ เช่น เมืองลำพูนสินทรัพย์ของเขาคือศิลปะ วัฒนธรรม หัตถกรรม ความเป็นมือถักทอ สินทรัพย์คือเป็นการทำงานเกษตรชั้นสูง เราก็โฟกัสเรื่องนั้นเลยและทำเรื่องนั้นให้เป็นเรื่องหลักทุ่มเทงบประมาณยุทธศาสตร์การวางยุทธศาสตร์ทุ่มเทกระบวนการทำงานของทุกหน่วยงาน เพื่อที่จะสร้างสิ่งหลักให้กลายเป็นสิ่งที่มีรูปแบบการพัฒนาที่มั่นคงมี infrastructure ให้สิ่งเหล่านี้ได้พัฒนาได้อย่างมั่นคง
เพราะฉะนั้นจะ ไม่มีคำว่าเมืองรอง “จะมีแต่เมืองหลัก ในเรื่อง นั้น ๆ เพราะแต่ละเมืองมีความต่างกัน ฉะนั้นทุกเมืองจะเป็นเมืองหลัก เราก็จะไม่ได้โฟกัสว่าอันนี้คือหลัก อันนี้รอง อันนั้นมาก อันนี้น้อย วิธีคิดแบบนี้จะทำให้วิธีคิดสร้างความหลากหลายให้กับเมือง สร้างความหลากหลายให้กับท้องถิ่น และในขณะเดียวกันการจัดการงบประมาณก็จะง่ายมากขึ้นมากกว่าการบริหารจากส่วนกลางเพราะเป็นการบริหารโดยไม่ยึด area base เป็นหลักเป็นเรื่อง subject base topic base ในเมื่อมีความชัดเจนในเรื่องใดใดกลไกวิธีการพัฒนาการจัดสรรงบประมาณการบริหารโครงการก็จะชัดเจน
เปลี่ยน 40 นาที ต่อคน ต่อนาที ตั้งโจทย์ให้เป็น 3 วัน 2 คืน
โจทย์เรื่องตึกร้างบ้านเก่าที่เราต้องการเปลี่ยนให้สามารถขับเคลื่อนเศรษฐกิจเมืองได้ แต่อีกโจทก์หนึ่งที่สำคัญ คือ โจทก์ระยะเวลาที่นักท่องเที่ยวใช้เวลาในจังหวัดลำพูนแค่ 40 นาที ต่อคน ต่อนาที ซึ่งไม่สามารถสร้างเศรษฐกิจในพื้นที่ได้ คนในพื้นที่ก็จำนวนน้อยและไม่กินไม่ซื้อจับจ่ายใช้สอย จึงไม่สามารถเกิดความเคลื่อนไหวระบบนิเวศของเศรษฐกิจใดมากพอที่จะพัฒนาเมืองไปในทิศทางที่เป็นเมืองสร้างสรรค์ ที่นี่มาร่วมกันตั้งโจทย์เปลี่ยน 40 นาที ต่อคน ต่อนาที ให้เป็น 3 วัน 2 คืน วิธีจะดึงนักท่องเที่ยวให้อยู่ในสามวันสองคืนต้องมีอะไรบ้างต้องมีที่พักมีที่ไปต้องมีการเดินทางจากสิ่งนี้เลยตีโจทย์จากโจทย์นี้ทำเป็นห้องพักตัวอย่างนักท่องเที่ยวทำเป็นรูทการท่องเที่ยวในลำพูนที่จะอยู่ได้ 3 วัน 2 คืนขึ้นมา แต่การมาท่องเที่ยวก็อาจจะเชื่อมโยงจากทางเชียงใหม่มาลำพูนใช้เวลากี่นาที จากลำพูนไปอำเภออื่นกี่นาที ว่าด้วยเรื่องเวลา ภายใต้แผนที่นี้มีข้อมูลผู้ประกอบการ 4 หมวด คือ เรื่องของศิลปะแหล่งหัตถกรรม แหล่งที่เป็นฟาร์มเกษตรหรือกรีนสเปซ เส้นทางการกินอาหารโลคัล
ลองในที่นี้หมายถึง สำหรับคนนอกเธอลองเที่ยวลองอยู่ลองใช้ชีวิตที่เหลือให้นานขึ้นอีกซักหน่อย สำหรับคนในลองเปิดบ้าน ลองเปิดใจ
หลังจากทดลอง เห็นคนที่มาเป็นคนกลุ่มใหม่ที่เราไม่เคยเจอมาก่อนในการทำงานในลำพูนเป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่กลุ่มคนที่มีครอบครัวเริ่มมีครอบครัวและกลุ่มคนวัยทำงานในส่วนของชุมชนเองเข้ามาเพื่อทดลองขายสินค้ามาดูห้องพักตัวอย่างมาดูบ้านตัวอย่างผ่านงานนี้มีกลุ่มคนรุ่นใหม่มากมาย
สิ่งหนึ่งที่ดีใจมากคือจากการทดลองเปิดพื้นที่ตรงนี้ร้านรอบข้างเปิดด้วยเปิดตามจากตรงนี้ขยายไปสู่ร้านรอบข้างร้านกาแฟร้านตัดผมร้านไอติมคนรุ่นใหม่ขายโพสการ์ดอยากให้ในอนาคตที่เรามีแรงมากกว่านี้มีสักพักกำลังเพิ่มเติมอย่าขยายผลให้กว้างขึ้น
พอได้ลองทำแล้วมองอนาคตเมืองลำพูนในฐานะทีมที่ทำงานตั้งแต่คิดและทำให้เกิดขึ้นจริงสำหรับลำพูนตัวเองมองว่า เราต้องการโครงสร้างที่พัฒนาในเรื่องความคิดสร้างสรรค์ของคนโครงสร้างพื้นฐานไม่ใช่แค่ถนนไม่ใช่แค่ท่อระบายน้ำสายไฟเสาไฟฟ้ามันคือโครงสร้างพื้นฐานที่จะพัฒนาปัญญาของคน ในท้องถิ่นไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ที่ให้คนมาได้แสดงออกซึ่งความคิดสร้างสรรทดลองทำธุรกิจใหม่หรือทดลองวางงานศิลปให้สาธารณะชนสิ่งเหล่านี้ อย่างอาคารตัวนี้เป็นโครงสร้างพื้นฐานที่ทำให้เกิดการพัฒนาในด้านของคนมากขึ้น
สื่อหนึ่งในพื้นที่ที่มาสัมภาษณ์ทีมทำงานคือเด็กมัธยมที่เรียนอยู่ในลำพูน น้อง ๆ มัธยม ถือกล้องถ่าย ใช้มือถือสัมภาษณ์ทีมงาน ถึงเบื้องหลังงานนี้มันคืออะไร ซึ่งเราในฐานะคนทำงานนี่เป็นมิชชั่นหนึ่งที่อยากให้คนในพื้นที่เห็นว่าในบ้านเกิดของทุกคนที่อยู่ในลำพูนมีสิ่งที่เป็นสินทรัพย์มากมายและเป็นโอกาสในการทำงานในอาชีพในบ้านเกิดในอนาคตของเขาได้
ลอง ไม่ใช่ รอง ลอง…กลับมา เพราะ คนรุ่นใหม่ออกจากลำพูนไปเยอะ
อยากให้คนเข้ามาลองใช้ชีวิตในลำพูนให้นานมากขึ้นนานมากกว่า 40 นาทีทั้งลองอยู่ลองใช้ชีวิตลองทำธุรกิจหรือลองอะไรก็ได้ที่อยากเข้ามาอยู่ในพื้นที่จังหวัดลำพูน
ลำพูนมีทั้งเรื่องราวประเพณีวัฒนธรรมที่เป็นประวัติศาสตร์ยาวนานหลาย 1,000 ปีและมีเรื่องราวหลายอย่างที่เราสามารถเข้ามาหลงใหลเข้ามาอยู่กับมันได้อีกหนึ่งอย่างในฐานะคนรุ่นใหม่ในตัวเมืองลำพูนมีคนอยู่เพียงแค่ 2,000 คนซึ่งน้อยมาก เทียบเท่ากับถนนวัวลายเชียงใหม่แค่เพียงเส้นเดียว ทำให้นิเวศการขับเคลื่อนทางด้านเศรษฐกิจเมืองทางสังคมมันเงียบและน้อยมาก
“ถ้าเปรียบเทียบคือไม่ได้เป็นเมืองผู้สูงอายุแต่เป็นเมืองของผู้ป่วยติดเตียงสามทุ่มจะไม่มีรถขับในตัวเมืองแล้ว”
เมืองถูกกำหนดเป็นเมืองวัฒนธรรมเพราะฉะนั้นเราจะเห็นร้านที่สามารถนั่งดื่มกิน และได้น้อยคนรุ่นใหม่ออกจากบ้านเกิดไปเยอะ เราจึงอยากดึงเด็กรุ่นใหม่หรือคนที่เป็นคนรุ่นใหม่กลับเข้ามาอยู่ในเมืองลำพูนแล้วสร้าง dynamic สร้างเศรษฐกิจพื้นที่
เป้าหมายของงานคือการทำพื้นที่สร้างสรรค์ศิลปะ อย่างในงานลองลำพูนคนที่เป็นผู้ประกอบการที่เข้ามาจอยงานร่วมงานจะเป็นคนในชุมชน ส่วนนึงไม่เข้าใจแต่ส่วนนึงก็ได้ลองมาทดลองทำร่วมกัน อีกเป้าหมายหนึ่งคืออยากทำให้เมืองสวยงามคนที่มาอยู่เราไม่ได้ปิดกั้นว่าจะต้องเป็นคนลำพูนเท่านั้นเราต้องการทุกคนที่อยากจะให้เมืองพัฒนาได้ลองเข้ามาร่วมที่รักลำพูนที่คิดว่าอยากอยู่ลำพูน
อิงฟ้ามองว่าลำพูนมีอยู่สองรูปแบบคือคนรุ่นใหม่ที่อยากพัฒนาเมืองไปให้สุดกับอีกรุ่นหนึ่งที่ยังมองว่าลำพูนเป็นเพียงเมืองประวัติศาตร์ทางโบราณคดี ซึ่งเป็นเรื่องไม่ผิดทั้งสองฝ่ายแต่ควรจะมีพื้นที่ตรงกลางในการที่แชร์แนวทางและความคิดร่วมกันในทีมเคยคุยกันถึงเรื่องของการที่จะให้คนรุ่นเก่า เข้าใจในสิ่งที่เราทำว่าเราพยายามทำในสิ่งที่เป็นความยั่งยืนของพื้นที่และเราก็รักลำพูนในแบบที่เขารักเช่นกันเพราะนี่ก็เป็นบ้านเกิดของเรา
มองอนาคตหลังจากลองทำ
แผนของเราต้องการที่จะสร้าง dynamic ในเมืองลำพูนให้ลำพูนกลับมามีชีวิตอีกครั้งให้บ้านเมืองสวยให้ตึกร้างไม่เป็นตึกร้างให้ในเมืองกลับมามีชีวิตเชื่อมโยงพื้นที่ภายนอกชาวบ้านได้รับรายได้จากการท่องเที่ยวไม่จำเป็นจะต้องหน้าเกษตรกรรมหรือฤดูกาลท่องเที่ยวใดเพียงอย่างเดียวแต่ ส่วนนึงคืออยากเป็นกระบอกเสียงให้คนลำพูนเปลี่ยนแปลงความคิดบางอย่างเพื่อที่จะเข้ากับโลกยุคปัจจุบันแต่ไม่ได้ละทิ้งสิ่งเดิมให้ร่วมสมัยมากขึ้น
อนาคตอยากต่อยอดทำพื้นที่ art academy ในพื้นที่ลำพูนเด็กที่สนใจด้านศิลปะเชื่อมโยงอยู่ในลำพูนอยู่แล้วอย่างวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พรีเซนต์ความเป็นเชียงใหม่ได้สวยงาม ถ้ามีเด็กในลำพูนที่เข้าใจเรื่องศิลปะและเชื่อมโยงเรียนรู้จากศิลปินที่อยู่ในจังหวัดลำพูนที่มาความสามารถเค้าน่าจะเป็นส่วนหนึ่งในการทำให้ศิลปะในพื้นที่ลำพูนยังเหยินและพรีเซนต์ความเป็นลำพูนออกมาในรูปแบบของศิลปะได้อย่างสวยงามของจังหวัดลำพูนเช่นกัน
ลองคิดว่าตัวเองนั่งในห้องเงียบ “อยากบอกอะไรกับเมืองลำพูน” ในฐานะคนรุ่นใหม่
อยากให้ทุกคนในลำพูนออกมาช่วยกันเปลี่ยนบ้านเกิดเมืองนอนของเราตัวเองเองเข้าใจและทุกคนมองเห็นเหมือนกันว่าเมืองลำพูนไม่ไหวแล้วจริงๆและมันเงียบเกินไปซึ่งเราจะอยู่กันแบบนี้ไม่ได้ในโลกยกนี้ถ้าหากเราต้องการจะก้าวต่อไปและมองอนาคตเมืองลำพูนไปด้วยกันต้องจับมือกันทั้งคนรุ่นใหม่คนรุ่นเก่าแล้วคุยกันว่าสิ่งที่เราทำจะทำไปในทิศทางไหน “ลองมาเข้าใจกันดู” เพราะสุดท้ายไม่ว่าจะคนรุ่นไหนสิ่งที่มีเจตนารมย์ร่วมกันคือเป้าหมายเดียวกันทำเมืองนี้ลำพูนทั้งเมืองให้น่าอยู่และมีความสุขที่สุด
เร็ว ๆ นี้รถแห่ locals voice ภาคเหนือ แห่รถไปฟังเสียงคนหละปูน เสียงคนท้องถิ่นมีความสำคัญไหม ?
- เสียงของท้องถิ่น เป็นเสียงที่สำคัญมาก เป็นเหมือนการรวบรวมเสียงพลังของคนท้องถิ่น เป็นเหมือนการแสดงเจตนารมย์หรือทิศทางที่คนอยากจะเห็นอนาคตของตัวเองว่าจะไปในทิศทางไหน สิ่งหนึ่งที่กลไกของรัฐกลไกของภาคสังคมกลไกขององค์กรต่างๆ ที่อยู่รอบรอบมีหน้าที่ทำอย่างเดียว คือ ทำอย่างไรให้เจตนารมย์ของประชาชนเสียงของคนท้องถิ่นเหล่านั้นได้ถูกปฏิบัติ ได้ถูกทำให้เกิดขึ้นเป็นจริง นั่นคือสิ่งที่สำคัญที่สุด เมืองไหนที่ไม่มีเสียงของคนท้องถิ่นและเจตนารมย์ของประชาชนนั้นเป็นเมืองที่แห้งแล้ง เพราะฉะนั้นเมืองไหนที่มีเจตนารมย์ที่ชัดเจนนั่นคือเมืองที่มีอนาคต ลองลำพูนชัดเจนว่าการทำกิจกรรมครั้งนี้เพื่อให้คนมาทดลองทำ สิ่งหนึ่งที่เราอยากได้รับเป็นเป้าหมายคืออยากให้คนในพื้นที่มีเจตนารมย์ร่วมกัน และเห็นภาพที่ชัดเจนอยากให้คนเห็นภาพความต้องการของคนในเมืองนี้อย่างชัดเจนว่าเค้ามองอนาคตของเค้าอย่างไรเสียงของคนในท้องถิ่นจึงเป็นสิ่งที่สำคัญมากที่เราทำเวทีต่าง ๆ ตั้งแต่ปีที่แล้วชัดขึ้นเรื่อย ๆ แต่จะพูดกี่ทีก็เหมือนเดิมสิ่งหนึ่งที่เดียวที่ไม่เหมือนเดิมต้องไม่เหมือนเดิมคือกลไกที่จะต้องมา Support ต้องจริงจังหนักแน่นต้องมาทำงานร่วมกับเจตนารมย์ของคนในพื้นที่ ทุกวันนี้ประชาชนไม่เปลี่ยนแปลงแต่องคาพยพเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เปลี่ยนแปลงในเรื่องวิธีคิดเปลี่ยนแปลงในเรื่องของคน ถึงทรัพยากรไม่มั่นคงแต่ประชาชนมั่นคงมาก
- เสียงของคนท้องถิ่นสำคัญมาก เพราะเป็นเสียงของประชาชนที่อยากจะได้หรือมองอนาคตเป็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่สำหรับเสียงของคนประชาชนความต้องการของคนในพื้นที่จริง ๆ ภาครัฐแทบไม่ต้องคิดอะไรเยอะถ้าฟังเสียงและทำ facilitate ให้เกิดขึ้นเพราะคนในพื้นที่หลายองค่ะพยบพร้อมที่จะทำร่วมด้วยและให้สนับสนุน
- Human rights ของเราเสียงของท้องถิ่นเป็นเรื่องสำคัญไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนเรามีสิทธิ์ที่จะจัดการทรัพยากรหรือพื้นที่ที่เราอยู่แล้วคนท้องถิ่นเค้าเป็นคนที่อยู่ในพื้นที่จริง ๆ เค้ามีส่วนในการจัดการชีวิตจัดการพื้นที่และมีส่วนในการออกแบบคุณภาพชีวิตของเค้าได้เสียงของท้องถิ่นเป็นเรื่องสำคัญที่ควรจะได้สื่อสารออกมาและขับเคลื่อนตนเองเคยเรียนด้านกฎหมายมากฎหมายของคนอื่นกับกฎหมายของตัวเองเองอาจจะไม่เหมือนกันเพราะกฎหมายของอิงจะ base on human rights มันเป็นวงกลมอันใหญ่แล้วรัฐธรรมนูญกฎหมายสิ่งแวดล้อมกฎหมายแพ่งอาญาต่าง ๆ มันต้องอยู่ในขอบเขตของ Human rights ถ้ากฎหมายข้อใดมันไม่ได้เป็นไปตามนั้นคือมันไม่ใช่กฎหมายสำหรับตัวเอง
รถ “Locals Voice” สตูดิโอเคลื่อนที่จาก Thai PBS เดินทางมาปะคนเหนือ เริ่ม 25 กันยายน – 3 ตุลาคม 2566 นี้
เมื่อท้องถิ่น เต็มไปด้วยเรื่องราว และกิจกรรมสำคัญที่หลากหลายที่คนพื้นที่และภาคีเครือข่ายขับเคลื่อนอยู่ ทีม Locals Thai PBS ขอมีส่วนร่วมกับกิจกรรมและเรื่องราวของท้องถิ่น พา “รถ Locals Voice” สตูดิโอเคลื่อนที่ ตระเวน ไปยัง พื้นที่ภูมิภาค อีสาน เหนือ กลาง ใต้ เพื่อสนับสนุนกิจกรรมของภาคีเครือข่ายหลากหลายรูปแบบ โดยไทยพีบีเอส ได้ออกแบบ รถ Local Voice ให้เป็นสตูดิโอเคลื่อนที่ ที่สามารถเดินทางและแวะในพื้นที่สาธารณะและจัดกิจกรรมด้วยกันกับภาคีเครือข่าย มหาวิทยาลัยหรือองค์กรสาธารณะในพื้นที่
ชวนคนในพื้นที่ “หละปูนบ่แม่นเมืองรอง จวนมาลองตี้หละปูน”
วัน อาทิตย์ ที่ 24 กันยายน 2566
- รถ “Locals Voice” ถึง จังหวัดลำพูน นำจอดที่ กรุงไทย อาร์ต แฟคทอรี่ ถนน มุกดา ตำบล ในเมือง อำเภอเมืองลำพูน ชวนชมนิทรรศกาลเรื่องเล่า เมืองลำพูน บ้านเกิดเมืองนอน และ นิทรรศกาลโครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์เมืองลำพูนอย่างยั่งยืน สกสว.Xมช.
- รถ “Locals Voice” เปิดรถให้คนเข้ามาร่วมกิจกรรม ห้อง “โล่ง” บนรถรวมเรื่องของคนลำพูนที่อยากจะบอก (เราจะเอาเสียงทุกเสียงมาฟังและขยายเรื่องนี้ต่อ)
- Local Forum ตั้งวงคุย “เจนใหม่ X เจนเก่า ลองหาต้นทุน “ลำพูนเมืองลอง” ไม่ใช่เมืองรอง
- Work Shop “นักสื่อสารจัดการเมือง” ณ หอศิลป์สล่าเลาเลือง
วัน จันทร์ ที่ 25 กันยายน 2566
- บันทึกเทปรายการฟังเสียงประเทศไทย โจทย์ อนาคตท่องเที่ยว ลำพูน
- ออกเดินทางจาก อ.เมืองลำพูน ไป ยัง อ.ลี้ บ้านก้อลำพูน แวะ จุดที่ 1.อ.ป่าซาง-กลุ่มทอผ้าย้อมสีธรรมชาติบ้านหนองเงือก อ.ป่าซาง จุดที่ 2.ปกาคอฟฟี่ pa’ka coffee กาแฟดูแลป่า อ.บ้านโฮ่ง
วัน อังคาร ที่ 26 กันยายน 2566
- รถ “Locals Voice” ขับแห่ตามเส้นทางท่องเที่ยว บ้านก้อ ทุนชุมชนที่ก่อตัว เตรียมออกจากวังวนฝุ่น โดย คุณ จิรกร สุวงศ์ เลขาธิการสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยว จ.เชียงใหม่ ก้อ เที่ยวเส้นทางชุมชน เริ่มจาก ศูนย์ทอผ้า ก้อทุ่งโฮม > แก่งก้อ > ดูที่พักอุทยานฯ > เที่ยวฟาร์มไก่ไข่ > เที่ยวsmart farm > ดูที่พักโฮมสเตย์ > เข้าอุทยาน ชมทุ่งกิ๊ก
- Local Forum ตั้งวงคุย ก้อกำลังเปลี่ยน “ตั้งต้นทุนชุมชน ก่อตัวเตรียมออกจากวังวนฝุ่น”
วัน พุธ ที่ 27 กันยายน 2566
- กิจกรรม “ห้องโล่ง” จุดบอกเรื่อง ที่อยากบอก อยากเล่า (ในตัวเมืองหละปูน)
- รถLocals voice X เทศกาลโคมแสนดวงที่เมืองลำพูน ร่วมเปิดนิทรรศกาลโคมแสนดวง ณ หอศิลป์สล่าเลาเลือง
- นิทรรศกาลโคมนานาชาติ สาระความรู้ // กิจกรรมสาธิตการทำโคม ร่วมกับกลุ่มชาวบ้าน ใต้ต้นฉ่ำฉา // เวทีเสวนาเรื่อง แนวคิดโคมแสนดวงที่เมืองลำพูนสู่เทศกาลโคมนานาชาติ ครอสไลฟ์องศาเหนือ
แล้วพบกันจาว “หละปูน”