เรื่อง/ภาพ: รุ่งโรจน์ เพชรบูรณิน
“ที่ใดมีการกดขี่ ที่นั่นย่อมมีการต่อสู้”
นานมากแล้วที่ไม่ได้ยินภาษาซ้าย ลุงเปี๊ยก พูดย้ำสองสามรอบในค่ำคืนนี้ แกพูดถึงกฏไดอะเล็กติก ของคาร์ล มาร์กซ์ ที่สมัยหนึ่งในรั้วมหาลัย ตอนทำค่ายอาสาพัฒนา เราพูด คิด อ่านถึงเรื่องพวกนี้ และเป็นความจริงที่ยังไม่มีข้อโต้แย้งใดๆ ที่ว่าสรรพสิ่งย่อมขัดแย้ง ล้วนเปลี่ยนแปลง จากเชิงปริมาณไปสู่คุณภาพ
ราชสีห์อีสาน คนทำทาง ผู้ก่อตั้งค่ายอาสาพัฒนาแห่งแรกขึ้นที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จากคนบ้านนอกที่ไม่คิดว่าจะมาร่ำเรียนในกรุงเทพฯ ช่วงที่เข้าเรียนใหม่ใส่กางเกงขาสั้นเข้าเรียน เพราะไม่รู้เรื่องการแต่งกาย จนโดนไล่ออกจากห้องเรียน และจากการถูกเหยียดว่าเป็นลูกอีสาน จึงรวมกลุ่มตั้งชมรมนิสิตอีสานขึ้นจากนิสิตอีสานเพียง 3 คน
ยุคแสวงหาของลุงเปี๊ยก ตั้งต้นก่อลูกจากการสร้างชมรมอีสานขึ้น ต่อมาจึงตั้งกลุ่มค่ายอาสาพัฒนามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ว่ากันว่าเกิดขึ้นเป็นที่แรก เพื่อให้นิสิตรุ่นน้องได้สัมผัสและเรียนรู้ชีวิตคนในชนบทเพื่อให้เข้าใจถึงรากเหง้า จนถึงยุคสมัยที่แนวคิดค่ายแตกออกเป็น 2 ฝั่ง แบ่งเป็นค่ายสร้างและค่ายศึกษา ลุงเปี๊ยกก็ยังสนับสนุนการทำงานของทั้ง 2 ปีก
“ถ้าไม่มีจิตวิญญาณขบถ จะเข้าใจสังคมได้อย่างไร” การตั้งคำถามต่อสิ่งที่ไม่ถูกต้องเป็นธรรม และหาทางไปในอนาคต ด้วยจิตวิญญาณที่ต้องการปลดแอก คือคำตอบ “ประชาสังคม” เป็นวาทกรรมที่สับสนเป็นอย่างยิ่ง ทำไมต้องมาตีความว่าอะไรคือประชาสังคม หรือไม่ใช่ประชาสังคม มันไม่สำคัญ มันเป็นแค่ยี่ห้อระหว่างทางของการต่อสู้แค่นั้น
ประวัติศาสตร์ของเอ็นจีโอ นั้นคือประวัติศาสตร์ของนักต่อสู้ เริ่มมาจากสมัยนักศึกษา ที่ถามหาความเป็นธรรม เป็นขนบของการต่อต้านอำนาจที่ไม่เป็นธรรม
ในขบวนการพัฒนา แรกเรียกองค์กรพัฒนาเอกชนว่า เอ็นจีโอ ต่อมาเรียกประชาสังคม ต่อมาเรียกพลเมือง แต่ทั้งหมดนั้นคือการสืบทอดอุดมการณ์ คือการมีจิตวิญญาณของการต่อสู้เพื่อความเป็นธรรม เพื่อความถูกต้องเป็นนักต่อสู้กระแสทวน
การต่อสู้มีในอดีต การเผชิญหน้าคือปัจจุบันขณะ การรู้อนาคตคือความหวังของชีวิต ‘ลุงเปี๊ยก’ แกพูดอะไรอีกยาว ท่อนหนึ่งที่เข้าหูผมดังๆ ว่า เราคือปราการของการต่อสู้ ลูกบอลเมื่อโยนขึ้นแล้วเมื่อถึงพื้นย่อมกระเด้งคืน เพราะฉะนั้นจงอย่าจองหองนักเลย คสช.
*ลุงเปี๊ยกเล่าให้ฟังในเวทีสัมมนา “สังเคราะห์ยุทธศาสตร์การขับเคลื่อนภาคประชาสังคมในอนาคต” วันที่ 15 ตุลาคม 2558 นครนายก
author
