ชุมชนริมคลองแม่ข่า สางปมไล่รื้อที่อยู่อาศัย ยันต้องมีส่วนร่วมตัดสินใจ

มีการปักหมุดรายงานผ่าน APP C-SITE https://www.csitereport.com/newsdetail?id=0000024756 วานนี้ 9 มิถุนายน 2565 เวลา 09.30 น. โดย เครือข่ายสลัม 4 ภาค เครือข่ายคนไร้บ้าน และพี่น้องคลองแม่ข่าเชียงใหม่ที่ประกอบด้วยประชาชนผู้อยู่อาศัยในชุมชนต่าง ๆ ริมคลองแม่ข่าและลำน้ำสาขา ได้แก่ ชุมชนแม่ขิง, สามัคคีพัฒนา, วัดโลกโมฬี, ป่าแพ่ง, หัวฝาย, กำแพงงาม, ห้าธันวา และฟ้าใหม่ รวมตัวเข้ายื่นข้อเสนอต่อผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ ณ ศาลากลางจังหวัดเชียงใหม่ เพื่อเรียกร้องให้แก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยบริเวณคลองแม่ข่า ในกรณีการขับไล่ผู้อยู่อาศัยบริเวณรอบคลองแม่ข่าตามสรุปข้อสั่งการการประชุมติดตามผลการดำเนินงานโครงการพัฒนาและแก้ไขปัญหาคลองแม่ข่า จังหวัดเชียงใหม่ ครั้งที่6/2565

ก่อนหน้านี้ ชุมชนริมคลองแม่ข่าได้จัดเวทีทำความเข้าใจ ก่อนพมจ.-พอช. ลงพื้นที่สำรวจความต้องการที่ดิน บ้าน ที่อยู่อาศัย ในช่วงเดือน มี.ค.-เม.ย.2565 ที่ผ่านมา ณ ศาลาชุมชน วัดนันทาราม ซึ่งเป็นเวทีสร้างความเข้าใจการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยชุมชนคลองแม่ข่า โดยชวนประชาชนริมคลองแม่ข่า ได้แก่ ชุมชน 5 ธันวา ชุมชนทิพยเนตร ชุมชนฟ้าใหม่ ชุมชนศาลาแดง ชุมชนศรีปิงเมือง ชุมชนนันทาราม ชุมชนแม่ขิง ชุมชนช่างฆ้อง ในพื่นที่เทศบาลนครเชียงใหม่ การจัดทำผังและแผนแม่บทคลองแม่ข่า ตามประกาศจังหวัดเชียงใหม่เรื่อง การขับเคลื่อนการพัฒนาและแก้ไขปัญหาคลองแม่ข่าและลำน้ำสาขา ด้านที่อยู่อาศัย เมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2565

โดยแนวทางแก้ปัญหาแบ่งเป็น 3 กรอบ คือ

พัฒนาระบบบำบัดน้ำเสียทั้งระบบ
การแก้ปัญหาด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่าย
สร้างระบบการดูแลภูมิทัศน์พื้นที่และสร้างระบบการดูแลคลองแม่ข่าและลำน้ำสาขา เพื่อให้คนทั้งเชียงใหม่ได้ใช้ประโยชน์ร่วมกัน

โดยหลังจากจัดเวทีมีการลงพื้นที่สำรวจ โดยมีพมจ. พอช. และตัวแทนชุมชนลงพื้นที่ และทำกระบวนการรับฟังความต้องการของประชาชนทุกบ้านทุกชุมชน ทั้งปัญหา ความต้องการและข้อเสนอแนะในการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการปรับปรุงที่อยู่อาศัย ระหว่างเดือนมีนาคม – เมษายน ตั้งแต่ต้นน้ำอ.แม่ริมจนถึงปลายน้ำที่ลงแม่น้ำปิง และจะนำข้อมูลทั้งหมดมาพิจารณาร่วมกันอีกครั้งโดยให้ประชาชนได้รับผลกระทบน้อยที่สุด

สำหรับแนวทางการแก้ปัญหาที่อยู่อาศัยในเบื้องต้น กำหนดเป็น 2 แนวทาง คือ

ปรับปรุงที่อยู่อาศัยในที่ดินเดิม โดยมีสินเชื่อราคาถูก
ย้ายที่สรา้งที่อยู่อาศัยในที่ดินใหม่ โดยกำหนดจะใช้ที่ดินบริเวณโรงฆ่าสัตว์เทศบาลจำนวน 7 ไร่ 2 งาน ให้ชาวบ้านที่ประสงค์จะย้ายที่เข่าในราคาถูก โดยจำนวนที่ดินนั้นต้องมีการศึกษาและกำหนดให้สอดคล้องกับความต้องการของประชาชนอีกครั้ง

https://www.csitereport.com/newsdetail?id=0000022596

ข้อเรียกร้องของกลุ่มพี่น้องคลองแม่ข่าและลำน้ำสาขา

ตามที่จังหวัดเชียงใหม่ได้จัดประชุมติดตาม ผลการดำเนินการโครงการพัฒนาและแก้ไขคลองแม่ข่าจังหวัดเชียงใหม่ครั้งที่ 6 / 2565 เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2565 ณ ห้องประชุมชั้น 3 อาคารอำนวยการศาลากลางจังหวัดเชียงใหม่โดยมีผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่เป็นประธานการประชุม นั้น มีข้อสั่งการจากการประชุม เรื่องด้านที่อยู่อาศัย ข้อ 7 การดำเนินการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัย ข้อ 7.2 การจัดหาที่อยู่อาศัยให้กับกลุ่มเป้าหมายที่อยู่คร่อมคลองจำนวน 139 ครัวเรือน โดยใช้งบประมาณของสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (พอช.) ครัวเรือนละ 18,000 บาท รวมทั้งจัดทำแผนและปฏิบัติการดำเนินการย้ายครัวเรือนและรื้อถอนบ้านทั้ง 139 ครัวเรือน นั้น ประชาชนที่อาศัยอยู่บริเวณริมคลองแม่ข่าจังหวัดเชียงใหม่ ได้ทราบถึงข้อสั่งการดังกล่าว ทำให้เกิดการความกังวล และไม่มั่นใจในการจัดการในการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยริมคลองแม่ข่าที่ขาดการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน

เนื่องด้วยพี่น้องที่อาศัยอยู่บริเวณคลองแม่ข่ามีหลายชุมชนอยู่อาศัยในคลองแม่ข่ามาไม่ต่ำกว่า 40 ปี มีเด็กผู้ใหญ่ผู้สูงอายุที่จะได้รับผลกระทบในการหรือถอนและย้ายที่อยู่อาศัย ทั้งโรงเรียนที่เพิ่งจะเปิดเทอม โรงพยาบาล กระทบอาชีพและรายได้ในช่วงโควิดอีกด้วย ดังนั้นประชาชนที่อาศัยอยู่บริเวณคลองแม่ข่าและลำน้ำสาขาจึงเห็นว่าข้อสั่งการดังกล่าวไม่ได้สร้างการมีส่วนร่วมในทุกภาคส่วน มีเพียงภาครัฐที่กำหนดการพัฒนาฝ่ายเดียว และส่งผลกระทบต่อที่อยู่อาศัยหนึ่งในปัจจัยสำคัญของมนุษย์จำนวนมาก

สำหรับข้อเรียกร้องของกลุ่มมีดังนี้

1. ชาวบ้านที่อยู่ค่อมคลองแม่ข่าขออยู่ในที่ดินเดิมอย่างถูกกฎหมาย โดยทางกลุ่มพร้อมปรับปรุงที่อยู่อาศัย ดูแลสิ่งแวดล้อม และคืนคลองสวยน้ำใสให้แม่ข่า

2. ขอให้หยุดการออกหนังสือการไล่รื้อและชะลอการดำเนินการคดีเรื่องการบุกรุกหรือก่อสร้างบ้านเรือนในริมคลองแม่ข่า และลำน้ำสาขาในช่วงการหาแนวทางการแก้ไขปัญหาที่อาศัยอยู่ริมคลอง

3. ขอให้ตั้งคณะกรรมการโดยการมีส่วนร่วมของชาวบ้าน ให้มีสัดส่วนเท่ากับภาครัฐ กรณีพิจารณาเรื่องการแก้ไขปัญหาคลองแม่ข่าทุกด้าน

4. ขอให้จัดทำแผนแม่บทพัฒนาในการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยริมคลองแม่ข่าอย่างมีส่วนร่วม โดยคำนึงถึงผู้ที่อยู่อาศัยมาร่วม 30-40 ปี และวิถีชีวิตทั้งเด็ก ผู้ใหญ่ คนชราที่จะต้องเปลี่ยนไป

5. ขอให้จัดงบประมาณ ชดเชยและดูแลเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ เรื่องที่อยู่อาศัยที่ต้องรื้อถอนหรือย้ายออกยากโครงการพัฒนาต่างๆ ของคลองแม่ข่า

ต่อมาเวลาประมาณ 11.40 น. รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ก็ได้ออกมาพบกับกลุ่มพี่น้องคลองแม่ข่าและลำน้ำสาขา เพื่อรับข้อเสนอ โดยพี่น้องได้แถลงย้ำถึงความสำคัญของการมีส่วนร่วมของประชาชนผู้เดือดร้อน โดยเสนอแนวทางการแก้ปัญหาร่วมกันระหว่างภาครัฐและตัวชุมชนโดยการช่วยดูแลสิ่งแวดล้อม และประชาชนสามารถอาศัยอยู่บริเวณดังกล่าวได้ด้วย ซึ่งแนวทางการร่วมมือกันดังกล่าวนอกเหนือจะช่วยให้ภาครัฐสามารถประหยัดงบประมาณในการดูแลคลองแม่ข่าได้แล้ว ยังจะช่วยให้ประชาชนที่เคยอยู่อาศัยในชุมชนต่าง ๆ บริเวณรอบคลองแม่ข่าได้มีที่อยู่กินต่อไปอีกด้วย ทั้งนี้ในช่วงท้ายก็ได้ให้คำสัญญาต่อชาวบ้านว่าจะนำเรื่องดังกล่าวไปเป็นวาระการประชุมเพื่อหาทางแก้ไขที่เหมาะสมต่อไป และยินดีที่จะจัดตั้งคณะกรรมการสำหรับการตัดสินใจเพื่อแก้ปัญหาคลองแม่ข่าโดยมีตัวแทนชุมชนต่าง ๆบริเวณรอบคลองแม่ข่าประกอบด้วยหลังจากทำการประชุมภายในเสร็จสิ้นเรียบร้อย

โดยหลังจากได้ยื่นข้อเสนอต่อรองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ ทางกลุ่มพี่น้องคลองแม่ข่าและลำน้ำสาขา ได้วางแผนที่จะให้ติดตามการแก้ปัญหาเรื่องนี้อย่างใกล้ชิดต่อไป

ประยูร จันทร์มะโน ชาวบ้านชุมชนคลองเงิน กล่าวภายหลังหลังยื่นหนังสือว่า เหตุที่มาวันนี้เนื่องจากเมื่อ 1 มิ.ย.ที่ผ่านมา ทางภาครัฐมีการประชุมที่เทศบาลเรื่องโครงการปรับปรุงภูมิทัศน์คลองแม่ข่า แต่ว่าไม่ได้ให้ประชาชนเข้าร่วม ทำให้ชาวบ้านกังวลว่า ภาครัฐต้องการปกปิดข้อมูล และตั้งใจมาไล่รื้อที่อยู่อาศัยของชาวบ้านโดยไม่ทันตั้งตัว

“ไม่โปร่งใส เพราะว่ากลัวประชาชนรู้ เพราะประชาชนเยอะมาก จะไล่รื้อจะปรับภูมิทัศน์ ประชาชนอยากรู้ว่าทำไมภาครัฐถึงไล่รื้อประชาชนที่อยู่คลองลำสาขา อยากรู้ข้อนี้เฉยๆ” ประยูร กล่าว

ประยูร ระบุหลังการยื่นหนังสือว่า “ไม่พอใจ” การรับจากหน่วยงานรัฐ เนื่องจากมีแค่การรับเรื่องเท่านั้น แต่ไม่ได้รับปากจะดำเนินการตามข้อเรียกร้อง โดยอ้างว่าจะต้องมีตั้งคณะกรรมการร่วมกับประชาชน เพื่อหารือในประเด็นปัญหาก่อน ถึงจะมีการตัดสินใจอีกครั้ง

“แล้วกลุ่มที่ถูกไล่รื้อไปก่อนให้ทำอย่างไร? (รองผู้ว่าฯ) ก็ยังไม่รับปาก บอกว่าต้องตั้งกรรมการก่อน แล้วไอ้ที่ไล่ก็ไล่ไปแล้ว ที่มีหมายศาล มีหมายของเทศบาลมาแปะไล่รื้อให้ทำยังไง ท่านให้ที่ไล่ไปแล้ว มันมีกฎหมายมันก็ต้องไล่ไปก่อน เขาไม่รับปากข้อนี้ (ข้อ 2 คือการให้หยุดออกหนังสือไล่รื้อที่อยู่อาศัยประชาชน และให้มีการแก้ไขปัญหาก่อน) ภาคประชาชนที่ไป เขาไม่พอใจ” ประยูร กล่าวเสริม

ขณะที่การเคลื่อนไหวต่อไปนั้น ประยูร ระบุว่าต้องมีการปรึกษาหารือภายในชุมชนก่อน ถึงจะสามารถตอบได้ แต่การประชุมจังหวัดประจำเดือน ทางภาครัฐจะเรียกตัวแทนประชาชนเข้าร่วม

การยื่นหนังสือของกลุ่มเครือข่ายพี่น้องคลองแม่ข่าเชียงใหม่ครั้งนี้เป็นครั้งที่ 2 โดยครั้งแรกคือเมื่อ 5 ต.ค. 2564 เนื่องในวันที่อยู่อาศัยโลก ทางกลุ่มมีการไปยื่นหนังสือถึงภาครัฐ ในประเด็นการไล่รื้อที่อยู่อาศัย แต่ภาครัฐก็ทำเพียงแค่รับเรื่องเท่านั้น