หลังจากการเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 6.3 ตามมาตราริกเตอร์ เมื่อวันที่ 5 พ.ค. 2557 ในจังหวัดเชียงราย ซึ่งส่งผลให้อาคาร สถานที่ และบ้านเรือนของชาวบ้านในพื้นที่ 7 อำเภอได้รับความเสียหายเป็นวงกว้าง รวมทั้งส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจของชาวบ้านเป็นอย่างมาก เหตุการณ์ครั้งนี้ได้ก่อให้เกิดความร่วมมือและจากภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งในพื้นที่และนอกพื้นที่ ทั้งจากหน่วยงานภาครัฐ องค์กรท้องถิ่น/ท้องที่ (เทศบาล/องค์การบริหารส่วนตำบล) ภาคเอกชน นักวิชาการ สถาบันการศึกษา องค์กรพัฒนาเอกชน สื่อมวลชน ภาคธุรกิจ และภาคประชาชน ในการรับมือและฟื้นฟูพื้นที่ประสบภัย มีการประสานความร่วมมือโดยใช้รูปแบบของกลไกความร่วมมือเพื่อให้เอื้อต่อการดำเนินงานตามบทบาทหน้าที่หลักของแต่ละภาคส่วนโดยเปิดกว้างต่อการหนุนเสริมให้ภาคส่วนที่เกี่ยวข้องได้แสดงศักยภาพของตัวเองออกมา มีการใช้ทุนทางสังคมเป็นตัวหล่อลื่นการดำเนินงานในมิติต่าง ๆ
เหตุการณ์ครั้งนี้ได้ก่อให้เกิดบทเรียนทางสังคมมากมายในหลายด้านที่จะต้องได้รับการทบทวน เนื่องเพราะประเทศไทยมีกลุ่มรอยเลื่อนที่สำรวจพบแล้วอยู่หลายกลุ่ม โดยสามารถจัดกลุ่มรอยเลื่อนที่สำคัญได้ 14 กลุ่ม กลุ่มรอยเลื่อนทั้งหมดนั้นวางแนวพาดผ่านพื้นที่ตั้งแต่ภาคเหนือ ภาคตะวันตก และภาคใต้ ในพื้นที่ 22 จังหวัดของประเทศไทย
สำหรับจังหวัดเชียงรายมีรอยเลื่อนที่พาดผ่านถึง 3 รอยเลื่อนคือ รอยเลื่อนแม่จัน รอยเลื่อนพะเยา และรอยเลื่อนแม่อิง และรอยเลื่อนที่ต้องเฝ้าระวังในขณะนี้คือ กลุ่มรอยเลื่อนแม่จัน และกลุ่มรอยเลื่อนแม่อิง เพราะเป็นกลุ่มรอยเลื่อนที่ยังไม่เคยปลดปล่อยพลังงานออกมา จึงอยู่ในสภาวะของการสะสมพลังไว้มาก ซึ่งตามหลักทางธรณีวิทยาแล้วกลุ่มรอยเลื่อนที่มีการสะสมพลังงานมานาน การปลดปล่อยพลังงานในแต่ล่ะครั้งจะมีความรุนแรงสูง จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ควรมีการเตรียมความพร้อมให้กับประชาชนในพื้นที่ไว้ก่อนเกิดเหตุ ซึ่งการเตรียมความพร้อมนี้ย่อมหมายรวมถึงภัยพิบัติอื่นที่ภายในจังหวัดเองก็ประสบอยู่เกือบทุกปี ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของน้ำป่าไหลหลาก ดินสไลด์ โคลนถล่ม พายุฤดูร้อน หรือแม่แต่ปัญหาหมอกควัน
อนึ่ง ความรุนแรงและจำนวนที่เพิ่มขึ้นของภัยพิบัติทางธรรมชาติในโลก ในรอบ 20 ปีที่ผ่านมา พบว่าสถิติของภัยธรรมชาติมีจำนวนเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่า จากเดิมที่จำนวนประมาณ 200 ครั้ง ต่อปี ในปี 1980 มาเป็นประมาณ 400 ครั้งต่อปีในปัจจุบัน ภัยเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อชีวิตผู้คนราว 250 ล้านชีวิตต่อปี
จะเห็นได้ว่าการเตรียมความพร้อมของชุมชนในพื้นที่อ่อนไหว หรือเสี่ยงต่อการเกิดภัยพิบัติ โดยเฉพาะพื้นที่ที่ตั้งอยู่บนรอยเลื่อน จึงมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการสรุปบทเรียนการจัดการในการรับมือกับภัยพิบัติในรอบ 1 ปีที่ผ่านมา เพื่อจะนำไปสู่การพัฒนาแนวทางการปฏิบัติการเฝ้าระวังและรับมือกับภัยพิบัติในรูปแบบต่าง ๆ และรวมไปถึงการฟื้นฟูระบบนิเวศน์และสิ่งแวดล้อมในระดับจังหวัดในอนาคตร่วมกันต่อไป
ในวันที่ 5 – 6 พฤษภาคม 2558 องค์กรภาคีเครือข่ายฯ เห็นพ้องต้องกันว่านี่คือโอกาสที่ทุกภาคส่วนจะได้ทบทวนประสบการณ์และบทเรียนอันทรงคุณค่านี้ร่วมกัน เพื่อจะนำไปสู่การจัดการปัญหาและเตรียมความพร้อมในการรับมือกับภัยพิบัติต่าง ๆ อย่างเป็นระบบ ทั้งจากต้นเหตุและปลายเหตุไปพร้อม ๆ กัน
กำหนดการ (ร่าง)
1 ปี แผ่นดินไหวสู่การจัดการภัยพิบัติในจังหวัดเชียงราย
วันที่ 5 พฤษภาคม 2558
ณ โรงเรียนสันกลางราษฎร์พัฒนา(ข้างวัดแม่สรวยหลวง) อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย
08.00 น. ผู้ร่วมงานเดินทางมาถึงที่ว่าการอำเภอแม่สรวย
09.00 – 09.30 น. ออกเดินขบวนรณรงค์ จาก ที่ว่าการอำเภอแม่สรวย ถึง โรงเรียนสันกลางราษฎร์พัฒนา
09.30 – 09.40 น. นายพงษ์ศักดิ์ วังเสมอ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย เดินทางมาถึงงาน และเยี่ยมชมนิทรรศการ
09.40 – 09.50 น. กล่าวต้อนรับ โดย นายอำเภอแม่สรวย
- 50 – 10.00 น. ชี้แจงวัตถุประสงค์การจัดงาน โดย นางเตือนใจ ดีเทศน์ เครือข่ายการจัดการภัยพิบัติภาคประชาชน จ.เชียงราย
10.00 – 10.10 น. รายงานผลงาน การจัดการภัยพับัติของเครือข่ายขบวนองค์กรชุมชนและหน่วยงานภาคี
โดย นายประนอม เชิมชัยภูมิ ประธานเครือข่ายสภาองค์กรชุมชน จ.เชียงราย
10.10 – 10.30 น. กล่าวเปิด และ ให้นโยบายการจัดการภัยพิบัติแบบบูรณาการและ การสนับสนุนการจัดการภัยพิบัติ จ.เชียงราย
โดย นายพงษ์ศักดิ์ วังเสมอ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย
10.30 – 10.45 น. ชมวีดีทัศน์รำลึก 1 ปีเหตุการณ์แผ่นดินไหวจังหวัดเชียงราย
10.45 – 12.00 น. เสวนา หัวข้อ “บทเรียนการเรียนรู้ ครบรอบ ๑ ปี เหตุการณ์แผ่นดินไหวจังหวัดเชียงราย”
- ผู้แทนพื้นที่ตำบลแม่สรวย พื้นที่ประสบภัยพิบัติ
- นายยาพี จูเปาะ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลวาวี
- รองศาสตราจารย์สุทธิศักดิ์ ศรลัมพ์ มูลนิธิมดชนะภัย
- นางบุศริณธญ์ วรพัฒนานันท์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย
- นางเตือนใจ ดีเทศน์ เครือข่ายการจัดการภัยพิบัติภาคประชาชน จ.เชียงราย
- นายประนอม เชิมชัยภูมิ ประธานเครือข่ายสภาองค์กรชุมชนจังหวัดเชียงราย
- นายอัมพร แก้วหนู ผู้ช่วยผู้อำนวยการ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน
ดำเนินรายการโดย นายธนภณ เมืองเฉลิม สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน
12.00 – 13.00 น. พักรับประทานอาหารกลางวัน
13.00 – 15.00 น. แบ่งกลุ่มย่อยห้องเรียนรู้ แนวทางการจัดการภัยพิบัติจังหวัดเชียงราย
- การจัดการความรู้ในการจัดการภัยพิบัติ
- การซ่อมสร้าง และการสร้างเครือข่ายทีมช่าง
- การสร้างความร่วมมือกับภาคีต่างๆ เช่น การจัดทำข้อบัญญัติตำบล
- การจัดการ + กองทุนภัยพิบัติ
15.00 – 16.00 น. สรุปกลุ่มย่อย และ ชวนคิด ชวนคุย
โดย นายธนชัย ฟูเฟื่อง และ นางวิไล นาไพวรรณ์ เครือข่ายสภาองค์กรชุมชน จ.เชียงราย
16.00 – 17.00 น. พิธีถวายทานผ้าป่า เพื่อปรับปรุงซ่อมแซมวัด
17.00 – 18.00 น. พิธีจุดเทียน “รำลึกเหตุการณ์ 1 ปี แผ่นดินไหว พร้อมส่งพลังใจไป เนปาล” (Pray For Nepal)
โดย นายพงษ์ศักดิ์ วังเสมอ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย เป็นประธานในพิธี (อยู่ในระหว่างติดต่อ)
18.00 น. เดินทางกลับโดยสวัสดิภาพ
วันที่ 6 พฤษภาคม 2558
ณ ห้องประชุมศาลากลาง จังหวัดเชียงราย
9.00– 12.00 น. เวทีของภาคนักวิชาการ : ภาควิชาการกับการจัดการภัยพิบัติ
(ดำเนินการโดย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา)
ผู้เข้าร่วมพูดคุย
- นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา เชียงราย เชียงใหม่
- นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
- นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย
- นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยอาชีวะศึกษา
- นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยเทคนิค
- สำนักงานทรัพยากรธรณี เขต1 ลำปาง
- หน่วยงานอื่น ๆ (อยู่ระหว่างการประสานงาน)
12.00 – 13.00 น. รับประทานอาหารเที่ยง
13.00 – 16.00 น. เวทีภาคนโยบายและแผน เพื่อร่วมนำเสนอแผนการดำเนินงาน มองอนาคตนโยบายข้างหน้า ทั้งภาคประชาชน และส่วนราชการ
- (ดำเนินการโดยส่วนราชการจังหวัดเชียงราย/สำนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย จ.เชียงราย)
ผู้เข้าร่วมพูดคุย
- สำนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดเชียงราย
- สำนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 15
- สำนักงานโยธาธิการและผังเมืองจังหวัดเชียงราย
- สำนักงานพระพุทธศาสนา จังหวัดเชียงราย
- สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา เขต 1
- สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36
- สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ จังหวัดเชียงราย
- สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดเชียงราย
- องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
- หน่วยงานอื่น ๆ (อยู่ระหว่างการประสานงาน)
***
author
