อสม.หรือ “อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน” คือ บุคคลที่สมัครใจ เสียสละ ทำงานเพื่อสังคมโดยส่วนรวม ในด้านการพัฒนาสุขภาพ ตามแนวนโยบายของกระทรวงสาธารณสุข และเป็นผู้ที่อยู่ด่านหน้าเรื่องสุขภาวะของคนในชุมชนเสมอ
องศาเหนือ Special : โควิด-19 ก้าวผ่านหื้อได้ ! ศุกร์ที่ 27 มีนาคม 2563 คุยกับตัวแทน อสม. ต.ฟ้าฮ่าม คุณแม่จิราพร อยู่สาตร์ หนึ่งในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านฟ้าฮ่าม เป็นตำบลที่มีโมเดลต้นแบบในการเยี่ยวยาดูแลและ การจัดการระดับชุมชนในเรื่องโควิด-19 โรคระบาดทั่วโลกในขณะนี้
สถานการณ์ในช่วงนี้ในตำบลฟ้าฮ่าม มีผู้คนกลับบ้านมาจากพื้นที่เสี่ยงเป็นอย่างไรบ้าง
อสม.กับดูแลลูกบ้านในช่วงนี้ต้องดูแลทั้งหมด 7 หมู่บ้าน อสม.จึงทำงานกันหนักมากเพราะทางรัฐบาลมีนโยบายดูแลผู้ที่ต้องกักตัว 14 วัน โดยมีความร่วมมือกันของพี่น้อง อสม.เป็นคณะกรรมการดูแลร่วมกับ รพ.สต. นายกเทศมนตรี กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน โดยใช้กลไกชุมชนของจังหวัดดำเนินการทั้งชุมชนและอสม.จะเข้าไปดูแลให้ผู้กักตัวให้มีความเข้าใจ และรณรงค์ฉีดพ้นฆ่าเชื้อโรคทั้งตำบล ให้ความรู้เรื่องของโควิด-19 ทั้งต้องช่วยกันจัดกิจกรรมรณรงค์ให้ความรู้ การสอนทำหน้ากากอนามัยจากผ้า และทำเจลแอลกอฮอล์สำหรับล้างมือให้กับพี่น้องประชาชนในชุมชน
อสม.ฟ้าฮ่ามมีจำนวนทั้งหมด 108 คนหนึ่งคนต้องรับผิดชอบคนละ 15 หลังคาเรือนในการดูแลสอดส่อง เพราะฉะนั้นถ้ามีลูกบ้านที่กลับจากการไปต่างประเทศหรือมาจากพื้นที่เสี่ยงนั้น เราจะรู้ว่าใครมาจากไหนบ้าง อย่างเช่น ในหมู่บ้านมี 1 คนที่กลับมาจากพื้นที่เสี่ยง เมื่อผู้ที่มีความเสี่ยงกลับมาอยู่กับครอบครัว เพราะฉะนั้นจะมีกลไกในการทำงาน คือ ข้อมูลเบื้องต้นจะส่งมาทาง รพ.สต.ก็จะมีข้อมูลส่งมาเช่นเดินทางมาทางเครื่องบินหรือรถขนส่งสาธารณะ และส่งมายัง อสม.จะช่วยกันดู หลังจากไปพบผู้ที่กลับมายังพื้นที่เสี่ยงที่ต้องกักตัว ผู้ที่กักตัวต้องรายงานกันทุกวัน วัดไข้ สอบถามอาการผ่านไลน์ โดยเราจะไม่ทำให้ตัวเองเสี่ยงด้วยการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยเป็นการป้องกันตัวอย่างหนึ่งของการทำงาน อสม.ดำเนินการสำรวจโดยใช้แบบฟอร์มบัญชีรายชื่อกลุ่มเสี่ยงการเฝ้าระวังโรคโควิด -19 หลังจากนั้นจะแจ้งรายงานความคืบหน้ากลับไปยังเจ้าหน้าที่ รพ.สต. รวบรวม บัญชีรายชื่อของ อสม. เป็นภาพตำบล พูดคุยกันผ่านทางแอปพลิเคชั่นไลน์ และรายงานผ่านช่องทางออนไลน์ ได้แก่ Thaiphc.net, Smart อสม., อสม. ออนไลน์ และในทุกวันจันทร์ต้องสรุปในทุกพื้นที่ของตัวเอง เรื่องการดูแลคนที่กลับเข้ามาจากพื้นที่เสี่ยงที่ต้องกักตัว ว่าเป็นอย่างไรบ้าง ทั้งนี้จะต้องมีการรายงานเบื้องต้นเป็นลำดับขั้นตอน
โครงการ อสม.สแกนให้ครบจบ 14 วัน นั้นเป็นอย่างไร
โครงการ “อสม. สแกนให้ครบจบ 14 วัน” ที่มีการประชุมผ่านทางออนไลน์นั้น คือถ้าเราสแกนไม่ครบใน 14 วันเราก็เราก็ต้องไปการรายงานไปตามสถานการณ์ การอยู่อาศัยของผู้ที่กลับมายังพื้นที่เสี่ยงส่วนมากเขาต้องกักตัวอยู่ในห้องไม่ออกมาใกล้ชิดคนในครอบครัว เราต้องเฝ้าติดตามและให้ความรู้ต่อไป
บทบาทของอสม. ในการป้องกันตัวเอง จากการติดตามเฝ้าระวังผู้ที่กลับจากพื้นที่เสี่ยงต้องทำอย่างไรบ้าง
บทบาทของ อสม.ในการเฝ้าระวังผู้คนจากพื้นที่เสี่ยงที่เริ่มทยอยเข้ามาในหมู่บ้าน ณ ปัจจุบัน การกลับมาของแต่ละคนเริ่มมาไม่เหมือนกัน ต้องดูแลให้ทั่วถึง ถ้าทุกคนกักตัวครบ 14 วันแล้วต้องทำตามมาตรการต่อไป และในเรื่องของการป้องกันตัวเองของชุนอย่างเช่น บางตลาด ให้ทุกคนสวมใส่หน้ากากอนามัยถ้าเขามายังตลาดทั้งแม่ค้าหรือผู้ที่มาซื้อเราต้องทำตามนโยบายที่มี การเปิดร้านอาหารต้องไม่นั่งกินในร้าน หรือร้านที่สั่งห้ามปิดก็ต้องร่วมมือกันปิดเพื่อส่วนรวม การทำงานในทุกวันนี้การจัดการในพื้นที่ทำตามคำสั่งมาตรการของรัฐบาลอย่างเคร่งครัด คนในชุมชนก็ทยอยเริ่มให้ความสำคัญกับสุขภาวะอนามัย ขั้นตอนที่ทุกคนทำกันจนชิน คือ ล้างมือบ่อย ๆ กินร้อน ล้างมือ ห่างกัน 2 เมตร ใส่หน้ากากอนามัยเวลาออกไปข้างนอกเป็นการป้องกันตัวเองได้ดีที่สุด
การกลับมาจากพื้นที่เสี่ยงกักตัวเองคือวิธีที่ดีที่สุด
วิธีการถ้ามีคนกลับเข้าในหมู่บ้าน กักตัวเองคือวิธีที่ดีที่สุดและให้ชุดความรู้กับผู้ที่กลับเข้ามาจากพื้นที่เสี่ยง และคนในหมู่บ้าน จะมีกลไกของชุมชนในเรื่องของความช่วยเหลือ เช่นช่วยในเรื่องของค่าใช้จ่ายของหนึ่งในผู้ที่กลับมาจากพื้นที่เสี่ยง โดยคนในชุมชนบูรณาการร่วมกันบริจาคหรือลดค่าเช่าบ้าน ช่วยเหลือออมเงินกัน กำนันก็จะแจ้งพี่น้อง อสม.ช่วยกันบริจาคและแต่ความพร้อมของทุกคนที่อยากจะช่วยเหลือ การร่วมมือของคนในชุมชนนั้นต้องเริ่มมากจาดความเข้าใจของคนในชุมชนซึ่งกันและกัน
ขวัญและกำลังใจของ อสม. เป็นอย่างไรบ้าง
การทำงานของ อสม.กับความท้าทายในตอนนี้ โรคระบาดนี้เราไม่ได้เจอกันครั้งแรก โรคเหล่านี้ท้องถิ่นต้องวางแผนงานไว้ 1 ปี การวางแผนงานต่อสู้กับโรคมันในทุกปี โควิดถึงมาแบบไม่ทันตั้งตัวเราต้องพร้อมรับมือกับมันมาตลอด โดยอสม.ถูกฝึกมาให้ต้องตระหนักแต่ไม่ตระหนก การที่อสม.เป็นบุคลากรทางกระทรวงสาธารณะสุข ถ้าขาดเราไปก็จะเปรียบเหมือนขาดส่วนแขนขาหูตาไป อสม.นั้นเป็นบุคคลที่เสียงสละและมีน้ำใจยอดเยี่ยมที่สุด ความเสียสละของอสม.นั้นทำงานบนความเสี่ยง อสม.จะต้องเป็นด่านแรกในเรื่องของสุขภาพในชุมชน เพราะฉะนั้นสิ่งแรกที่ อสม.ควรรู้คือการป้องกันตัวเองจากสิ่งต่าง ๆ ต้องมีความเป็นจิตอาสามากด้วยใจจริง และสิ่งที่สำคัญที่สุดของพี่น้อง อสม.คือขวัญและกำลังใจจากประชาชน จะทำให้เราสู้และผ่านโรคระบาดนี้ไปด้วยกันได้
author
