ออกอากาศ 10/02/2557
เรื่องเล่า และ สารคดี โดย ธีรยุทธ์ วีระคำ
จากการศึกษาข้อมูลพบว่าใน 77 จังหวัดของประเทศไทยมีคนเชื้อสายมอญทั้งสิ้น 37 จังหวัด โดยชุมชนมอญที่ใหญ่ที่สุด มีคนเชื้อสายมอญอาศัยอยู่รวมกันมากกว่าห้าพันชีวิต ก็คือชุมชมมอญที่บางกระดี่ ซึ่งตั้งอยู่ในย่านบางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร โดยพวกเขาได้สืบทอดทั้งที่ดินและวัฒนธรรมความเป็นอยู่สืบเนื่องมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4
ชุมชนมอญบางกระดี่ยังคงเก็บรักษาทั้งประเพณีและวัฒนธรรมของชาวมอญให้ดำรงค์อยู่ร่วมกับโลกในยุคโลกาภิวัฒน์ได้อย่างกลมกลืม ไม่ว่าจะเป็น ประเพณีวันสารทมอญ ประเพณีตักบาตรดอกไม้ ประเพณีบวชนาค ประเพณีรำพี เรื่อยไปจนถึงการละเล่นสำคัญๆ อย่าง “ทะแยมอญ”
การละเล่นทะแยมอญ เป็นการละเล่นที่มีลักษณะคล้ายกับลำตัดของคนไทย นิยมเล่นทั้งในงานรื่นเริง และงานอวมงคลต่างๆ คณะทะแยมอญในประเทศไทยว่ากันว่าเหลือเพียงคณะเดียวในประเทศไทย เพราะเริ่มไม่เป็นที่นิยมในหมู่คนไทยเชื้อสายมอญรุ่นใหม่ ซึ่งนั่นก็เป็นไปตามวัฎจักรเมื่อโลกยุคดิจิตอลและความทันสมัยได้เข้ามาเพื่อท้าทายความแข็งแรงของคนในทุกชุมชน ไม่เว้นแม้กระทั่ง “คณะหงส์ฟ้ารามัญ” วงทะแยมอญ แห่งเดียวที่อยู่คู่กับชุมชนมอญบางกะดี่มาอย่างยาวนาน
แม้ว่าในปัจจุบันการละเล่นทะแยมอญ ในนามคณะหงส์ฟ้ารามัญจะยังคงมีเยาวชนรุ่นใหม่ที่มองเห็นคุณค่า และเป็นผู้สืบทอดการละเล่นนี้ให้ดำรงค์อยู่ได้ แต่ก็ไม่มีอะไรเป็นเครื่องยืนยันได้อย่างชัดเจนว่าคณะหงส์ฟ้ารามัญจะยืนหยัด ทัดทานกับกระแสของความเจริญ อันนำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงทั้งทางด้านที่ดิน ที่ทำกิน เศรษฐกิจ การประกอบอาชีพ รูปแบบการดำเนินชีวิต รวมทั้งภาษาพูด ภาษาเขียนและวัฒนธรรม ประเพณีต่างๆของชาวมอญ ได้อีกนานแค่ไหน
บ้านเธอก็บ้านฉัน พาคุณผู้ชมไปพบกับการละเล่นดั้งเดิมของชาวมอญ กับชื่อตอน “หงส์ฟ้ารามัญ” พบกันวันเสาร์นี้ เวลา 10.30 น. ทางไทยพีบีเอส ชมออนไลน์ได้ที่ http://thaipbs.or.th/live
