“ความงามของชุมชน ความงามของเมืองเล็กๆยังมีเสน่ห์ คนรุ่นใหม่คิดแบบนั้นเหมือนกัน เพียงแต่ว่าทำอย่างไรจะมีพื้นที่ให้พวกเขาได้ปล่อยพลัง”
อยู่ดีมีแฮง ชวนทุกท่านไปพูดคุยกับกลุ่มคนรุ่นใหม่ในจังหวัดสกลนคร ถึงการร่วมกันออกแบบเมืองสร้างสรรค์ ที่หลายคนอาจจะเห็นกันแล้วตามหน้าสื่อต่างๆ ถึงปรากฏการณ์คนรุ่นใหม่กลับบ้าน คนรุ่นใหม่สร้างสรรค์ และเมืองที่กำลังพยายามสร้างพื้นที่ โดยการใช้งานศิลปะ เข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์เมืองให้มีสีสันเพิ่มขึ้น แต่ในวันนี้เป็นเรื่องที่ท้าทายที่การสร้างสรรค์เมือง ไม่ใช่การสร้างสรรค์ภายในตัวเมืองที่เป็นเมืองจริงๆ หรือที่เราเรียกว่าใจกลางเมืองอีกต่อไปแล้ว ข้อท้าทายของวันนี้คือการออกแบบเมืองสร้างสรรค์ ที่อยู่ในต่างอำเภอ อย่างอำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนครซึ่งอยู่ห่างตัวเมืองเกือบ 100 กิโลเมตร
สว่าง.โคตร.แสดง
“ใช้ชื่องานว่าสว่างโคตรแสดง สว่างมาจากอำเภอสว่างแดนดิน โคตรคือพื้นเพชีวิตของเรา แสดงคือสิ่งที่เราอยากนำเสนอ ก็เป็นกิจกรรมสนับสนุนพื้นที่อิสระทำกิจกรรมร่วมกัน ซึ่งเราไม่เคยจัดมันขึ้นมาก่อน”
ณัฏฐ์ศศิ ศรีกัลยาวัฒ กลุ่มสว่างโคตรแสดง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร อธิบายคำว่าสว่างโคตรแสดงให้ฟังของที่มาชื่องานพื้นที่สร้างสรรค์ในครั้งนี้ ซึ่งเป็นการจัดกิจกรรมครั้งแรก
งานสว่างโคตรแสดง เกิดขึ้นได้อย่างไร?
“มันมีช่วงที่เกิดโควิด 19 ระบาดมาระลอกที่ 2 เราเองซึ่งเป็นผู้ประกอบการที่อยู่ในพื้นที่อำเภอเล็กๆในจังหวัดสกลนคร ที่ได้รับผลกระทบไม่แตกต่างจากคนอื่นๆ แต่มันมีอยู่วันหนึ่งที่น้องๆที่รู้จักกัน เขาเป็นนักดนตรี ซึ่งเป็นผู้ได้รับผลกระทบในการประกอบอาชีพกลางคืน เล่าให้ฟังถึงกับผลกระทบที่ได้รับ แต่ก็เข้าใจต่างก็แยกย้ายไปหางานอื่นทำ แต่ด้วยความรักในเสียงดนตรีจึงคิดว่าอยากจะมีพื้นที่ในการเล่นดนตรีกันอีกครั้งหนึ่งเพื่อเติมเต็มสิ่งที่ขาดหายไป มันทำให้เราฉุกคิดว่า เราต้องร่วมกันทำอะไรบางอย่างให้เกิดขึ้น”
ณัฏฐ์ศศิ เราต่อถึงที่มาที่ไปของเหตุผลในการเกิดพื้นที่สร้างสรรค์เกิดขึ้น ในอำเภอสว่างแดนดิน ซึ่งตนเองก็บอกว่าเป็นเรื่องที่เกินความคาดหมายว่าจะเกิดพื้นที่สร้างสรรค์ครั้งนี้ขึ้นได้ เพราะด้วยศักยภาพในพื้นที่ และงบประมาณในการจัดงานไม่มีเลย อีกทั้งความยากในการอธิบายให้ทุกคนได้เข้าใจว่าการทำพื้นที่สร้างสรรค์ นั้นคืออะไร
“อำเภอสว่างแดนดินมันเป็นอำเภอเล็ก ๆ เป็นทางผ่าน ห่างจากตัวเมืองก็หลายกิโลเมตร มันท้าทายมาก ที่จะรวบรวมคนรุ่นใหม่มาทำงานด้วยกัน”
จังหวัดสกลนคร ในช่วงที่ผ่านมาไม่กี่ปีนี้ เกิดกิจกรรมสร้างสรรค์ภายในจังหวัดขึ้นมากมาย อย่างคนรุ่นใหม่ เช่น กลุ่มสกลเฮ็ด การเกิดกิจกรรมสกลจังซั่น ซึ่งได้รับความสนใจจากเยาวชนคนรุ่นใหม่ และชาวจังหวัดสกลนครอย่างมากในช่วงที่ผ่านมา
“งานสว่างโคตรแสดงมันขยายมาจากสกลเฮ็ด สกลจังซั่น น้องๆทุกคนก็เคยไปร่วมงานและช่วยงานกันมาก่อน จะแนะนำเอาแนวทางแนวความคิดในการมาทำเมืองสร้างสรรค์ในการเปิดพื้นที่สาธารณะเปิดพื้นที่ของตัวเอง ซึ่งต้นทุนมันไม่ได้ซื้อหาแต่มันคือการมีส่วนร่วม ของคนในพื้นที่ เราเห็นน้องเห็นเพื่อน เห็นพี่ที่กลับมาอยู่บ้านและอยากมีพื้นที่แสดงงานของตัวเองเกิดขึ้นในสกลนคร”
ยิปซี จันทร์เพ็งเพ็ญ เล่าให้ฟังถึงการเกิดขึ้นของงานสว่างโคตรแสดง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร ที่เป็นภาพใหญ่อันเกิดขึ้นจริงในจังหวัดสกลนคร ของการกลับมาของคนรุ่นใหม่ ที่อยากจะเล่าเรื่องของตัวเองผ่านผลงาน เพื่อให้คนอื่นได้ฟังและเป็นแรงบันดาลใจ
นอกจากการเกิดพื้นที่สร้างสรรค์เกิดขึ้นแล้ว ยิปซี จันทร์เพ็งเพ็ญ หนึ่งในสมาชิกสกลเฮ็ดและสกลจังซั่นก็มองว่า มันเป็นการสร้างโอกาสที่จะสร้างรายได้ในบ้านเกิด ของคนรุ่นใหม่ที่พยายามจะพิสูจน์ตัวตนในการกลับบ้าน จากความรู้และความชอบที่ทำด้วยตัวเอง ผ่านผลงานทั้งหลายที่นับได้ว่าเป็นกระแสนิยมในปัจจุบัน เช่น งานแฮนด์เมด งานคราฟท์ หรือแม้แต่กาแฟดริฟ ที่เป็นกระแสนิยมโดยไม่ต้องอาศัยเครื่องกาแฟที่มีราคาสูง แต่ก็สามารถสร้างรายได้จากการดริปกาแฟ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ถือเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในจังหวัดสกลนคร
“โอกาสการขายของมันไม่ได้อยู่แค่ในเมืองแล้วแต่มันอยู่ใน social media เราเย็บกระเป๋าขึ้นมา 1 ใบ โพสต์ขายก็ได้ขายไม่ต้องแบกไปขาย สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นมากมายในสกลนคร แต่มันขาดเพียงอย่างเดียวว่าจะทำอย่างไรจะเกิดการรวมกลุ่มและช่วยเหลือกันเกิดขึ้น พอมันเสริมกำลังใจกันเราก็จะเห็นงานใหม่ๆที่เกิดขึ้น ดังนั้นมันต้องเกิดพื้นที่สร้างสรรค์แบบนี้กับเมืองทุกเมือง”
การเกิดพื้นที่สร้างสรรค์ของเมืองต่าง ๆ อาจเกิดขึ้นจากพลังของคนตัวเล็กตัวน้อยในพื้นที่ และความปรารถนาที่อยากจะเห็นบ้านเกิดของตัวเอง มีพื้นที่สร้างสรรค์เพิ่มขึ้น แต่ก็ใช่ว่าทุกเมืองจะสามารถเกิดขึ้นได้ เพราะสิ่งเหล่านี้ต้องอาศัยความร่วมมือ กำลังแรงและกำลังหัวจิตหัวใจอีกด้วยเช่นกัน
“ต้องม่วน ถึงจะมาทำได้ และก็ไม่มีผิดไม่มีถูกทุกคนสามารถแสดงความคิดเห็นได้ มันกลายเป็นพื้นที่อ้ายกับน้อง ผมไม่อยากใช้คำว่าเครือข่ายมันดูเป็นทางการไป พอใช้คำว่าอ้ายกับน้องมันเป็นเหมือนคนบ้านเดียวกัน”
ยิปซี จันทร์เพ็งเพ็ญ ปิดท้ายบทสนทนาที่ดูเหมือนจะเป็นกุญแจสำคัญของงานสร้างสรรค์เมืองสกลนครเลยก็ว่าได้ การใช้ความสนุก และการเป็นพี่กับน้องในการร่วมกันขับเคลื่อนเมืองสกลนคร และการส่งต่อแรงบันดาลใจขยายวงไปเรื่อย ก็ทำให้ในปัจจุบันเกิดพื้นที่สร้างสรรค์ในสกลนครอีกมากมาย ทั้งสตรีทอาร์ทชุมชนคุ้มกลางธงชัย หรือแม้แต่งานแคมป์คุก พื้นที่สร้างสรรค์ข้างเรือนจำเก่าในจังหวัดสกลนคร
“มันเป็นการสร้างมุมมองใหม่ให้คนในพื้นที่ อำเภอสว่างแดนดินของเราเลย เบื้องต้นเลยก็คือคนที่ร่วมกันจัดงาน แต่ผู้ร่วมงานได้เห็นน้อง ๆ ได้มีพื้นที่แสดงผลงาน มีใจรักที่จะทำงานสร้างสรรค์ซึ่งความสุขของงานนี้ มันไม่ใช่สิ่งที่จับต้องได้ ไม่ใช่จบงานแล้วมีรายได้และแยกย้ายกันไป แต่มันคือความสุขที่เห็นหลายคนได้แสดงผลงาน แล้วได้รับการตอบรับที่ดีมันคือสิ่งนี้ที่จะอยู่ในใจของคนสร้างสรรค์”
ณัฏฐ์ศศิ พูดถึงการจัดงานสว่างโคตรแสดงซึ่งได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีของคนในพื้นที่ และคนรุ่นใหม่ รวมทั้งเพื่อนฝูงจากทุกพื้นที่ในจังหวัดสกลนครที่ทำให้เกิดงานครั้งนี้ขึ้นได้ ถึงแม้การจัดงานจะเป็นการ “ยืมและนำกลับไปคืน” แต่ก็เห็นได้ว่าการเปิดพื้นที่ในอำเภอสว่างแดนดิน ทำให้ชาวอำเภอสว่างแดนดินได้เข้าใจ และเห็นศักยภาพของคนรุ่นใหม่ ในมุมที่ต่างออกไปซึ่งสิ่งเหล่านี้ กำลังจะเกิดขึ้นในอีกหลายอำเภอของจังหวัดสกลนคร
