ห้องเรียนศรีชมพูกับครูผืนป่าและวิชาลูกไม้ไม่ไกลบ้าน

ชัยภูมิเป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ภูเขาสลับซับซ้อนและมีแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่ขึ้นชื่อจำนวนมาก เช่น ภูเขียว ภูพังเหย ภูกระแต ป่าภูเป้ง ป่าภูน้อย ฯลฯ ซึ่งอำเภอที่มีพื้นที่ป่าไม้มากที่สุดคือ อำเภอหนองบัวแดง ซึ่งถือว่าเป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญ ทั้งยังมีแหล่งต้นน้ำที่อุดมสมบูรณ์  

ข้อมูลจากเว็บไซต์ จังหวัดชัยภูมิ ระบุสภาพป่าไม้ของจังหวัดชัยภูมิ ถือได้ว่าเป็นสภาพป่าที่สมบูรณ์มากที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย มีพื้นที่ป่าไม้ตามกฎหมาย 3,701,848.50 ไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 46.64 ของพื้นที่จังหวัด ต่อมากรมป่าไม้ได้มอบพื้นที่ป่าบางส่วนที่อยู่ในเขต ป่าเศรษฐกิจให้สำนักงานปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม ซึ่งป่าไม้เหล่านี้เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสำคัญ ถือว่าเป็นเส้นเลือดใหญ่ที่หล่อเลี้ยงชีวิตคนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ อย่างเช่น แม่น้ำชี แม่น้ำพรมและแม่น้ำเชิญ

ในปัจจุบันพื้นที่ป่าไม้ได้ถูกทำลายเปลี่ยนสภาพเป็นป่าเสื่อมโทรม เป็นพื้นที่ทำนาและปลูกพืชไร่จนหมดสภาพป่าไม้ ส่งผลทำให้ไม่มีแหล่งอาหารธรรมชาติ และพืชสมุนไพรที่เคยมีก็ลดน้อยลง อีกทั้งคนในชุมชนยังมีปัญหาเรื่องสุขภาพ

และเพื่อให้เกิดการดูแลป่าอย่างต่อเนื่อง “ห้องเรียนศรีชมพู วิชาลูกไม้ ไม่ไกลบ้าน” ซึ่งเป็นหนึ่งในกิจกรรมการฟื้นฟูสุขภาวะชุมชน ภายใต้โครงการวัดบันดาลใจ เป็นอีกกลไกในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ ในพื้นที่ร่วมกับ วัด บ้าน โรงเรียน ที่อำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ มาร่วมสำรวจต้นทุนด้านทรัพยากร ป่าชุมชน

พระอาจารย์ชลวิทย์ เจ้าอาวาสวัดศรีชมพู อ.หนองบัวแดง จ.ชัยภูมิ เล่าถึงการขับเคลื่อนงานในชุมชน“คือ ห้องเรียนสีชมพู เราทำขึ้นมาเพื่อเสริมทักษะสองมิติด้วยกัน คือ หนึ่งทักษะความรู้ทางด้านวิชาการ สองคือทักษะชีวิต เพราะฉะนั้น เนื่องจากเราเห็นว่าเด็กในต่างจังหวัด โดยเฉพาะในพื้นที่อีสานชุมชนของพระอาจาราย์ขาดทักษะทั้งสองอย่าง เมื่อขาดทักษะทั้งสองอย่างแล้วก็จะเป็นผู้เสียโอกาสในทางสังคม เพราะฉะนั้นห้องเรียนศรีชมพูมีวัตถุประสงค์ คือเพื่อเพิ่มโอกาสในการแข่งขัน เพิ่มโอกาสในการดำรงชีวิตหรือการเติบโตในการใช้ชีวิตในอนาคต ให้กับเด็กของชุมชนนี้ให้ดียิ่งขึ้น

กิจกรรมของห้องเรียนศรีชมพูนี้จะมีสองด้าน คือเรื่องของวิชาการ เรามีห้องเรียนศรีชมพู เป็นห้องเรียนวันเสาร์  เราทำมาคือเรามีครูมาสอนคณิตคิดเร็ว ครูมาสอนภาษาอังกฤษ แล้วก็ภาษาไทย ประกอบกับอีกอันก็ คือมาสอนโดยเฉพาะอีกกลุ่มหนึ่งคือ กลุ่มที่สามารถแก้ปัญหาเด็กแอลดี เด็กติดโทรศัพท์ ตอนนี้เรามีครูมาสอนทุกวันเสาร์ 09.00 น.-15.00 น.

นอกจากนั้นมีสอนเรื่องศีลธรรมแต่เรื่องศีลธรรมนั้นเราจะให้ครูสอนสมาธิ 14 จังหวะ แบบของท่านหลวงพ่อคำคี ครูเขาสอนเด็กเหล่านี้อยู่แล้ว มีการทำกิจกรรมกลุ่ม ในด้านที่สองที่พูดถึง คือ เรื่องทักษะชีวิต ห้องเรียนศรีชมพูชวนกันทำโรงเรียนปลูกป่า มันสอดคล้องกับวิชาของห้องเรียนศรีชมพู เพราะว่าวัดศรีชมพูก็รายล้อมไปด้วยป่าใหญ่ ตั้งแต่ป่าภูเขียว ป่าภูเป้ง แล้วก็ป่าตะเบาะห้วยใหญ่ อำเภอโดยรอบหนองบัวแดง หนองบัวแดงนี่เป็นแอ่งกระทะ มีป่าล้อมรอบ 4 ป่าใหญ่  คือป่าภูเขียว ป่าตะเบาะห้วยใหญ่ แล้วก็มีป่าภูแลนคา ส่วนภูเป้งอยู่ตรงกลางเป็นไข่ดาว เพราะฉะนั้นเราก็เห็นว่าเป็นทักษะชีวิตที่ดีที่เด็กจะได้เรียน”

สำรวจป่า เปิดห้องเรียนศรีชมพู

พระอธิการนพดล ธีรวโร เจ้าอาวาสวัดดาวเรือง อ.เมือง จ.ชัยภูมิ เล่าถึงการทำกิจกรรมห้องเรียนศรีชมพู “พระอาจารย์เข้าไปร่วมเรียนรู้สนับสนุนงานในการฟื้นป่า ในการที่เราใช้ห้องเรียนศรีชมพูเป็นพื้นที่ พาเด็กพาชุมชนไปเก็บเมล็ดพันธุ์ไม้ ในการฟื้นป่าเพื่อให้ป่าเป็นห้องเรียนขนาดใหญ่ ห้องเรียนเดียว ที่มีอัตลักษณ์ มีไม้เฉพาะถิ่น ที่หาเรียนที่ไหนไม่ได้ นอกจากที่นี่ เราคิดว่าเราจะใช้ป่าภูเป้งให้เป็นห้องเรียนที่ทุกคนหวงแหน พระอาจารย์พาหมอสมุนไพร แพทย์แผนไทยเข้าไปร่วมสำรวจป่าด้วย เพื่อให้เขาเห็นว่าป่าของเรามีคุณค่า และมีตัวยามากมาย ซึ่งที่ผ่านมาเราไม่ได้สรุปที่เราไปสำรวจ 2-3 วันที่ผ่านมาเราได้ตัวยามากกว่า 40 ชนิด เท่าที่เดินไม่กี่ชั่วโมง เห็นความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า”

นอกจากการเดินป่าที่จะสร้างให้เกิดการเรียนรู้ ถึงโครงสร้างเรื่องระบบนิเวศป่าไม้ท้องถิ่นแล้ว ยังทำให้คนในชุมชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการดูแล เกิดความตระหนัก รักและหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในพื้นที่ร่วมกัน

author

กาญจนา มัชเรศ

หลงไหลในชาเขียว รักการอ่านนิยาย หวังสักวันจะไปต่อเติมฝันเป็นครูอาสาบนดอย