เครือข่ายธรรมาภิบาล สิ่งแวดล้อมแห่งประเทศไทย ได้จัดทำหนังสือ คู่มือการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม ฉบับการ์ตูน ขึ้น เพื่อเผยแพร่ให้กับประชาชนทั่วไปและผู้ที่สนใจ ได้ทำความเข้าใจกับ รายละเอียด ขั้นตอน และกระบวนการเกี่ยวกับการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ง่ายขึ้น
“ปกติ การทำ EIA EHIA หรือ ประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมต่างๆ มักจะเป็นยาขมของประชาชนทั่วไป เพราะดูเหมือนมีรายละเอียด มีขั้นตอนทางวิชาการที่ซับซ้อน ทำให้หลายครั้งเราตกหล่นข้อมูลบางอย่างไป…” ดร.สมนึก จงมีวศิน นักวิชาการอิสระด้านสิ่งแวดล้อม ที่หลายคนคุ้นหูในชื่อ “อาจารย์เขียว” หนึ่งในคณะผู้จัดทำบอกเล่าถึงมุมมองของประชาชนต่อขั้นตอนการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่ผ่านมา
“คู่มือฉบับนี้ ตั้งใจทำให้อ่านง่ายขึ้น ทั้งสีสัน ตัวอักษร และเส้นเรื่องของการ์ตูน ในการอธิบายเรื่องราววิชาการต่างๆให้ดูง่ายขึ้น ในการ์ตูนมีมังกรด้วยนะ…” อาจารย์เขียวเล่าถึงเนื้อหาของคู่มืออย่างตื่นเต้น
“ตอนนี้ เรามีโครงการพัฒนาต่างๆที่กำลังอยู่ในแผนและกำลังเตรียมการจะลงไปในพื้นที่ชุมชนต่างๆ จึงจำเป็นอย่างมากที่ประชาชนต้องทำความเข้าใจกับโครงการนั้นๆที่จะเข้ามาอยู่ในชุมชนของเขา ซึ่งในการ์ตูนฉบับนี้ เราเปรียบโครงการต่างๆพวกนี้เป็นมังกร ถ้าเราจะมีมังกรสักตัวมาอยู่ในบ้านของเรา เราเองก็จำเป็นต้องตรวจสุขภาพเจ้ามังกรก่อน ว่าการที่เขาเข้ามาอยู่กับเรานั้น เขาจะสร้างความเสียหาย สร้างผลกระทบอะไรกับคนในชุมชนหรือเปล่า สรุปคือเราต้องช่วยกันตรวจสุขภาพเจ้ามังกรนั้นก่อน…”
นอกจากเรื่องราวของเจ้ามังกร คู่มือ การมีส่วนร่วมของประชาชน ในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม ฉบับการ์ตูนนี้ ยังมีรายละเอียดเกี่ยวกับสิทธิของประชาชนกับการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ประเภทของการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม และกรณีศึกษา ประสบการณ์การมีส่วนร่วมของประชาชน ในกระบวนการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมจากพื้นที่ต่างๆ ทั้ง โรงไฟฟ้าแม่เมาะ จ.ลำปาง โครงการบ่อบำบัดน้ำเสีย คลองด่าน จ.สมุทรปราการ และ โครงการโรงไฟฟ้าถ่านหิน ขนาด 600 เมกะวัตต์ ท่าลาด ต.หินซ้อน
“ประชาชนทุกคนจะเฉยต่อไปอีกไม่ได้แล้วนะ…” อาจารย์เขียวย้ำอีกครั้ง “เราทุกคนมีสิทธิในการเข้าไปมีส่วนร่วมในการตรวจสอบโครงการพัฒนาต่างๆทั้งของรัฐและเอกชน จำเป็นคือถ้าเรามีข้อมูล เรารู้ทันสิทธิของเรา เราจะได้ช่วยกันประเมินเรื่องเหล่านี้ จะคิดว่าโครงการต่างๆที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องไกลตัวไม่ได้แล้ว ทุกเรื่องมันเกี่ยวข้องกับเราหมด สำคัญคือ เราต้องรู้ รู้แล้วต้องไม่เฉย เราต้องสร้างการมีส่วนร่วมด้วย… ”
เอกสารคู่มือการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม ฉบับการ์ตูนลายเส้นสีสดใส เปิดให้ผู้ที่สนใจสามารถดาวน์โหลดเอกสารได้ที่ http://www.tei.or.th/tai/2014-Book-EIA.pdf
“เพราะเราจะเฉยต่อไปไม่ได้แล้วนะ แล้วลำดับต่อไปทางสถาบันสิ่งแวดล้อมไทยจะทำการแปลเอกสารคู่มือนี้ เป็นภาษาอังกฤษ และจัดพิมพ์เป็นรูปเล่มด้วย” อาจารย์เขียวกล่าวย้ำในตอนท้าย
author
