“ไม่ออกเล อยู่ไม่ได้ เครียด รู้สึกว่ายังแข็งแรง ยังทำงานได้” ป๊ะชายเหมบอก

ป๊ะชายเหมเป็นคนปากหรา อยู่ในพื้นที่ตำบลเดียวกันกับบ้านแหลมหิน หลังจากแต่งงานกันก็มาอยู่ที่บ้านแหลมหิน ซึ่งเป็นบ้านของมะหญิงแหมะ ป๊ะชายเริ่มเรียนรู้วิชาชาวประมงตั้งแต่อายุ 14 ปี เริ่มจากนั่งเรือใบไปตกปลาแถว ๆ เกาะพีพีกับพ่อแม่ ไปวันเดียวก็กลับ ป๊ะชายใช้อุปกรณ์จับสัตว์น้ำมาหลายชนิดแล้ว หลังจากแต่งงานจนถึงปัจจุบัน นับเป็นเวลากว่า 50 ปีที่สองตายายออกทะเลด้วยกัน ส่วนลูก ๆ ก็สืบทอดภูมิปัญญาการทำประมงต่อจากพ่อแม่

เมื่อปีก่อนๆ ตอนเช้าตรู่ของทุกวัน สองตายายจะขี่เรือหัวโทง เรือไม้ติดเครื่องยนต์หางยาว ออกไปวางอวนบริเวณใกล้บ้าน ลำเรือมีขนาด 17 กง ไม่มีหลังคา เหมาะกับการทำประมงบริเวณน้ำตื้น เป็นเรือลำเล็กที่สุดของบ้านแหลมหิน

ในตอนนั้นป๊ะชายนั่งอยู่ท้ายเรือทำหน้าที่ขับเรือ ส่วนมะหญิงนั่งอยู่หัวเรือ พอถึงจุดที่มีธงแสดงพิกัดอวนปู ซึ่งถ่วงอวนไว้ข้ามคืนเพื่อให้ปูมาติดกับ ป๊ะชายจะย้ายมาทำหน้าที่สาวอวนขึ้นมาจากน้ำ แล้วสองตายายจะช่วยกันปลดปูม้าตัวเป็น ๆ รวมทั้งอาหารทะเลที่เป็นกับข้าวออกมาจากอวน หากติดหอยหนาม หรือเศษใบไม้ติดอวนมาไม่มากก็จะปลดออกให้หมดตั้งแต่อยู่ในเรือ แล้วก็วางอวนอีกครั้ง และจะกลับมากู้คืนอีกครั้งในวันรุ่งขึ้น แต่หากมีเปลือกหอย เศษใบไม้ติดอวนอยู่มาก ต้องใช้เวลาปลดไปจนเที่ยง ก็จะเอาอวนกลับมาปลดปูที่บ้าน แทนการนั่งตากแดดอยู่บนเรือ เสร็จงานก็พักผ่อนนอนหลับสักงีบ แล้วไปวางอวนปูอีกครั้งในช่วงเย็น เป็นเช่นนี้หมุนเวียนกันไป

“เลเป็นของพระเจ้า หากินได้ทุกคน แรกก่อนออกเลกันสองคนตลอด ช่วยกันทำมาหากิน ไม่เคยจากกัน ทำงานเอง กินง่าย กินคล่อง ลูกก็อยู่เล แต่เขาก็มีภาระของเขา ไม่อยากรบกวน ไม่ขอเงินลูก แต่ถ้าลูกให้ก็เอา ค่าไฟลูกจ่ายให้” มะหญิงแหมะเล่า

มะหญิงออกทะเลไปไกลสุดแถวไหน ? ฉันถาม

“แรกก่อนไปตกเบ็ดที่เกาะปลา จ.ระนอง แล้วก็เกาะปันหยี จ.พังงา ตกปลาพงแดงได้ 3 กิโล ฤดูลมออก สัก 5-6 ปีก่อนไปวางอวนปูที่เกาะพีพี ไปอาทิตย์หนึ่งก็หลบ ได้ปูได้กั้งเหล็กขูดตัวใหญ่ บางทีก็ไปวางอวนปูที่อ่าวนาง แต่ตอนนี้ไม่ไหวแล้ว จะออกอวนปูกับตกปลามอหลอดแถวช่องแหลมหิน แล้วก็ในอ่าวแถวนี้ ไปไกลสุด 2 กิโล ฤดูลมพลัดปีที่แล้วบางวันโชคดีตกปลามอหลอดได้ 10 กิโล”

แล้วจะออกเลไปถึงวันไหน ? ฉันถามต่อ

“ออกเลไปจนไปไม่รอด ถ้าไปรอดก็ไปเพ่อ”

คำพูด และแววตาของมะหญิงสะท้อนหัวใจนักสู้ได้ดี