ภาพ /ข่าว : นักข่าวพลเมือง จ.สกลนคร
ชาวอำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร ร่วมเดินจากหลุมขุดเจาะสำรวจแร่หลุมแรกของที่กรมทรัพยากรธรณีเจาะสำรวจเมื่อ 40 ปีที่แล้ว ก่อนที่บริษัทจากจีนจะได้อาชญาบัตรสำรวจแร่ดังกล่าวตั้งแต่เมื่อปี 2558 เป็นต้นมา โดยขบวนไทวานรก้าวเดินประกาศทรัพยากรแร่เป็นของประชาชน
ตั้งแต่เวลาประมาณ 07.00 น. วันนี้ (10 ธ.ค.61) ประชาชนจาก 6 ตำบลในพื้นที่สำรวจแร่โปแตช ซึ่งบริษัท ไชน่า หมิ๋งตา โปแตช คอร์ปอเรชั่น (ประเทศไทย) จำกัด กำลังดำเนินการสำรวจแต่โปแตชอยู่ขณะนี้ ได้ทยอยกันมาตั้งริ้วขบวนเพื่อจะจัดกิจกรรม ไทวานรก้าวเดิน โดยได้มีการการร้องหมอลำประวัติศาสตร์การสำรวจแร่โปแตชที่วานรนิวาส และอ่านคำกล่าวถึงเหตุผลในการเดินครั้งนี้ ก่อนออกเดินไปรอบ ๆ ตัวอำเภอวานรนิวาส แล้วมุ่งหน้าสู่จังหวัดสกลนคร โดยคาดจะใช้เวลาในการเดิน 6 วันระหว่างวันที่ 10 – 15 ธันวาคม 2561 และ ถือเอาวันที่ 10 ธันวาคม ซึ่งเป็นวันรัฐธรรมนูญ และวันสิทธิมนุษยชนสากลเป็นวันเริ่มต้นเดินก้าวแรก
นายบุญเพ็ง พันธนา อายุ 51 ปีชาวบ้านวังบง ต.นาคำ กล่าวว่า ความมุ่งมั่นของตนในการออกมาเดินวันนี้ คือ การเดินไปให้ถึงสกลนคร นำเรื่องราวปัญหาการสำรวจแร่ที่อำเภอวานรนิวาสที่กำลังสำรวจอยู่ในพื้นที่ 120,000 ไร่นั้นเป็นเพียงส่วนน้อยในพื้นที่ในจังหวัดสกลนคร ยังมีพื้นที่ที่บริษัทเอกชนกำลังยื่นคำขอสำรวจแร่ 540,000 ไร่ ใน อ.พังโคน อ.เจริญศิลป์ อ.พรรณานิคม อ.สว่างแดนดิน จึงอยากจะไปบอกกล่าวแก่พี่น้องร่วมจังหวัด นอกจากนี้ก็อยากบอกว่าทั้งรัฐและบริษัทมาสำรวจแร่พร้อมกับฟ้องร้องดำเนินคดีกับชาวบ้านที่ออกแสดงจุดยืนคัดค้านการสำรวจและทำเหมืองแร่ในพื้นที่แล้วทั้งคณะอาญา คดีแพ่ง รวมแล้ว 14 คน 7 คดี
“ผมคิดว่าเมื่อลงมือสำรวจแร่โปแตชแล้วย่อมมีความมุ่งหวังที่จะทำเหมืองแร่ในอนาคต ไม่อย่างนั้น คงไม่ลงทุนข้ามน้ำข้ามทะเลมาเจาะสำรวจ แต่อยากรู้ว่าเจาะตรงไหนมีแร่มาที่สุดทำเหมืองที่ไหนได้กำไรสูงสุด ถ้าสำรวจเสร็จก็ต้องเปิดเหมืองแร่ขุดเกลือ ขุดโปแตชขึ้นมา ใช้น้ำดี ๆ เรา ใช้ดินดี ๆ เรา ใช้อากาศดี ๆ ของเราในการทำเหมือง ผมไม่อยากอยู่ในชุมชนที่มีเหมืองแร่ มีเกลือมาก มีน้ำเค็ม ดินเค็ม จากเกลือ ผมเลยออกมาเดินเพื่อหยุดการสำรวจแร่โปแตช”
“ผมเป็นคนแจ้งการชุมนุมเพราะเชื่อว่าการเดินของเรานี้ เป็นทางเดียวที่จะบอกคนที่พยายามปิดปากเราไม่ให้พูดเรื่องเหมืองแร่รู้ว่าเราไม่กลัว ผมขอยืนยันว่าเป็นสิทธิของเราเมื่อเราแจ้งว่าจะชุมนุมเจ้าหน้าที่ก็ต้องอำนวยความสะดวก แม้ว่าก่อนออกเดินเราได้รับแจ้งยกเลิกที่พักที่ติดต่อไว้ทั้งหมดเพราะเจ้าของสถานที่ที่เป็นวัด เป็นโรงเรียนต่าง ๆ ตามรายทางได้รับแรงกดดันจากจังหวัดไม่ให้ที่พักพิงเราต้องติดต่อสถานที่ใหม่แต่พอบ่ายวันนี้สถานการณ์ราบรื่นขึ้น ได้รับแจ้งว่าหาที่พักพิงโดยคืนแรกจะได้พักที่โรงเรียนบ้านโนนอุดม ต.ศรีวิชัย อ.วานรนิวาส และตลอดวันก็มีเจ้าหน้าที่มาคอยอำนวยความสะดวกตลอดเส้นทาง และมีทั้งเจ้าหน้าที่ในและนอกเครื่องแบบมาถ่ายรูปผู้เข้าร่วมเดินรายตัวซึ่งอันนี้ทำให้เกิดความไม่สบายใจอยู่บ้างกล้องของเขาทำให้รู้สึกเหมือนถูกคุกคาม อย่างไรก็ตามผมไม่คิดว่าเราทำผิดอะไร เราแค่เดินแสดงความเห็นไม่เอาเหมืองแร่ และเรียกร้องให้หยุดสำรวจแร่โปแตช หยุดฟ้องคดีเพื่อทำให้เราเหนื่อย ทำให้เราขัดแย้งกัน เพราะยิ่งถูกทำร้ายเราก็จะยิ่งรวมตัวกันให้เข้มแข็งขึ้นเรื่อย ๆ และจะพูดเสียงดังขึ้นเรื่อย ๆ”
ด้านนางก้านก่อง สุริวรรณ อายุ 70 ปีจากบ้านกุดจิก หนึ่งในผู้ที่เข้าร่วมเดินในครั้งบอกว่าที่ออกมาร่วมขบวนเดินวันนี้เพราะตนเคยได้เห็นกับตาเมื่อมีการมาเจาะสำรวจหาแร่เมื่อราวปี 2520 ตอนนั้นยายอยู่บ้านเห็นเขาเอาเครื่องมาเจาะสำรวจแร่จึงรู้ว่าบ้านเรามีแร่ จนเมื่อสองสามปีมานี้ก็ได้ข่าวว่ามีบริษัทจีนเข้ามาสำรวจขุดเจาะจะทำเหมืองที่ใต้ดินเจาะใต้ทำให้ตนรู้สึกกลัวและไม่เข้าใจ
“แร่ของเราทำไมต้องให้ประเทศจีนมาขุดเจาะเพื่อทำเหมืองแร่ แม่รู้สึกแย่หากจะมีเหมืองแร่เพราะจากประสบการณ์ เห็นเขาทำนาเกลือที่บ้านหนองกวั่ง บ้านโนนสะแบง อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร เกิดหลุมยุบในนาเกลือเป็นหนองน้ำขนาดใหญ่ มีน้ำเค็มไหลปนลงไปในห้วย และไร่นาแม่กลัวผลกระทบจากน้ำเค็ม”
กิจกรรมการเดินครั้งนี้ ใช้เวลารวม 6 วัน ระหว่างวันที่ 10-15 ธันวาคม 2561 จาก อ.วานรนิวาส ถึง จ.สกลคร โดยตลอดเส้นทางการเดินจะมีการจัดเวทีแลกเปลี่ยน เรียนรู้ ร่วมกับชุมชน ผ่านเวทีเสวนาวัฒนธรรม เวทีเสวนาความรู้ และปาฐกถาพิเศษ เพื่อสื่อสารประเด็นทรัพยากรในพื้นที่สกลนคร และสถานการณ์สิ่งแวดล้อมในจังหวัดสกลนครและภาคอีสาน