ออกอากาศ : 7 มกราคม 2557
“โปงลาง” เครื่องดนตรีพื้นบ้านที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวกาฬสินธุ์ โดยมี เชษฎา ฉายรัศมี หรือพ่อเปลื้อง ฉายรัศมี เป็นผู้เริ่มการนำเอาไม้มะหาดมาประดิษฐ์เป็นเครื่องดนตรี
แต่เดิมแล้ว โปงลางเป็นอุปกรณ์ที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “เกราะลอ” มีไว้สำหรับการใช้ในการไล่กาในนาข้าว แต่ด้วยความไพเราะของเสียงที่เกิดจากไม้มะเลือม จึงได้ถูกนำมาประยุกต์ให้กลายเป็นเครื่องดนตรี
“สมัยก่อน โปงลางทำมาจากไม้มะเลื่อม เพราะไม้มะเลือมหาง่าย ทำไมถึงใช้ไม้มะเลื่อม เพราะทำง่ายแค่ปลอกเปลือกแล้วก็ถากให้ได้รูปแล้วร้อยกัน แต่ก่อนโปงลางใช้ทำอะไร ก็ใช้ไล่นกกา ที่จะมากินข้าวในนา มักแขวนไว้ตามหัวไร่ปลายนา จากนั้นก็ตีไล่นกไป แต่พอเวลาไม่มีนก เราตีจังหวะก็เพลิดเพลินดี”
การทำโปงลาง เริ่มจากการหาไม้มะหาดที่ยืนต้นตายแล้ว นำมาผ่าให้ได้ขนาดต่างๆ นำมากลึงไม้ ตัดให้ได้ขนาดมาตรฐาน 60 ซม. จากนั้นถากเพื่อเทียบเสียงกับแคน และเทียบเสยงกับจูนเนอร์ เมื่อได้แล้วจึงเจาะรูและร้อยโปลงลางเข้ากับขาตั้ง
จากเกราะลออุปกรณ์ที่ใช้ไล่นกไล่กาในนาข้าว กลายมาเป็นเครื่องดนตรีโปงลางที่สร้างเอกลักษณ์ให้กับชาวกาฬสินธุ์ ทั้งหมดนี้เกิดจากภูมิปัญญาขอชาวอีสานที่เราต้องสืบทอดกันจากรุ่นสู่รุ่น เพื่อให้สิ่งนี้ยังคงอยู่ต่อไป
author
